EN
Neo-Luddism is based on the belief that modern societies cannot transcend the (capitalist) division of labour and official labour institutions. This paper traces the intellectual sources of Neo-Luddism, proposes a typology, and examines its relevance for studying contemporary work. We differentiate four types of Neo-Luddism. Economic Neo-Luddites (1) act on anti-libertarian instincts and advocate re-agrarisation or reindustrialisation to prevent unemployment and degradation of the community. They are apologists of primeval groups such as the family, nation or religious community, and they postulate reconciling work efficiency with non-economic values and collective life. This attitude is linked in the economic sphere to romantic-pastoral Neo-Luddism (2), associated with environmental movements questioning modern mass production, manifested in fashion for ecology, vegetarianism, and naturalist escapism. The romantic variety may or may not have religious connotations. Furthermore, we distinguish (3) spiritual-ideological Neo-Luddism. This trend is characterized by scepticism toward mainstream science and technology and, broadly, to materialist epistemology. A separate strand is the so-called anarchic Neo-Luddism (4), which directly draws inspiration from the sabotage tactics used by original Luddites. It attacks the state, technology and science (the technosphere) with methods borrowed from the ‘enemy’. Its representatives are anarchoprimitivists, cultural saboteurs, cyberpunk culture, hackers, etc.
PL
Neo-luddyzm wyrasta z przekonania, że współczesne społeczeństwa nie mogą zmienić (kapitalistycznego) podziału pracy i oficjalnych instytucji regulujących tę sferę. W artykule scharakteryzowano intelektualne źródła neo-luddyzmu, zaproponowano typologię i wskazano na jej konsekwencje dla badań współczesnych rynków pracy. Rozróżniamy cztery typy neo-luddyzmu. Ekonomiczni neo-luddyści (1) kierują się odruchami anty-libertariańskimi i opowiadają za reagraryzacją lub reindustrializacją, aby zapobiec bezrobociu i degradacji społeczności. Postawa ta wiąże się w sferze ekonomicznej z neo-luddyzmem romantyczno-pastoralnym (2), związanym z ruchami ekologicznymi kwestionującymi nowoczesną masową produkcję. Przejawia się on w modzie na wegetarianizm i naturalistyczny eskapizm. Odmiana pastoralna może mieć konotacje religijne. Ponadto wyróżniamy (3) neo-luddyzm duchowo-ideologiczny, który tworzą apologeci grup pierwotnych, takich jak rodzina, naród czy wspólnota religijna; nacisk na wydajność działalności gospodarczej proponują zastąpić wartościami poza ekonomicznymi związanymi z życiem zbiorowym lub samorozwojem osobistym. Charakteryzuje się sceptycyzmem wobec głównego nurtu nauki i techniki oraz, ogólnie rzecz biorąc, epistemologii materialistycznej. Osobnym wątkiem jest tak zwany neo-luddyzm anarchistyczny (4), który bezpośrednio czerpie inspirację z taktyki sabotażu stosowanej przez pierwotnych luddystów. Atakuje państwo, technologię i naukę (technosferę) metodami zapożyczonymi od „wroga”. Jego przedstawicielami są np. anarchoprymitywiści, kulturowi sabotażyści, przedstawiciele kultury cyberpunkowej, hakerzy, itp.