Samodzielna, odważna, nowoczesna: historia Marii Morzyckiej-Obuchowskiej w świetle wybranych fragmentów jej Pamiętników

• Authors: Walęciuk-Dejneka Beata

Title variants

EN

INDEPENDENT, BRAVE, MODERN: THE STORY OF MARIA MORZYCKA-OBUCHOWSKA IN THE LIGHT OF SELECTED FRAGMENTS OF HER “PAMIĘTNIKI”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą literaturoznawczego spojrzenia na pamiętniki pisane przez kobietę. Ukazują one wiele szczegółów z powstania 1863 r., zsyłki na Syberię czy zamordowanie cara Aleksandra II. Niezwykle sugestywnie i obrazowo zostały przedstawione wydarzenia z buntów chłopskich na Ukrainie, współżycie dwóch wspólnot w Kamieńcu Podolskim czy stosunek Rosjan do Polaków na wschód od Charkowa. Ale przede wszystkim ukazują niesamowitą kobietę, która z niesamodzielnej, wrażliwej dziewczynki przeobraziła się w dojrzałą matkę, odpowiedzialną, samodzielną, odważną, bohaterkę swoich czasów, biorącą własny los i los innych w swoje ręce. Ponadto kobietę o szerokich horyzontach myślowych, z pewną nowoczesnością poglądów, prekursorkę równości społecznej, bystrą obserwatorkę i świadka wydarzeń politycznych, zmian dziejowych, na które potrafi spojrzeć krytycznie, również patriotkę. Niewiastę zaangażowaną, czynną w życiu publicznym, działaczkę.

EN

The following article is an insight into life revealed through diaries written by a woman. They make a valuable source of detailed information on such events as the Polish uprising of 1863, deportation to Siberia or the assassination of Tsar Alexander II. The diaries provide the reader with the first-hand and vivid accounts of peasant revolts in Ukraine, the coexistence of different nations in Kamieniec Podolski or the nature of Russian-Polish relations east of Charków. But above all, the diaries portray Maria Morzycka-Obuchowska as a remarkable woman, who changed from a dependent, and sensitive girl into a responsible, independent and brave mother, the heroine of her times. What emerges, it the image of a modern, broad-minded woman, a forerunner of social equality, a bright observer of political developments, and an avid patriot.

Keywords

PL

Maria Morzycka-Obuchowska; pamiętniki; kobieta; feministka; literatura polska; XIX/XX w.

EN

Maria Morzycka-Obuchowska; diaries; woman; feminist; Polish literature; 19th and 20th century

• Publisher: Wydawnictwo HUMANICA
• Journal: Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
• Year: 2017
• Issue: 2(3)
• Pages: 9-22

Dates

published

2017-12-21

Contributors

author

Walęciuk-Dejneka Beata

• Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

References

• Cieński Andrzej, Z dziejów pamiętników w Polsce, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2002, ISBN 8388796585.
• Czapliński Władysław, Pamiętnikarstwo jako źródło dla historyka nowożytnego „Pamiętnikarstwo Polskie” 1972, nr 2, s. 2-7, ISSN 03137-3234.
• Czermińska Małgorzata, O autobiografii i autobiograficzności [w:] Autobiografia, red. Małgorzata Czermińska, Gdańsk: Słowo/Obraz/Terytoria, 2009, s. 5-17, ISBN 978-83-745-39326.
• Czerska Tatiana, Między autobiografią a opowieścią rodzinną. Kobiece narracje osobiste w Polsce po 1944 roku w perspektywie historyczno-kulturowej, Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, 2011, ISBN 9788372418463.
• Gautier Brigitte, Zaklęcia czarodziejki Vivien, czyli o autobiografii kobiecej, [w:] Krytyka feministyczna. Siostra teorii i historii literatury, red. Grażyna Borkowska, Lilianna Sikorska, Warszawa: IBL, 2000, s. 152-158, ISBN 838-745-6667.
• Klijanienko-Pieńkowski Jerzy, Pan Pieńkowski? Da, oni żili zdieś… Wołyń, Syberia, Nałęczów, losy ziemiaństwa na podstawie dokumentów rodzinnych, Stalowa Wola: Wydawnictwo SZTAFETA, 2012, ISBN 978-83-63767-08-2.
• Kraskowska Ewa, O tak zwanej „kobiecości” jako konwencji literackiej, [w:] Krytyka feministyczna. Siostra teorii i historii literatury, red. Grażyna Borkowska, Lilianna Sikorska, Warszawa: IBL, 2000, s. 200-212, ISBN 838-745-6667.
• Mrozik Agnieszka, Mrozik, Akuszerki transformacji. Kobiety, literatura i władza w Polsce po 1989 roku, Warszawa: Stowarzyszenie Pro Cultura Litteraria, IBL, 2012, ISBN 978-83-61757-32-0.
• Pekaniec Anna, Czy w tej autobiografii jest kobieta? Kobieca literatura dokumentu osobistego od początku XIX wieku do wybuchu II wojny światowej, Kraków: Księgarnia Akademicka, 2013, ISBN 9788376381817.
• Pekaniec Anna, Nie tylko dzienniki. Oryginalne warianty kobiecej literatury dokumentu osobistego (na wybranych przykładach), „Ruch Literacki” 2012, nr 4/5, s. 451-463, ISSN 0035-9602.
• Perrot Michelle, Moja historia kobiet, tłum. Marta Szafrańska-Brandt, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 2009, ISBN 9788321118420.
• Rodak Paweł, Dziennik pisarza: między codzienną praktyką piśmienną a literaturą, „Pamiętnik Literacki” 2006, z. 4, s. 29-49, ISSN 0031-0514.
• Sikorska-Kulesza Jolanta, Zło tolerowane. Prostytucja w Królestwie Polskim w XIX wieku, Warszawa: Mada, 2004, ISBN 8389624133.
• Walęciuk-Dejneka Beata, „Oświecać lud, szerzyć kulturę, budzić zakrzepłe serca…”. Faustyna Morzycka – samotna siłaczka, [w:] Siła samotności. Zjawisko kobiecej samotności w kulturze i edukacji, red. Joanna Posłuszna, Kraków: Aureus, 2015, s. 65-74, ISBN 978-83-60741-82-5.
• Walęciuk-Dejneka Beata, Kobieca koncepcja „bycia – w - świecie”: „ja” w rodzinie. Z „Pamiętników” Zofii Tołstojowej, „Prace Literaturoznawcze” 2015, nr 3, Olsztyn, s. 197-208, ISSN 2353-5164.
• Walęciuk-Dejneka Beata, Nowa „ja”. Autorskie stwarzanie siebie na podstawie „Pamiętników” Zofii Tołstojowej (wybór), [w:] Tożsamość kobiet: silne indywidualności w sztuce, literaturze i religii, red. Joanna Posłuszna i Beata Walęciuk-Dejneka, Kraków: Aureus, 2014, s. 49-56, ISBN 978-83-60741-68-9.
• Walęciuk-Dejneka Beata, W cieniu. Zofii Tołstojowej i Anny Dostojewskiej skrywane pisarstwo, „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej” [online], 2016, t. 16, s. 111-121, eISSN 2080-8313, ISSN 2450-6796.
• Zimand Roman „Zaproszenie” – pożegnanie, [w:] Materiał dowodowy. Szkice drugie, Paryż: Instytut Literacki „PoMost”, 1992.

Identifiers

DOI

10.15290/cnisk.2017.02.03.01