O pewnym eksperymencie myślowym przeciwko determinizmowi woli

• Authors: Ryszard Philipp

Title variants

EN

A thought experiment against the determinism of the will

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszym artykule zaprezentowany jest pewien eksperyment myślowy, skierowany przeciwko deterministycznej koncepcji świadomości resp. woli, co jest konsekwencją naturalistycznego (materialistycznego) i fizykalistycznego podejścia do problemu świadomości, przeważającego we współczesnej filozofii umysłu. Fizykalistyczne podejście zakłada możliwość opisu działającego w świecie fizycznym człowieka z trzecioosobowego punktu widzenia, a fortiori zasadniczą przewidywalność jego zachowań. Eksperyment uwypukla niektóre konsekwencje takiego podejścia, w szczególności sygnalizuje pewne problemy natury logicznej powstające na tym tle.

EN

The article presents a thought experiment against the deterministic theory of consciousness (i.e. free will), which is a consequence of a naturalistic (materialist) and physicalist approach to the problem of consciousness, prevailing in contemporary philosophy of mind. The physicalist approach presupposes the possibility of third-person descriptions of human actions in physical terms, and a fortiori the predictability, in principle, of human behaviour. The experiment emphasizes some consequences of this approach, especially some logical problems to which it gives rise.

Keywords

PL

Filozofia umysłu; determinizm; wolna wola; przyczynowa teoria umysłu; domknięcie przyczynowe świata fizycznego; opis trzecioosobowy; przewidywalność ludzkich działań

EN

philosophy of mind; determinism; free will; causal theory of mind; causal closure of the physical world; third-person view; predictability of human actions

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2013
• Issue: 35
• Pages: 84-92

Contributors

author

Ryszard Philipp

• Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie

References

• Augustyn [1999] – św. Augustyn, O wolnej woli, [w:] Dialogi Filozoficzne, Znak, Kraków 1999.
• Boecjusz [2006] – Boecjusz, O pocieszeniu jakie daje filozofia, red. M. Drzewiecki, Antyk, Kęty 2006.
• Bremer [2005] – J. Bremer, Jak to jest być świadomym, IFiS PAN, Warszawa 2005.
• Chalmers [1996] – D.J. Chalmers, Consciouss Mind, Oxford Univ. Press, 1996.
• Duch [2010] – W. Duch, Czy jesteśmy automatami? Mózgi, wolna wola i odpowiedzialność, [w:] Na ścieżkach neuronauk, red. P. Francuz, Wydawnictwo KUL, Lublin 2010.
• Hofstadter [2007] – D. Hofstadter, I Am an Strange Loop, Basic Books, New York 2007.
• Kant [2002] – I. Kant, Krytyka praktycznego rozumu, tłum. B. Bornstein, Antyk. Kęty 2002.
• Kim [2002] – J. Kim, Umysł w świecie fizycznym, tłum. R. Poczobut, IFiS PAN, Warszawa 2002.
• Kripke [2007] – S. Kripke, Wittgenstein o regułach i języku prywatnym, tłum. K. Posłajko, L. Wroński, Aletheia, Warszawa 2007.
• Libet [1999] – B. Libet, Do We Have Free Will?, “Journal of Consiousness Studies” 6 (8–9) 1999, s. 47–57.
• Libet [2004] – B. Libet, Mind Time, Harvard Univ. Press, Cambridge Mass.-London, 2004.
• Lowe [2000] – E.J. Lowe, An Inroduction to the Philosophy of Mind, Cambridge University Press, 2000.
• Penrose [2000] – R. Penrose, Nowy umysł cesarza, PWN, Warszawa 2000.
• Popper [1996] – K.R. Popper, Wszechświat otwarty. Argument na rzecz indeterminizmu, Znak, Kraków 1996.
• Sinnot-Armstrong, Nadel [2011] – Conscious, Will and Responsibility, W. Sinnot-Armstrong, L. Nadel (ed.), Oxford University Press, 2011, s. 1-10.

Identifiers

DOI

10.13153/diam.35.2013.510