DZIAŁALNOŚĆ ZACHODNIOEUROPEJSKICH MURATORÓW NA ZIEMIACH POLSKICH. PRZYPADEK ŚREDNIOWIECZNEGO BUDOWNICTWA CYSTERSKIEGO W MAŁOPOLSCE

• Authors: Fałat Julia

Title variants

EN

The Activity of West European Buiders in Poland. The Case of Medieval Architecture in Lesser Poland

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule poruszono problem migracji muratorów związanych z zakonem cystersów, którego działalność i ekspansja w XII i XIII wieku przyczyniła się do niezwykłego rozwoju budownictwa w całej Europie. Drugi problem to funkcjonowanie strzech budowlanych, które mając jakoby wędrowny charakter „przemieszczały się“ z jednego placu budowy na inny przenosząc jednocześnie pewne rozwiązania przestrzenne. Tę powyższą zasługę należy przypisywać muratorom, których zawód uważany był za wolny i wędrowny. Praca w różnych miejscach była zatem niejako obowiązkiem, a wędrówki nie tylko sprzyjały zdobywaniu wiedzy, lecz przede wszystkim podnoszeniu kwalifikacji, nauce nowych metod pracy i doskonalenia swego rzemiosła.Obok fundatorów działalność muratorów przyczyniła się do stworzenia również w Małopolsce cenobiów cysterskich. Dzięki migracjom budowniczych zakonnych, jak i międzynarodowej obsadzie polskich konwentów architektura cysterska uzyskała na ziemiach polskich tak bardzo złożony charakter. W opracowaniu użyto analizy formalnej i ikonograficznej oraz krytycznej analizy opracowań i źródeł formalnych.

EN

The article raises an issue of migration of builders who were working for the Cistercian Order, whose activity and expansion in the 12th and 13th century contributed to an exceptional development of architecture in Europe. The second issue is explaining the function of lodges, which travelled from one construction site to another, thus transferring new spatial solutions. This merit must be attributed to the builders, whose profession was considered as free and migratory. Working in different locations was a kind of duty, but these movements were not only aiding in acquiring knowledge but above all improving the skills, studying new methods of work and perfecting craft. Apart from the founders, it was the activity of builders which contributed to the appearance of Cistercian abbeys in Lesser Poland. Due to the migrations of monastic builders, as well as the international members of the Polish orders, the Cistercian architecture in Poland had such a complex nature. The study uses formal and iconographic analysis, as well as critical analysis of studies and formal sources.

Keywords

PL

muratorzy; strzechy budowlane; fundatorzy; cystersi; opactwa; Małopolska

EN

Builders; logde; founders; cistercians; abbeys; Lesser Poland

• Publisher: Akademia Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie
• Journal: Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula
• Year: 2017
• Issue: 4(54)
• Pages: 61-70

Contributors

author

Fałat Julia

• Akademia Finansów i Biznesu Vistula – Warszawa

References

• Białoskórska K. (1960), Wąchock. Opactwo cystersów, Arkady, Warszawa.
• Dehio G. (1919), Geschichte der deutschen Kunst, Vereinigung Wissenschaftlicher Verleger Walter & Gruyter & Co, Leipzig-Berlin.
• Dimier A. (1960), Églises cisterciennes sur plan bernardin et sur plan bénédictin, Université de Poitiers, Poitiers.
• Duby G. (1967), Saint Bernard, L’art cistercien, A.M.G., Paris.
• Eberl I. (2011), Cystersi. Historia zakonu europejskiego, Astraia, Kraków.
• Frey D. (1938), Die Kunst im Mittelalter, Breslau.
• Genicot L. (1968), Le XIII siècle européen, Presses Universitaires de France, Paris.
• Gimpel J. (1968), Jak budowano w średniowieczu, PWN, Warszawa
• Jarzewicz J. (2001), Rysunek architektów średniowiecza (Villard de Honnecourt i inni), (w:) Żuchowski T.J., Dudzik S., Disegno – Rysunek u źródeł sztuki nowożytnej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Kłoczkowski J. (1959), Z zagadnień funkcji społecznych cystersów w Polsce średniowiecznej, (w:) Horst A., Opuscula Casimiro Tymieniecki septuagenario dedicata, Poznańskie Towarzystow Przyjaciół Nauk, Poznań.
• Kutzner M. (1987), Czy cystersi spełnili w Europie Środkowej rolę pionierów sztuki gotyckiej?, (w:) Strzelczyk J., Historia i kultura cystersów w dawnej Polsce i ich europejskie związki, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Łuszczkiewicz W. (1882), Pionierowie gotycyzmu w Polsce. Architektura cysterska i wpływ jej pomników na gotycyzm krakowski w XIV wieku, „Ateneum. Pismo Naukowe i Literackie”, nr 2.
• Manteuffel M. (1950), Rola cystersów w Polsce w wieku XII, „Przegląd Historyczny“, nr 41.
• Nowiński J. (2016), Ars cisterciensis. Kościół cysterski w średniowieczu – wyposażenie i wystrój, New Media Concept, Warszawa.
• Quirini-Popławski R. (2006), Rzeźba przedromańska i romańska w Polsce wobec sztuki włoskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Świechowski Z. (1992), Architektura polskich cystersów w kontekście europejskim, (w:) Strzelczyk J., Cystersi w kulturze średniowiecznej Europy, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Świechowski Z., Zachwatowicz J. (1964), Dzieje budownictwa w Polsce, PWN, Warszawa.
• Vongrey F. (1975), Architettura cisterciense, (w:) Dizionatio degli instituti di perfezione, Edizioni Paoline, Roma.
• Winter F. (1871), Die Cisterzienser des nordöstlichen Deutschlands. Ein Beitrag zur Kirchen und Kulturgeschichte des deutschen Mittelalters, Gotha.
• Wyrobisz A. (1962), Czy istniały strzechy budowlane?, „Przegląd Historyczny”, nr 53(4)
• Wyrwa A.M. (1999), Powstanie zakonu cystersów i jego rozwój na ziemiach polskich w średniowieczu, (w:) Wyrwa A., Strzelczyk J., Kaczmarek K., Monasticon Cisterciense Poloniae, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.