Pojęcie dziedzictwa narodowego w świetle regulacji konstytucyjnych

• Authors: Sobczak Jacek

Title variants

EN

The concept of national heritage in the light of constitutional regulations

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Dziedzictwa narodowego będącego wartością konstytucyjną, strzeże podobnie jak niepodległości Rzeczpospolita Polska, zgodnie z art. 5 Konstytucji. Może być ono pojmowane, jako kultura zakorzeniona w chrześcijańskim dziedzictwie narodu, tak jak to ujmuje preambuła lub dziedzictwo kulturalne, o którym mowa w art. 6 ust. 2 Konstytucji. To ostatnie wydaje się być integralną częścią dziedzictwa narodowego. Dziedzictwo narodowe nie może być, jak wywiedziono ujmowane, jako dziedzictwo polskiego narodu etnicznego, aczkolwiek używane w Konstytucji pojęcie „naród” bywa różnie interpretowane. W praktyce problemem jest także status dziedzictwa kulturowego mniejszości narodowych i to czy wchodzi ono w skład polskiego dziedzictwa narodowego.

EN

National heritage is a constitutional value. It protects it, just like the independence of the Republic of Poland, in accordance with art. 5 of the Constitution. National heritage can be understood as a culture rooted in the Christian heritage of the nation. In this way, it captures the preamble or cultural heritage referred to in art. 6 par. 2 of the Constitution. This last concept seems to be an integral part of the national heritage. The national heritage can’t, as it was proved, be perceived as a heritage of the Polish ethnic nation, although the term “nation” used in the Constitution can be interpreted differently. In practice, the problem is also the status of the cultural heritage of national minorities and whether it is part of the Polish national heritage.

Keywords

PL

dziedzictwo narodowe; dziedzictwo kulturowe; naród; mniejszość narodowa; kultura; tożsamość narodowa

EN

national heritage; cultural heritage; nation; national minority; culture; national identity

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2018
• Issue: 5 (45)
• Pages: 187-208

Dates

published

2018-10-31

Contributors

author

Sobczak Jacek

• Uniwersytet Humanistycznospołeczny w Warszawie

References

• Atienza M., Ruiz Manero J., A Theory of Legal Sentences, Dordrecas 1998 (cyt. za M. Kordela, Zasady prawa. Studium teoretyczno – prawne, Poznań 2012).
• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, wyd. 2, Warszawa 2012.
• Banaszak B., Prawo konstytucyjne, wyd. 7, Warszawa 2015. Banaszak G., Kmita J., Społeczno-regulacyjna koncepcja kultury, Warszawa 1994.
• Banaś M., Krzywonos A., Prawo do obywatelstwa, [w:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, red. B. Banaszak, A. Preisner, Warszawa 2002.
• Bednarek S., Pojmowanie kultury i jej historii we współczesnych syntezach dziejów kultury polskiej, Wrocław 1995.
• Bokszański Z., Tożsamość, integracja, grupa. Tożsamość jednostki w perspektywie socjologicznej, Łódź 1989.
• Czarnowski S., Kultura, [w:] Dzieła, t. 1, Warszawa 1968.
• Czarny P., Komentarz do art. 35, [w:] Konstytucja RP, t. I Komentarz. art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Działocha K., Uwagi do art. 4 Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. V, red. L. Garlicki, Warszawa 2007.
• Florczak-Wątor M., Uwagi do art. 5 Konstytucji, [w:] Konstytucja RP, t. I Komentarz. art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Frankiewicz A., Konstytucyjna regulacja dostępu do dóbr kultury i wolności korzystania z dóbr kultury, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2013, nr 3.
• Frankiewicz A., Wolność w sferze sztuki i nauki według Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 1952 r. oraz Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 1997 r., [w:] Prawa człowieka – idea, instytucje, krytyka, red. M. Sadowski, P. Szymaniec, „Studia Erasmiana Wratislaviensia” 2010, z. IV.
• Frankiewicz A., Znaczenie prawne regulacji dziedzictwa narodowego i dóbr kultury w rozdziale I Konstytucji RP, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, nr 3440, „Przegląd Prawa i Administracji” 2012, nr LXXXVIII.
• Garlicki L., Derlatka M., Komentarz do art. 35, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, T. II, red. L. Garlicki, M. Zubik, wyd. 2, Warszawa 2016.
• Garlicki L., Komentarz do art. 35 Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, T. III, red. L. Garlicki, Warszawa 2003.
• Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2016. Gebethner S., Wybory do Sejmu i do Senatu. Komentarz do ustawy z dnia 12 kwietnia 2001r.- Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2001.
• Gerecka-Żołyńska A., W kwestii definicji dobra kultury i dzieła sztuki, „Prokuratura i Prawo” 1999, nr 9. Golka M., Socjologia kultury, Warszawa 2007.
• Gołda-Sobczak M., Wolność korzystania z dóbr kultury i wolność badań naukowych, „Media i Medioznawstwo” 2014, nr 1 (13/IV).
• Gulczyński M., Zasada zwierzchnictwa narodu, [w:] Zasady podstawowe polskiej Konstytucji, red. W. Sokolewicz, Warszawa 1998.
• Habermas J., Obywatelstwo a tożsamość narodowa: rozważania nad przyszłością Europy, przekł. Barbara Markiewicz, Warszawa 1993.
• Holton R., Turner B.S., Parsons and Modernity, London 1986. Jabłoński M., Wolności z art. 73 Konstytucji RP, [w:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, red. B. Banaszak, A. Preisner, Warszawa 2002.
• Jagielski J., Obywatelstwo polskie: zagadnienia podstawowe, Warszawa 1998.
• Jasińska M., Podstawowe prawa i wolności mniejszości narodowych w systemie Rady Europy, „Politologia i Stosunki Międzynarodowe” 2007, nr 2.
• Kallas M., Prace parlamentarne nad uregulowaniem statusu mniejszości w Polsce (1989– 1995); „Przegląd Sejmowy” 1995, nr 3.
• Kłoskowska A., Kultura masowa, Warszawa 1980.
• Kłoskowska A., Socjologia kultury, Warszawa 1981.
• Kobyliński Z., Czym jest, komu jest potrzebne i do kogo należy dziedzictwo kulturowe?, „Mazowsze. Studia Regionalne” 2011, nr 7.
• Konarski W., Naród, mniejszość, nacjonalizm, religia – przyczynek do dyskursu o pojęciach i powiązaniach między nimi, [w:] Narody XXI wieku, red. A. Hołub, „Forum Politologiczne” 2007, T.V.
• Konopacki S., Obywatelstwo europejskie w kontekście członkowstwa Polski w Unii Europejskiej, Łódź 2005.
• Kordela M., Zasady prawa. Studium teoretyczno – prawne, Poznań 2012.
• Kotarbiński T., Sprawność i błąd, Warszawa 1970.
• Kowalski K., O istocie dziedzictwa europejskiego. Rozważania, Kraków 2013.
• Kroeber A., Istota kultury, Warszawa 1973.
• Kroeber A., Kluckhohn C., Culture. A Critical Review on Concepts and Definitions, „Papers of Peabody Museum of American Arheology and Ethnology” 1952, nr 47 (1).
• Królikowski M., Szczucki K., Wolność korzystania z dóbr kultury, [w:] Konstytucja RP, t. I Komentarz. art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Kubiak H., Świadomość i tożsamość narodowa. Swobodny wybór czy wymuszone zobowiązanie?, [w:] Socjologia: Teoria i działanie. Księga pamiątkowa ku czci Władysława Markiewicza, red. K. Doktór, W. Kwaśniewicz, A. Kwilecki, Warszawa 1997 (przedr. H. Kubiak, U progu ery postwestfalskiej, Kraków 2007).
• Łodziński S., Prawne aspekty mniejszości narodowych w Polsce, BSE „Materiały i Dokumenty” 1992, nr 52.
• Magoska M., Obywatel w procesie zmian, Kraków 2001.
• Malinowski B., Naukowa teoria kultury, [w:] B. Malinowski, Szkice z teorii kultury, Warszawa 1958.
• Marshall T.H., Class, Citizenship and Social Development, London 1963.
• Orłowski W., Naród, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz encyklopedyczny, red. W. Skrzydło, S. Grabowska, R. Grabowski, Warszawa 2009.
• Paleczny T., Typy tożsamości kulturowej a procesy globalizacji, [w:] Władza, naród, tożsamość, red. K. Gorlach, M. Niezgoda, Z. Seręga, Kraków 2004.
• Parsons T., The System of Modern Societies, New York 1971.
• Pawlak S., Ochrona mniejszości narodowych w Europie, Warszawa 2001.
• Piechowiak M., Uwagi do preambuły, [w:] Konstytucja RP, t. I Komentarz. art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Pruszyński J., Dziedzictwo kultury Polski. Jego straty i ochrona prawna, t. I, t. II, Kraków 2001.
• Pruszyński J., Dziedzictwo kultury w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., [w:] Konstytucja i władza we współczesnym świecie. Doktryna, prawo, praktyka. Prace dedykowane Profesorowi Wojciechowi Sokolewiczowi na siedemdziesięciolecie urodzin, red. J. Wawrzyniak, M. Kruk, J. Trzciński, Warszawa 2002.
• Pruszyński J., Dziedzictwo kultury. Teorie. Dylematy restytucji, „Przegląd Wschodni” 2002, t. VIII.
• Sarnecki P., Zagadnienie suwerenności i jej realizacji w Konstytucji RP, [w:] Prawo konstytucyjne RP, red. P. Sarnecki, wyd. 7, Warszawa 2008.
• Sarnecki P., Uwagi do art. 5 Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, T. II, red. L. Garlicki, M. Zubik, wyd. 2, Warszawa 2016.
• Schlesinger P., On National Identity: Some Conceptions and Misconceptions Criticized, “Social Science Information” 1997, vol. 26.
• Simmel G., O istocie kultury, [w:] G. Simmel, Filozofia kultury. Wybór esejów, Kraków 2007.
• Smoktunowicz E., Status administracyjno-prawny obywatela, [w:] System prawa administracyjnego, t. IV, red. T. Rabska, Wrocław 1980.
• Sobczak J., Europa mniejszości. Standardy prawne ochrony mniejszości narodowych i etnicznych oraz ich realizacja w polskim systemie prawnym, [w:] Europa XXI wieku. Pespektywy i uwarunkowania integracji europejskiej, red. M. Musiał-Karg, Poznań 2007.
• Sobczak J., Kryzys polskiej tożsamości narodowej, narodziny tożsamości europejskiej – antynomie, dylematy, miraże, [w:] Tożsamość polska w odmiennych kontekstach, red. L. Dyczewski, D. Wadowski, Lublin 2009.
• Sobczak J., Mniejszości narodowe i wyznaniowe w polskim porządku prawnym, [w:] Zderzenie czy dialog państw narodowych w Europie, red. J. Sobczak, A.W. Mikołajczak, B. Hordecki, Poznań 2008.
• Sobczak J., Wokół problemu definicji mniejszości narodowych, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2003, z. 1.
• Sobczak J., Wolność korzystania z dóbr kultury – standardy europejskie i konstytucyjna rzeczywistość polska, [w:] Prawna ochrona dóbr kultury, red. T. Gardocka, J. Sobczak, Toruń 2009.
• Sobczak W., Gołda-Sobczak M., Свобода использования культурных ценностей в европейском правовом порядке. Международные стандарты, [w:] Правовая политика современной России: реалии и перспективы. Материалы международной научно-практической конференции, ред. Т.Л. Курас, Иркутск 2014.
• Sobczak W., Ochrona dziedzictwa kultury w systemie prawnym Unii Europejskiej, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2009, nr 3.
• Sokolewicz Z., Obywatelstwo a narodowość. Uwagi w związki z ustanowieniem obywatelstwa Unii Europejskiej, „Studia Europejskie” 1997, nr 1.
• Taylor Ch., The Liberan-Communitarian Debate, [w:] Liberalism and the Moral Life, red. N.L. Rosenblum, Cambridge 1989.
• Trzciński K., Obywatelstwo w Europie. Idea i jej wyraz formalny w perspektywie historycznej, „Studia Europejskie” 2002, nr 2.
• Trzciński K., Obywatelstwo w Europie. Z dziejów idei i instytucji, Warszawa 2006.
• Witkowski Z., Wybrane zasady prawa konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Prawo konstytucyjne, red. Z. Witkowski, Toruń 2009.
• Witkowski Z., Wybrane zasady ustroju Rzeczypospolitej, [w:] Prawo konstytucyjne, red. Z. Witkowski, A. Bień-Kacała, Toruń 2015.
• Wronkowska S., Zieliński M., Ziembiński Z., Zasady prawa. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 1974.
• Wyrzykowski M., Obywatel i biurokracja, [w:] Prawa człowieka w społeczeństwie obywatelskim, red. A. Rzepliński, Warszawa 1993.
• Zeidler K., Pojęcie „dziedzictwa narodowego” w Konstytucji RP i jego prawna ochrona, „Gdańskie Studia Prawnicze” t. XII, 2004.
• Znaniecki F., Nauki o kulturze, Warszawa 1971.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.15804/ppk.2018.05.11