TOŻSAMOŚĆ KANDYDATÓW NA NAUCZYCIELI – SZANSA NA ZMIANĘ EDUKACJI I ZMIANĘ SPOŁECZNĄ

• Authors: Szczurek-Boruta Alina

Title variants

PL

Identity of future teachers – a chance for educational and social change

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wybrane cechy współczesnej rzeczywistości (zmienność i złożoność, problemy integracji społecznej, otwarte konflikty między jednostkami i grupami, zanik bezpieczeństwa ontologicznego człowieka, niepokój egzystencjalny) ukazują problematykę tożsamości człowieka nowym świetle i czynią ją niezwykle aktualną i niezbędną. Tekst ten jest empiryczną próbą aplikacji tożsamości w badaniach nad przyszłymi nauczycielami. W rozważaniach odwołuję się do teorii strukturyzacji A. Giddensa, do prac M. Castellsa oraz koncepcji edukacji międzykulturowej w ujęciu T. Lewowickiego, J. Nikitorowicza. Dużą wagę przywiązuję do związku między pułapem zaawansowanej tożsamości a działaniami edukacji międzykulturowej. Zakładam, że współczesnym społeczeństwom potrzebna jest zdolność do refleksji. Refleksja prowadzi do zmiany. Tożsamość i społeczeństwo są ze sobą wzajemnie powiązane. Refleksyjny człowiek może przyczynić się do zmiany społecznej. Nauczyciele o tożsamości refleksyjnej uczestniczą bezpośrednio (jako liderzy działań społecznych) i pośrednio (oddziałując na wychowanków, wspierając proces kształtowania (się) ich tożsamości) w procesie zmiany społecznej. Zdolność do refleksji podmiotu jest w sposób ciągły uwikłana w proces codziennych zachowań społecznych, pozwala nauczycielowi w sposób najbardziej kontrolowany i celowy posługiwać się nowymi kategoriami i radzić sobie z istniejącymi problemami.

EN

Some selected features of the contemporary reality (changeability and complexity, problems of social integration, open conflicts between individuals and groups, loss of the ontological safety of the man, existential anxiety) show the issues of human identity in the new light, which makes this identity topical and indispensable. The presented text is an empirical attempt at the application of identity in the research concerning candidates for teachers. What is referred to in the discussion is A. Gidden’s theory of structuration, as well as M. Castell’s works and the concept of intercultural education in the standpoint of T. Lewowicki and J. Nikitorowicz. A lot of significance is attributed here to the relation between the upper limit of advanced identity and the activities of intercultural education. It is assumed by the author that contemporary societies need the ability to reflect. Reflection leads to change. Identity and society are interrelated. A reflective person may contribute to social change. Teachers with reflective identity participate directly (as leaders of social activities) or indirectly (influencing their learners, supporting the process of shaping their identity) in the process of social change. The subject’s ability to reflect is unceasingly involved in the process of daily social behaviours and it helps the teacher to use new categories and handle current problems in the most controlled and purposeful way.

Keywords

PL

nauczyciel; edukacja; zmiana społeczna; refleksja

EN

teacher; education; social change; reflect

• Publisher: Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP
• Journal: Ruch Pedagogiczny
• Year: 2016
• Issue: 1
• Pages: 83-91

Contributors

author

Szczurek-Boruta Alina

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Beck U. (2004): Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności. WN Scholar, Warszawa
• Beck U. (2012): Społeczeństwo światowego ryzyka. W poszukiwaniu utraconego bezpieczeństwa. Przeł. B. Baran. WN Scholar, Warszawa
• Beck U., Grande E. (2009): Europa kosmopolityczna. Społeczeństwo i polityka w drugiej nowoczesności. Przeł. A. Ochocki. WN Scholar, Warszawa
• Castells M. (2008): Siła tożsamości. Przeł. S. Szymański, red. nauk. M. Marody. WN PWN, Warszawa
• Castells M.(2009): Koniec tysiąclecia. Przeł. J. Stawiński, S. Szymański, red. nauk. M. Marody. WN PWN, Warszawa
• Czerepaniak-Walczak M. (1997): Aspekty i źródła profesjonalnej refleksji nauczyciela. Wyd. „Edytor”, Toruń-Poznań
• Day Ch. (2004): Rozwój zawodowy nauczyciela. Uczenie się przez całe życie. Tłum. J. Michalak. GWP, Gdańsk
• Delors J. (red.) (1998): Edukacja, jest w niej ukryty skarb. Raport dla UNESCO Międzynarodowej Komisji do spraw Edukacji dla XXI wieku pod przewodnictwem J. Delorsa. Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Wyd. UNESCO, Warszawa
• Gergen K. J. (2009): Nasycone Ja. Dylematy tożsamości w życiu współczesnym. Tłum. M. Marody. PWN, Warszawa
• Giddens A. (2002): Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Przeł. A. Szulżycka. PWN, Warszawa
• Giddens A.(2003): Stanowienie społeczeństwa. Zarys teorii strukturacji. Przeł. A. Amsterdamski. Wyd. Zysk i S-ka, Poznań
• Gołębniak B. D. (1998): Zmiany edukacji nauczycielskiej. Wiedza – biegłość – refleksyjność. Wyd. „Edytor”, Toruń-Poznań
• Kwiatkowska H. (1997): Edukacja nauczycieli. Konteksty – kategorie – praktyki. IBE, Warszawa Kwiatkowska H. (2008): Pedeutologia. Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa
• Kwiatkowska H. (2005): Tożsamość nauczycieli. Między anomią a autonomią. GWP, Gdańsk
• Kwiatkowska H. (2008): Pedeutologia. Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa
• Kwiecińska R., Łukasik J. M. (red.) (2012): Zmiana społeczna. Edukacja – polityka oświatowa – kultura. Wyd. Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków
• Kwieciński Z. (1998): Zmienić kształcenie nauczycieli. W: A. Siemak-Tylikowska, H. Kwiatkowska, S. M. Kwiatkowski (red.): Edukacja nauczycieli w perspektywie zmieniającego się świata. Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa
• Lewowicki T. (1998): Przemiany doktryn kształcenia nauczycieli. W: Z. Jasiński, T. Lewowicki (red.): Kształcenie i doskonalenie nauczycieli pracujących w Europie Środkowej. Wybrane problemy. Wyd. UO, Opole
• Lewowicki T., Kwiatkowska H. (red.) (2003): Społeczno-kulturowe konteksty edukacji nauczycielskiej i pedagogów. WSP ZNP, Warszawa
• Lewowicki T. (2008): O podstawowych warunkach pomyślnej pracy nauczycieli w sytuacji wielokultur wości. W: T. Lewowicki, E. Ogrodzka-Mazur, A. Szczurek-Boruta (red.): Praca nauczyciela w warunkach wielokulturowości – studia i doświadczenia z pogranicza polsko-czeskiego. WEiNoE UŚ, WSP ZNP w Warsza- wie, Wyd. Adam Marszałek, Cieszyn-Warszawa-Toruń
• Lewowicki T., Ogrodzka-Mazur E., Szczurek-Boruta A. (red.) (2009): Poczucie tożsamości i stosunek młodzieży do wybranych kwestii społecznych – studium z pogranicza polsko-czeskiego. WEiNoE UŚ, WSP ZNP w Warszawie, Wyd. Adam Marszałek, Cieszyn- Warszawa-Toruń
• Lewowicki T.(2012): Edukacja międzykulturowa – bilans otwarcia 2012. „Edukacja Międzykulturowa”, nr 1
• Markowska D. (1990): Teoretyczne podstawy edukacji międzykulturowej. „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 4
• Mizerek H. (1999): Dyskursy współczesnej edukacji nauczycielskiej. Między tradycjonalizmem a ponowoczesnością? Wyd. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn
• Nikitorowicz J. (2005): Kreowanie tożsamości dziecka. Wyzwania edukacji międzykulturowej. GWP, Gdańsk
• Nikitorowicz J. (2009): Edukacja regionalna i międzykulturowa. Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa
• Nikitorowicz J. (2012): Edukacja wobec zmian społecznych w dynamicznych i nieprzewidywalnych przestrzeniach wielokulturowości. W: R. Kwiecińska, J. M. Łukasik (red.): Zmiana społeczna. Edukacja – polityka oświatowa – kultura. Wyd. Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków
• Ogrodzka-Mazur E. (2008): „Nowy profesjonalizm” nauczyciela w kontekście przygotowania do edukacji międzykulturowej. W: T. Lewowicki, E. Ogrodzka-Mazur, A. Szczurek-Boruta (red.): Praca nauczyciela w warunkach wielokulturowości – studia i doświadczenia z pogranicza polsko-czeskiego. WEiNoE UŚ, WSP ZNP w Warszawie, Wyd. Adam Marszałek, Cieszyn-Warszawa-Toruń
• Posern-Zieliński A. (2005): Tożsamość a terytorium. Postawa antropologiczna. „Przegląd Zachodni”, nr 3
• Radziewicz-Winnicki A. (2004): Społeczeństwo w trakcie zmiany. Rozważania z zakresu pedagogiki społecznej i socjologii transformacji. GWP, Gdańsk
• Radziewicz-Winnicki A. (2014): Żywiołowość otaczającej współczesności a szansa na homeostazę społeczną. Studia, szkice i refleksje socjopedagogiczne. Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra
• Speck O. (2005): Być nauczycielem. Trudności wychowawcze w czasie zmian społeczno-kulturowych. Tłum. E. Cieślik. GWP, Gdańsk
• Szczurek-Boruta A. (2007): Zadania rozwojowe młodzieży i edukacyjne warunki ich wypełniania w środowiskach zróżnicowanych kulturowo i gospodarczo. Studium pedagogiczne. Wyd. UŚ, Katowice
• Szczurek-Boruta A. (2013): Doświadczenia społeczne w przygotowaniu nauczycieli do pracy w warunkach wielokulturowości. Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego, Wyd. Adam Marszałek, Toruń
• Szczurek-Boruta A. (2014a): O przygotowaniu nauczycieli do pracy w warunkach wielokulturowości – konteksty, opinie studentów, propozycje. Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego, Wyd. Adam Marszałek, Toruń
• Szczurek-Boruta A. (2014b): Szkoła i jej rola w kształtowaniu tożsamości młodzieży. W: T. Lewowicki, W. Ogniewjuk, E. Ogrodzka-Mazur, S. Sysojewa (red.): Wielokulturowość i edukacja. WSP ZNP, WEiNoE UŚ, Uniwersytet im. Borysa Grinczenki, Warszawa-Cieszyn- Kijów
• Szymański M. J. (2014): Edukacyjne problemy współczesności. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków-Warszawa
• Witkowski L. (1990): Przekroje analityczne kwestii edukacyjnej (Dyskusja społeczno-krytyczna). W: Z. Kwieciński, L. Witkowski (red.): Ku pedagogii pogranicza. Wyd. UMK, Toruń