Czynniki wyboru modelu świadczenia usługi lokalnego transportu w Polsce

• Authors: Ślawska Justyn

Title variants

EN

Factors influencing modes of local transport delivery in Poland

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Artykuł prezentuje czynniki wyboru modelu świadczenia lokalnego transportu zbiorowego w Polsce w 2017 roku. Jest to pierwsze przekrojowe badanie ilościowe, które zostało przeprowadzone na reprezentatywnej próbie 1089 gmin, spośród których 382 świadczą usługę w jednym z trzech modeli: kontraktowania, współpracy lub korporatyzacji. Większość samorządów nie angażuje w ten proces zasobów własnych, najczęściej gminy występują w roli regulatora rynkowej podaży, kontraktując usługę z prywatnym przedsiębiorcą. Gminy charakteryzują się pragmatycznym podejściem podczas świadczenia usługi – ograniczają angażowanie zasobów własnych oraz włączają się w powiązania funkcjonalne w obszarach metropolitalnych. Bogatsze i gęściej zaludnione miasta inwestujące swoje zasoby korzystają z pozwalającego na zachowanie większej kontroli politycznej modelu korporatyzacji. Przedstawione wyniki badania są użyteczne w procesie podejmowania decyzji o sposobie świadczenia usługi lokalnego transportu – wskazują cechy, jakimi charakteryzują się gminy, które w 2017 roku korzystały z jednego z trzech modeli.

EN

The article presents the factors influencing the choice of local transport delivery modes in Poland. It is the first quantitative study conducted on a representative sample of municipalities since the 1990s, and it concerns three service delivery modes: contracting-out, cooperation, and corporatization. Most local governments do not invest their own resources to deliver local transport, but rather act as a private market supply regulator and contract the service out to private enterprises. Some of them act based on functional connections within metropolitan areas, joining forces with other local governments. More affluent and densely populated cities opt for corporatization, which gives them greater political control over the delivery process. The presented results are useful for decision-makers who have to select the mode of local transport service provision, as they characterize the municipalities which, in 2017, chose one of the three analyzed modes.

Keywords

PL

samorząd lokalny; usługi publiczne; modele dostarczania usług publicznych; transport publiczny; transport lokalny

EN

local government; public services; modes of public services delivery; public transport; local transport

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Instytut Ameryk i Europy. Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG)
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2019
• Issue: 4(78)
• Pages: 115-139

Contributors

author

Ślawska Justyn

• Uniwersytet Warszawski, Katedra Rozwoju i Polityki Lokalnej, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych

References

• Aziewicz T., 1994, Rynek usług komunalnych w Polsce, Gdańsk, Lublin: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
• Aziewicz T., 1998, Zarządzanie usługami komunalnymi, Warszawa: Brytyjski Fundusz Know How, Fundusz Współpracy.
• Bae J., 2009, „Institutional choices for local service contracting and collaboration”, International Review of Public Administration, t. 14, nr 1, s. 27–42.
• Bel G., Fageda X., 2007, „Why do local governments privatise public services? A survey of empirical studies”, Local Government Studies, t. 33, nr 4, s. 517–534.
• Bel G., Fageda X., 2010, „Partial privatisation in local services delivery: An empirical analysis of the choice of mixed firms”, Local Government Studies, t. 36, nr 1, s. 129–149.
• Bel G., Fageda X., 2017, „What have we learned from the last three decades of empirical studies on factors driving local privatisation?”, Local Government Studies, t. 43, nr 4, s. 503–511.
• Bel G., Sebő M., 2018, Does Inter-Municipal Cooperation Really Reduce Delivery Costs? An Empirical Evaluation of the Role of Scale Economies, Transaction Costs, and Governance Arrangements, IREA Working Papers 201816, Barcelona: University of Barcelona, Research Institute of Applied Economics.
• Bel G., Warner M.E., 2016, „Factors explaining inter-municipal cooperation in service delivery: a meta-regression analysis”, Journal of Economic Policy Reform, t. 19, nr 2, s. 91–115.
• Bennett R.J., 1997, „Administrative systems and economic spaces”, Regional Studies, t. 31, nr 3, s. 323–336.
• Brown T.L., Potoski M., 2003, „Transaction costs and institutional explanations for government service production decisions”, Journal of Public Administration Research and Theory, t. 13, nr 4, s. 441–468.
• Czarnecki K., 2011, „Idee i praktyki Nowego Zarządzania Publicznego”, Zarządzanie Publiczne, t. 1, nr 15, s. 5–21.
• Dydkowski G., 2014, „Publiczne finansowanie miejskiego transportu zbiorowego – analiza porównawcza”, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, nr 187, s. 74–86.
• Dylewski M., 2006, „Outsourcing usług komunalnych jako narzędzie poprawy efektywności wykorzystania publicznych zasobów pieniądza”, Acta Universitatis Lodziensis, t. 197, s. 233–241.
• Dziemianowicz W., Mackiewicz M., Szmigiel-Rawska K., 2014, Diagnoza obszaru metropolitalnego Warszawy, Badania naukowe w ramach projektu „Programowanie Rozwoju Obszaru Metropolitalnego Warszawy–PROM”, badanie zrealizowane przez Geoprofit i Ecorys Polska na zlecenie Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego w Warszawie.
• Feiock R.C., 2007, „Rational choice and regional governance”, Journal of Urban Affairs, t. 29, nr 1, s. 47–63.
• Feiock R.C., 2013, „The institutional collective action framework”, Policy Studies Journal, t. 41, nr 3, s. 397–425.
• Gola J., 2014, „Wykonywanie zadań o charakterze użyteczności publicznej przez jednostki samorządu terytorialnego a działalność gospodarcza”, Acta Universitatis Wratislavienis, nr 3555, s. 25–34.
• Hansen J.R., Mols N.P., Villadsen A.R., 2011, „Internal or external production and satisfaction with the chosen sourcing in Danish municipalities: Different theoretical explanations”, Local Government Studies, t. 37, nr 6, s. 621–646.
• Hefetz A., Warner M., 2004, „Privatization and its reverse: Explaining the dynamics of the government contracting process”, Journal of Public Administration Research and Theory, t. 14, nr 2, s. 171–190.
• Hosmer D., Lemeshow S., 2000, Applied Logistic Regression, New York: John Wiley & Sons.
• Jackiewicz J., Czech P., Barcik J., 2010, „Sposoby rozliczania usług w transporcie miejskim”, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, nr 68, s. 65–72.
• Kachniarz M., 2012, Efektywność usług publicznych – teoria i praktyka, Wrocław: Wydawnictwa Uniwersytetu Ekonomicznego.
• Kim Y., 2018, „Can alternative service delivery save cities after the Great Recession? Barriers to privatisation and cooperation”, Local Government Studies, t. 44, nr 1, s. 44–63.
• Klimek D., 2017, „Spółka komunalna – ekonomiczne i społeczne aspekty zarządzania”, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, nr 322, s. 32–41.
• Komornicki T., 2019, Polska sprawiedliwa komunikacyjnie, Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego.
• Lackowska M., 2009, Zarządzanie obszarami metropolitalnymi w Polsce: między dobrowolnością a imperatywem, Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
• Lamothe S., Lamothe M., Feiock R.C., 2008, „Examining local government service delivery arrangements over time”, Urban Affairs Review, t. 44, nr 1, s. 27–56.
• Łukomska J., Szmigiel-Rawska K., 2017, „Inter-local relations and trans-scaling through finance in Poland”, Journal of Economic Policy Reform, t. 22, nr 2, s. 1–18.
• McGuire R., Ohsfeldt R., Van Cott N., 1987, „The determinants of the choice between public and private production of a publicly funded service”, Public Choice, t. 54, nr 3, s. 211–230.
• Ostrom E., 2010, „Polycentric systems for coping with collective action and global environmental change”, Global Environmental Change, t. 20, nr 4, s. 550–557.
• Petersen O.H., Houlberg K., Christensen L.R., 2015, „Contracting out local services: A tale of technical and social services”, Public Administration Review, t. 75, nr 4, s. 560–570.
• Rodrigues M., Tavares A.F., Araújo F., 2012, „Municipal service delivery: The role of transaction costs in the choice between alternative governance mechanisms”, Local Government Studies, t. 38, nr 5, s. 615–638.
• Savas E.S., 2001, „Privatization and the new public management”, Fordham Urban Law Journal, t. 28, nr 5, s. 1731–1737.
• Schoute M., Budding T., Gradus R., 2017, „Municipalities’ choices of service delivery modes: The influence of service, political, governance, and financial characteristics”, International Public Management Journal, t. 21, nr 4, s. 1–31.
• Shrestha M.K., Feiock R.C., 2011, „Transaction cost, exchange embeddedness, and interlocal cooperation in local public goods supply”, Political Research Quarterly, t. 64, nr 3, s. 573–587.
• Sornsen R.J., 2007, „Does dispersed public ownership impair efficiency? The case of refuse collection in Norway”, Public Administration, t. 85, nr 4, s. 1045–1058.
• Stanisz A., 2016, Modele regresji logistycznej: zastosowania w medycynie, naukach przyrodniczych i społecznych, Kraków: StatSoft Polska.
• Sundell A., Lapuente V., 2012, „Adam Smith or Machiavelli? Political incentives for contracting out local public services”, Public Choice, t. 153, nr 3–4, s. 469–485.
• Swianiewicz P., 2011, Finanse samorządowe: koncepcje, realizacja, polityki lokalne, Warszawa: Municipium.
• Swianiewicz P., Łukomska J., 2018, „Najzamożniejsze samorządy w 2017 roku”, Wspólnota, 20.08.2018.
• Szczechowiak E., 2011, Infrastruktura techniczna i usługi komunalne w aglomeracji poznańskiej, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
• Szmigiel-Rawska K., 2017, Teorie współpracy terytorialnej: municipium oeconomicus versus municipium reciprocans, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Tavares, A.F., 2017, „Ten years after: revisiting the determinants of the adoption of municipal corporations for local service delivery”, Local Government Studies, t. 43, nr 5, s. 697–706.
• Tavares A.F., Camões P.J., 2010, „New forms of local governance: A theoretical and empirical analysis of municipal corporations in Portugal”, Public Management Review, t. 12, nr 5, s. 587–608.
• Tavares A.F., Feiock R.C., 2017, „Applying an institutional collective action framework to investigate intermunicipal cooperation in Europe”, Perspectives on Public Management and Governance, t. 1, nr 4, s. 299–316.
• Tomanek R., 2009, „Problemy ustalania wielkości dopłat do transportu zbiorowego w warunkach integracji”, w: W. Starowicz (red.), System dopłat do publicznego transportu zbiorowego w komunikacyjnych związkach komunalnych w Polsce, Kraków: Wydawnictwo PiT Kraków.
• Wańkowicz W., 2004, Wskaźniki realizacji usług publicznych, Kraków: Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Akademii Ekonomicznej.
• Warner M.E., Bel G., 2008, „Competition or monopoly? Comparing privatization of local public services in the US and Spain”, Public Administration, t. 86, nr 3, s. 723–735.
• Warner M.E., Hefetz A., 2012, „Insourcing and outsourcing: The dynamics of privatization among U.S. Municipalities 2002–2007”, Journal of the American Planning Association, t. 78, nr 3, s. 313–327.
• Wilamowska M., 2007, Wpływ form organizacyjno-prawnych na efektywność funkcjonowania przedsiębiorstw komunikacji miejskiej w Polsce, Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
• Williamson O.E., 1981, „The economics of organization: The transaction cost approach”, American Journal of Sociology, t. 87, nr 3, s. 548–577.
• Wolański M., Karolak A., Pieróg M., Mazur B., Mikiel P., 2016, Raport o stanie komunikacji miejskiej w Polsce w latach 2009–2015, Warszawa: Izba Gospodarcza Komunikacji Miejskiej.
• Wollman H., 2016, „Provision of public and social services in European countries: From public sector to marketization and reverse—or, what next?”, w: S. Kuhlman, G. Bouckaert (red.), Local Public Sector Reforms in Times of Crisis, London: Palgrave Macmillan, s. 187–204.
• Zafra-Gómez J.L., López-Hernández A.M., Plata-Díaz A.M., Garrido-Rodríguez J.C., 2016, „Financial and political factors motivating the privatisation of municipal water services”, Local Government Studies, t. 42, nr 2, s. 287–308.
• Zysnarski J., 2003, Partnerstwo publiczno-prywatne. Teoria i praktyka, Gdańsk: ODDK.