Opozycja swój / obcy a skuteczność komunikacji - wybrane zagadnienia

• Authors: Nowak Paweł

Title variants

EN

The US THEM opposition and communicative efficiency

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Opozycja swój / obcy ma istotne znaczenie dla komunikacji, dla skutecznej, fortunnej realizacji każdego aktu mowy. Opozycja ta przybiera w komunikacji wiele form, autor próbuje na przykładzie współczesnych polskich tekstów reklamowych i politycznych ukazać niektóre z nich, jego zdaniem najistotniejsze. Wychodząc od tezy wyłożonej w książce Krecha, Crutchfielda i Ballacheya (1962), że skuteczna komunikacja możliwa jest przede wszystkim między ludźmi, którzy mają wspólne postrzeżenia, pragnienia i postawy, a więc są traktowani jako swoi, a nie obcy, i nawiązując do pracy Jerzego Bralczyka (1991) o mechanizmach propagandowych w czasach komunistycznych, autor sygnalizuje zabiegi poprawiające skuteczność wypowiedzi, z których korzysta nadawca w komunikacji do swoich o obcych, do obcych o swoich czy wreszcie do swoich o swoich. Chodzi zwłaszcza o sposoby utożsamiania się nadawcy z grupą swoich poprzez przyjęcie ich stylu wypowiedzi oraz rytuałów komunikacyjnych. W przestrzeni komunikacji społecznej (reklama, public relations, mass media i polityka) pojawiają się nieustannie coraz to nowsze, nie zawsze udane sposoby wykorzystania opozycji swój / obcy. Jako drogi do sukcesu komunikacyjnego nadawcy wybierają: wykorzystanie odpowiedniego gatunku mowy, odwołanie do wspólnoty doświadczeń z odbiorcami masowymi, schlebianie (albo po prostu rzeczywiste skłanianie się ku) gustom, postawom i poglądom odbiorców.

EN

The US THEM opposition is significant for the efficiency of communication, for a successful realization of each speech event. The opposition can assume various forms and the author attempts, on the basis of contemporary Polish advertising and political discourse, to present the most important ones. Starting from Krech, Crutchfield and Ballachey’s (1962) hypothesis that effective communication is possible above all among people of common observations, desires and attitudes (i.e. among US, not THEM), as well as referring to Bralczyk’s (1991) work on propaganda in communism, the author discusses the strategies used by the speaker in communicating messages to US about THEM, to THEM about US and to US about US. He is especially concerned with the means of identifying oneself with a group of US by accepting their style and communicative rituals. In social communication (advertising, public relations, mass media, politics) one continually comes across new means of using the US THEM opposition, not always successful. In order to achieve communicative success, speakers use a specific speech genre, refer to the common experience of mass recipients, pander to (or in fact sincerely accept) the tastes, attitudes and views of the recipients.

Keywords

PL

opozycja swój/obcy; skuteczność komunikacji; tekst reklamowy; public relations; mass media; tekst polityczny; gatunek

EN

us vs. them; effective communication; advertisement; public relations; mass media; political text; genre

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 2007
• Volume: 19
• Pages: 99-108

Contributors

author

Nowak Paweł

• Zakład Leksykologii i Pragmatyki Instytut Filologii Polskiej Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

References

• Anusiewicz Janusz, 1995, Lingwistyka kulturowa: zarys problematyki, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Bartmiński Jerzy, 2001, Styl potoczny, [w:] Jerzy Bartmiński (red.), Współczesny język polski. Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 115--134.
• Bralczyk Jerzy, 1991, Strategie w języku propagandy politycznej (o polskiej propagandzie partyjnopaństwowej w latach 1982--88), [w:] Jerzy Bartmiński i Renata Grzegorczykowa (red.), Język a Kultura, t. 4: Funkcje języka i wypowiedzi. Wrocław: Wiedza o kulturze, s.105--114.
• Cherry Colin, 1961, Communication, [w:] C. Cherry (ed.), Information theory. Symposium on information theory (4th : 1960 : London). London: Butterworths, s. 18--37.
• DeFleur Melvin L., 1966, Theories of mass communication. New York: D. McKay.
• Dubisz Stanisław (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa 2003.
• Grabias Stanisław, 1997, Język w zachowaniach społecznych. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Hall Edward T., 1987, Bezgłośny język. Warszawa: PIW.
• Krech D., Crutchfield R., Ballachey E., 1962, Individual in Society. New York: McGrawHill.
• Łotman Jurij M., 1986, Problemy komparatystyki semiotycznej, [w:] Anna Brodzka, Maria Hopfinger, Janusz Lalewicz (red.), Problemy wiedzy o kulturze. Wrocław: Ossolineum,
• Russell Bertrand, 2002, Zagadnienia filozofii. Warszawa: De Agostini.
• Tokarski Ryszard, 2004, Manipulacja to zniewalanie. A co począć z „urodzonymi w niewoli”?, [w:] Piotr Krzyżanowski, Paweł Nowak (red.), Manipulacja w języku. Lublin, s. 61--70.