Znaczenie Bugu dla bezpieczenstwa ekologicznego Polski- realizowane świadczenia ekosystemowe i ich zagrożenia

• Authors: Kitowski Ignacy , Oskierko Marcin

Title variants

EN

Importance of Bug river for ecological security of Poland - provided ecosystem services and their threats

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Bug jest rzeką graniczną, w zasadzie nieuregulowaną, dlatego przynosi społeczeństwu szereg korzyści w postaci usług ekosystemowych. Najważniejsze funkcje jakie wypełnia rzeka to: dostarczanie wody pitnej dla aglomeracji warszawskiej oraz zapobieganie powodziom poprzez obecność rozległych obszarów zalewowych i starorzeczy, które naturalnie buforują wezbrania. Najpoważniejszymi zagrożeniami dla realizowanych usług ekosystemowych są emisje ścieków komunalnych i przemysłowych z obszaru Lwowa i Lwowsko-Wołyńskiego Zagłębia Węglowego. Nowym znaczącym problemem są nielegalne połowy ryb. Plany budowy międzynarodowej drogi wodnej E40 są kolejnym potencjalnym zagrożeniem, ponieważ mogą doprowadzić do poważnego naruszenia stosunków wodnych Bugu. Wskazane czynniki mogą nieodwracalnie osłabić homeostazę rzeki i pozbawić ją możliwości realizowania usług ekosystemowych, w tym zaopatrywania Warszawy w wodę pitną za pośrednictwem Zalewu Zegrzyńskiego.

EN

The Bug is a border river, which is practically unregulated, therefore it can give a number of benefits to the society in the form of ecosystem services. The most important roles that it plays include the supply of drinking water to the Warsaw agglomeration and the prevention of floods through the presence of extensive flood plains and oxbow lakes that naturally buffer periodic surges. The most serious threats to implemented ecosystem services are emissions of municipal and industrial sewage from the Lviv city and LvivVolyn Coal Basin. A new significant problem is poaching which leads to massive harvesting fish. Plans to build an international E-40 waterway seem to be really disturbing because it could lead to a serious breach of the Bug's water relations. The above-mentioned threats may irreversibly undermine the river's homeostasis and deprive it of the possibility of implementing ecosystem services, including the supply of drinking water for Warsaw via Zegrzyńskie Lake.

Keywords

PL

Bug; bezpieczeństwo ekologiczne; usługi ekosystemowe; Polska; Ukraina; zanieczyszczenia wód

EN

Bug; ecological security; ecosystem services; Ukraine; Poland; water pollutions

• Publisher: Polskie Towarzystwo Geopolityczne
• Journal: Przegląd Geopolityczny
• Year: 2019
• Volume: 30
• Pages: 70-83

Contributors

author

Kitowski Ignacy

• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie

author

Oskierko Marcin

• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie

References

• Arthington, A. H., Lorenzen, K., Pusey, B. J., Abell, R., Halls, A., Winemiller, K. O., Arrington, D. A., Baran, E., 2003, River fisheries: ecological basis for management and conservation. In: R. L. Welcomme, (ed.), Proceedings of the 2nd International Large Rivers Symposium. FAO, Rome, s. 21-60.
• Böck, K., Polt R., Schülting L., 2018, Ecosystem Services in River Landscapes. In: S.
• Schmutz, J. Sendzimir (eds). Riverine Ecosystem Management. Springer, Cham. s. 413-433.
• Costanza, R., d'Arge, R., De Groot, R., Farber, S., Grasso, M., Hannon, B., Limburg, K., Naeem, S., Raskin, R. G., O’Neill, R V., Paruelo, J., Sutton, P., van den Belt M., 1997, The value of the world's ecosystem services and natural capital. Nature, 387(6630), 253-260.
• Dombrowski, A., Głowacki, Z., Jakubowski, W., Kovalchuk, I., Michalczyk, Z., Nikiforov M., Szwajgier, W., Wojciechowski, K.H., (red.), 2002, Korytarz ekologiczny doliny Bugu. Stan - Zagrożenia – Ochrona, Fundacja IUCN Poland, Warszawa.
• Ertel, A. M., Lupo, A., Scheifhacken, N., Bodnarchuk, T., Manturova, O., Berendonk, T. U., Petzoldt, T., 2012, Heavy load and high potential: anthropogenic pressures and their impacts on the water quality along a lowland river (Western Bug, Ukraine). Environmental Earth Sciences, 65, s.1459-1473.
• Gołoś, J., 2017, Wpływ transformacji ustrojowej na bezpieczeństwo ekologiczne w Polsce, Zeszyty Naukowe WSEI seria: Administracja, 7, s. 121–132.
• Gorova, A., Pavlychenko, A., Kulyna, S. L., Shkremetko, O.L., 2013, The investigation of coal mines influence on ecological state of surface water bodies. [ in:] G. Pivnyak, V. Bondarenko, I. Kovalevska, M. Iliashov (eds.) Mining of Mineral Deposits, Taylor & Francis Group, London, 303-305.
• Grabarczyk, T., 2017, „Suchą stopą” czy „skacząc w fale”. Przekraczanie rzek przez wojska polskie od XI do początku XVI wieku. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, 99, s.83-109.
• Grygoruk, M., Jabłońska, E., Osuch, P., Trandziuk, P., 2018, Analysis of selected possible impacts of potential E40 International Waterway development in Poland on hydrological and environmental conditions of neighbouring rivers and wetlands. Frankfurt Zoological Society, Frakfurt.
• Grzelak, C., 1982, Nad Turią i Bugiem, Przegląd Wojsk Lądowych 7, s. 106–111. GUS, 2015, R,ocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• Hudyma, J., 2019, Rola rzek w historii Księstwa Halicko-Wołyńskiego (na podstawie informacji z kronik XII-XIII w.), Przegląd Geopolityczny, 27, s. 93-113. Iwaniuk, A., (red.), 2015, Raport o jakości wód rzeki Bug i jej dopływów w latach 2005- 2014, Wojewódzki Inspektorat Środowiska w Lublinie. Lublin.
• Kitowski, I., Oskierko, M., 2018 a, Troska o zasoby środowiska naturalnego i bezpieczeństwo ekologiczne w konstytucjach państw Grupy Wyszehradzkiej, [w:] I. Lasek –Surowiec (red) Samorząd terytorialny w konstytucjach państw Europy Środkowo-Wschodniej, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie, Chełmskie Towarzystwo Naukowe, Chełm.
• Kitowski, I., Oskierko, M., 2018b, Ekologiczne aspekty konfliktu zbrojnego na wschodzie Ukrainy, Przegląd Geopolityczny, 24, s. 35-44.
• Kostyuchenko, Y.V., László, M., Yuschenko, M., Kopachevskyi, I., Bilous, Y., 2010, Transboundary Socio-Economic Safety Assessment: Sustainability toward Anthropogenic Hazards and Bioproductivity Degradation. Proceedings of the 4th International Workshop on Reliable Engineering Computing “Robust Design – Coping with Hazards, Risk and Uncertainty”, March 3 – 5, 2010, Singapore, National University of Singapore, s. 777 – 797.
• Kowalewski, Z., 2006, Powodzie w Polsce-rodzaje, występowanie oraz system ochrony przed ich skutkami. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, 6, s. 207-220.
• Lis, E., 2016, Ochrona wód zlewni Bugu – poprawa czystości rzeki międzynarodowym wyzwaniem, Kontrola Państwowa 61, s. 65-74.
• Misztak, B., 1995, Skuteczność wstępnego utleniania domieszek wody w Wodociągu Północnym w Warszawie. Ochrona Środowiska, 59, s. 29-32.
• Nazarov, N., Cook, H. F., Woodgate, G., 2004, Water pollution in Ukraine: the search for possible solutions. International Journal of Water Resources Development, 20, s. 205-218.
• Nowosad, D., 2013, Nadbużański Oddział Straży Granicznej w latach 1991 – 2011, Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL, VIII-IX, s. 299 – 314.
• Pancer, K., Stypułkowska-Misiurewicz, H., 2000.Vibrio cholerae non-01 strains isolated from the Bug River – phenotypic and genotypic virulence markers. Medical Science Monitor 6 Suppl, s.137.
• Pietraś, M., 2000, Bezpieczeństwo ekologiczne w Europie. Studium politologiczne, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Rosiek, K., 2015, Bezpieczeństwo ekologiczne w Polsce na przykładzie gospodarowania wodami, Gospodarka w Praktyce i Teori 38, s. 63-76.
• Rosin, Z.M., Takacs, V., Báldi, A., Banaszak-Cibicka, W., Dajdok, Z., Dolata, P.T., Kwieciński, Z., Łangowska, A., Moroń, D., Skórka, P., Tobółka, M., Tryjanowski, P., Wuczyński, A., 2011, Koncepcja świadczeń ekosystemowych i jej skuteczność w ochronie przyrody krajobrazu rolniczego, Chrońmy Przyrodę. Ojczystą, 67, s. 3–20.
• Solon, J., 2008, Koncepcja ,, Ecosystem Servvices” i jej zastosowania w badaniach ekologiczno - krajobrazowych, Problemy Ekologii Krajobrazu XXI, s. 25-44.
• Starodub, G., Karabyn, V., Ursulyak, P., Pyroszok, S., 2013. Assessment of anthropogenic changes natural hydrochemical pool Western Bug River. Studia Regionalne i Lokalne Polski Poludniowo-Wschodniej 11, s. 79-90.
• Surmacz, M., 2011, Oznakowanie polsko – litewskiej i polsko – białoruskiej granicy państwowej, Biuletyn Centralnego Ośrodka Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 3/2011, s. 63-72.
• Surmacz, M., 2012, Oznakowanie polsko – ukraińskiej granicy państwowej, Biuletyn Centralnego Ośrodka Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 3/2012, s. 51-56.
• Wilczyński, W. J., 2018, Ukraina A. D. 2017, Przegląd Geopolityczny, 24, s. 9 – 34.
• Волошин, П.К., Кремінь, Н.Ю., 2018, Mедико-геологічні проблеми району львівського сміттєзвалища. П’ята міжнародна науково-практична конференція, Надрокористування в Yкраїні. Перспективи інвестування, Трускавець, 8-12 жовтня 2018, s. 238-243.
• Гайдін, А.М., Дяків, В.О., Погребняк, В.Д., Пашук, А.В., 2013, Хімічний склад фільтрату Львівського полігону твердих побутових відходів, Збірник наукових праць Волинського Hаціонального Університету імені Лесі Українки, Природа Західного Полісся та прилеглих територій, Луцьк, 10, s. 43–49.