BLIŹNIACZE FORMY, BLIŹNIACZE TWORY. ZEZ STEFANA GRABIŃSKIEGO I WILLIAM WILSON EDGARA ALLANA POE

• Authors: Mikuła Ewa

Title variants

EN

Twin forms, twin creations. Zez by Stefan Grabinski and William Wilson by Edgar Allan Poe

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Można powiedzieć, że ułożony przez Grabińskiego program literacki metafantastyki to wypadkowa cech poetyki utworów Poego zwanych short stories. Z tego powodu autorka artykułu zestawiła ze sobą utwory obu pisarzy. Wybrane nowele – William Wilson Poego i Zez Grabińskiego – są reprezentacyjne dla fantastyki psychologicznej i dotykają problemu zaburzonej osobowości człowieka. Narracja prowadzona jest w sposób sprawozdawczy, a opisane wydarzenia mają z pozoru charakter realistyczny. Wspólny mianownik stanowi także motyw przewodni – sobowtór – który zajmie w tym opracowaniu szczególne miejsce.

EN

It could be said that Grabinski’s literary theory program of meta-fiction is the result of the characteristics of Poe's short stories. For this reason I decided to correlate the works of both writers. I selected two short stories which concern the problem of disordered personality – William Wilson by Edgar Allan Poe and Zez by Stefan Grabinski. I found them typical of the psychological fiction. Both of them have reporting narration and the plots are seemingly realistic. Another common feature is a doppelganger leitmotif, which has a special place in this paper.

Keywords

PL

Stefan Grabiński; Edgar Allan Poe; metafantastyka; sobowtór; nowela

EN

Stefan Grabinski; Edgar Allan Poe; meta-fiction; doppelganger theme; short story

• Publisher: Fundacja Pro Scientia Publica
• Journal: Ogrody Nauk i Sztuk
• Year: 2015
• Issue: 5
• Pages: 472-480

Dates

published

2015

Contributors

author

Mikuła Ewa

• Uniwersytet Łódzki ul. Narutowicza 65, 90-131 Łódź

References

• Bibliografia:
• Teksty źródłowe:
• [1] Grabiński S., Na wzgórzu róż, Kraków 1918.
• [2] Poe E. A., William Wilson [w:] Opowieści niesamowite, przeł. B. Leśmian, Kraków 1976.
• Opracowania:
• [3] Dąbrowska D., Dwoistość — między szukaniem pełni a nadmiarem [w:] Księga Janion, oprac. Z. Majchrowski i S. Rosiek, Gdańsk 2007.
• [4] Gloger Z., hasło: Brzechwa [w:] Encyklopedia Staropolska Ilustrowana, t. 1, Warszawa 1900.
• [5] Goethe J. W., Z mojego życia. Zmyślenie i prawda, t. 2, przeł. A. Guttry, Virtualo 2010.
• [6] Grabiński S., O twórczości fantastycznej. Jej geneza i źródła (Wstęp do szkicu), „Lwowskie Wiadomości Muzyczne i Literackie” 1928, nr 10.
• [7] Grabiński S., Zagad­nie­nie ory­gi­nal­no­ści w twór­czo­ści lite­rac­kiej, „Pamięt­nik Lite­racki” 1925/1926.
• [8] Hutnikiewicz A., Twórczość literacka Stefana Grabińskiego (1887-1936), Toruń 1959.
• [9] Irzykowski K., Fantastyka, „Maski” 1918, z. 32.
• [10] Kasperski E., Poznanie zmysłowe a intelektualne [w:] Kasperski E., Nalewajk Ż. (red.), Edgar Allan Poe: klasyk grozy i perwersji — i nie tylko..., Warszawa 2009.
• [11] Lyra F., Edgar Allan Poe — paradoksy twórczości, paradoksy recepcji. Rozmowa z Franciszkiem Lyrą, „Tekstualia” 2009, nr 1.
• [12] Majchrowski Z., hasło: Sobowtór [w:] Słownik literatury polskiej XIX wieku, pod red. J. Bachórza i A. Kowalczykowej, Wrocław 1991.
• [13] Quinn A. H., Edgar Allan Poe: A Critical Biography, Nowy Jork 1941.
• [14] Ribot T., Choroby osobowości, przeł. J. K. Potocki, Warszawa 1885.
• [15] Seligman M., Psychopatologia, przeł. A. Wojciechowski, J. Gilewicz, Warszawa 2003.
• [16] Sova D. B., Critical Companion to Edgar Allan Poe: A Literary Reference to His Life and Work, Nowy Jork 2007.
• [17] Washington I., An Unwritten Drama of Lord Byron [w:] The Gift: A Christmas and New Year’s Present for 1836, Filadelfia 1835.

Identifiers

ISSN

2299-2014

DOI

10.15503/onis2015.472.480