Frekwencja polskich pieśni mszalnych w śpiewnikach wydawanych po Soborze Watykańskim II

• Authors: Szerwiński Mateusz

Title variants

EN

Frequency of Polish mass songs in songbooks published after the Second Vatican Council

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Sobór Watykański II i reforma liturgii, która nastąpiła po nim, zaowocowały docenieniem pieśni religijnych w językach narodowych jako ważnego środka służącego w lepszym realizowaniu postulatu participatio actuosa, czyli czynnego i świadomego uczestnictwa wiernych w celebracji liturgicznej. Przed Vaticanum II istniał w Polsce zwyczaj wykonywania pieśni mszalnych, których twórczość rozwijała się w czasach oświecenia i romantyzmu. Ich celem było nie tylko uświadomienie wiernym znaczenia poszczególnych momentów Mszy św., ale także zachowanie tożsamości narodowej w czasach zaborów. W latach 30-tych XX w. można już zaobserwować brak zainteresowania tworzeniem nowych cyklów pieśni mszalnych, których niewielka jedynie część przetrwała w wydaniach śpiewników liturgicznych po Soborze Watykańskim II. Wpływ na to miała nie tylko reforma samego rytu Mszy św. sprawowanej w Kościele rzymskokatolickim, ale także odnowiona teologia Eucharystii.

EN

The Second Vatican Council and the liturgical reform that followed resulted in the appreciation of religious songs in national languages as an important means of bet¬ter implementing the postulate of participatio actuosa, i.e. the active and conscious participation of the faithful in liturgical celebrations. Before Vaticanum II, there was a custom in Poland of performing Mass songs, which developed during the Enlight¬enment and Romantic periods. Their purpose was not only to make the faithful aware of the significance of particular moments of the Mass, but also to preserve national identity during the partitions. In the 1930s, a lack of interest in creating new cycles of mass songs could already be observed, only a small part of which survived in litur¬gical songbooks after the Second Vatican Council. This was influenced not only by the reform of the Mass itself in the Roman Catholic Church, but also by the renewed theology of the Eucharist.

Keywords

PL

pieśń mszalna; muzyka liturgiczna; Msza św.; śpiewnik liturgiczny.

EN

mass song; liturgical music; Holy Mass; liturgical songbook

• Publisher: Stowarzyszenie Polskich Muzyków Kościelnych
• Journal: Musica Ecclesiastica
• Year: 2025
• Issue: 20
• Pages: 33-50

Dates

published

2025-07-10

Contributors

author

Szerwiński Mateusz

References

• Alleluja. Śpiewy mszalne, [b.m.w.], 1974.
• BIELAWSKA B., Polska pieśń mszalna do 1914 roku, w: Studia z dziejów liturgii w Polsce, t. III, red. W. SCHENK, Lublin 1980, s. 117-204.
• DĘBSKI P., Potrzeba nowego wydania Śpiewnika liturgicznego, „Musica Ecclesiastica” 9 (2024), s. 81-86.
• Droga do Nieba. Katolicki modlitewnik i śpiewnik, wyd. LXVII (wyd. V z nutami, format A5), Opole 2020.
• Droga do Nieba. Katolicki modlitewnik i śpiewnik, wyd. LXVII, 2020.
• Exsultate Deo, wydanie szóste, [b.m.w.], 1990.
• Exsultate Deo, wydanie ósme, [b.m.w.], 1999.
• Exsultate Deo, wydanie dziewiąte, Kraków 2004.
• Instrukcja Episkopatu Polski o muzyce liturgicznej, 2017.
• JAKÓBCZAK A., O. Pius Parsch – prekursor odnowy liturgicznej, w: Mysterium Christi 2. Historia liturgii, red. W. J. ŚWIERZAWSKI, Zawichost-Kraków-Sandomierz 2013, s. 209-218.
• KWIATKOWSKI D., Liturgia wydarzeniem zbawczym w czasie Kościoła na podstawie Konstytucji Sacrosanctum Concilium, „Ateneum Kapłańskie” 625 (2013), s. 426-437.
• MATWIEJUK K., Chorał jako śpiew Kościoła, „Anamnesis” 50 (2007), s. 90-95.
• MATWIEJUK K., Język narodowy w liturgii, „Liturgia Sacra” 37 (2011), s. 37-51.
• MATYSZEWSKI A., Z pieśnią wielkopostną przez wieki, Poznań 2011.
• PAWLIK K., „Melodieen zu dem Oppelner kotholischen Gesangbuche” Bernharda Kothego (1821– 1897). Dzieje i repertuar, „Musica Ecclesiastica” 16 (2021), s. 83-98.
• PIASECKI Z., Rola śpiewów w liturgii w świetle Sacrosanctum Concilium, „Ateneum kapłańskie” 427 (1980), s. 215-223.
• PIEKARZ G., Twórczość mszalna Józefa Władysława Krogulskiego (1815–1842), „Musica Ecclesiastica” 19 (2024), s. 143-165.
• RAK R., Wychowanie do życia eucharystycznego, w: Mysterium Christi 3. Msza święta, red. W. J. ŚWIERZAWSKI, Zawichost-Kraków-Sandomierz 2012, s. 161-190.
• RĄCZKOWSKI F., Śpiewajmy Bogu, Płock 1999.
• SIEDLECKI J., Śpiewniczek zawierający pieśni kościelne z melodyami dla użytku wiernych, wyd. V, 1901.
• SIEDLECKI J., Śpiewnik kościelny, wyd. XXII, Kraków 1928.
• SIEDLECKI J., Śpiewnik kościelny, wyd. XXXIV zmienione i powiększone, Opole 1973.
• SIEDLECKI J., Śpiewnik kościelny, wyd. XXXV zmienione i powiększone, Opole 1975.
• SIEDLECKI J., Śpiewnik kościelny, wyd. XXXVIII, Opole 1985.
• SIEDLECKI J., Śpiewnik kościelny, wyd. XXXIX, Kraków 1987.
• SINKA T., Wybór pieśni kościelnych, Kraków 1991.
• SOBÓR WATYKAŃSKI II, Konstytucja o liturgii świętej Sacrosanctum Concilium, 4 XII 1963, w: Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002, s. 48-78.
• SZERWIŃSKI M., Aktualność pieśni mszalnej w liturgii Mszy św., w: Liturgia – Muzyka – Język. O współczesnej komunikacji Kościoła, red. A. DRAGUŁA, Szczecin 2017, s. 89-102.
• Śpiewnik Archidiecezji Katowickiej, wyd. I, 2000.
• Śpiewnik liturgiczny, Lublin 1991.
• ŚWIERZAWSKI W. J., Sztuka w służbie liturgii. W poszukiwaniu ducha sztuki, w: Mysterium Christi 7. Sztuka w liturgii, red. TENŻE, Zawichost-Kraków-Sandomierz 2013, s. 459-503.
• ŚWIĘTA KONGREGACJA OBRZĘDÓW, Instrukcja Musicam sacram, 5 III 1967.
• ZAJĄC A., Chór w odnowionej liturgii Mszy św., w: Muzyka i śpiew kościelny. Kształcenie organistów, red. J. ZIMNY, Sandomierz 2004, s. 43-58.