Poczucie sensu życia w kontekście radzenia sobie w sytuacjach trudnych młodych dorosłych z niepełnosprawnością wzrokową

• Authors: Beata Szabała

Title variants

EN

Sense of purpose in life in the context of coping strategies used by young adults with visual impairments

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Preferowana przez ludzi aktywność zaradcza oraz jej skuteczność uzależnione są od szeregu czynników natury osobowościowej i społecznej, związanych ze specyfiką sytuacji trudnej. Istotne znaczenie w procesie radzenia sobie w sytuacjach trudnych przypisywane jest zmiennym osobowościowym, w tym – umiejętności odnalezienia sensu życia. W artykule podjęto próbę empirycznego określenia charakteru relacji pomiędzy poczuciem sensu życia a stylami radzenia sobie w sytuacjach trudnych przez młodych dorosłych z niepełnosprawnością wzrokową i młodych dorosłych pełnosprawnych. Przeprowadzona analiza korelacyjna wykazała, że istnieje zależność pomiędzy poczuciem sensu życia badanych osób a preferowanymi przez nie stylami radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Wyższe poczuciu sensu życia młodych dorosłych z niepełnosprawnością wzrokową i młodych dorosłych pełnosprawnych współwystępuje z preferowaniem bardziej adaptacyjnych stylów radzenia sobie. Natomiast niższe poczucie sensu życia wiąże się z mniej adaptacyjnymi stylami radzenia sobie, co tym samym pozwala pozytywnie ustosunkować się do sformułowanej hipotezy.

EN

Coping activity preferred by people and its effectiveness depend on a number of personality and social factors related to the specific character of a difficult situation. In the coping process, considerable significance is attributed to personality variables – including the ability to find a sense of purpose in life. The article attempts to empirically determine the nature of the relationship between a sense of purpose in life and coping styles used by young adults with visual impairments and nondisabled young adults. Correlation analysis showed there was a connection between the participants’ sense of purpose in life and the coping styles they preferred. A higher sense of purpose in life co-occurred with a preference for more adaptive coping styles in young adults with visual impairments and nondisabled young adults. On the other hand, a lower sense of purpose in life was related to less adaptive coping styles, which shows that it is reasonable to take a positive stance on the hypothesis formulated.

Keywords

PL

radzenie sobie w sytuacjach trudnych; poczucie sensu życia; niepełnosprawność wzrokowa

EN

coping; sense of purpose in life; visual impairments

• Publisher: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Wydawnictwo APS
• Journal: Człowiek - Niepełnosprawność - Społeczeństwo
• Year: 2015
• Issue: 4(30)
• Pages: 55-72

Contributors

author

Beata Szabała

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, pl. M. Curie-Skłodowskiej 5, 20-031 Lublin; tel. [phone]

References

• Baumeister, R.F. (1991). Meanings of Life. New York: Guilford Press.
• Bobkowicz-Lewartowska, L. (2008). Poczucie sensu życia jako wskaźnik psychicznego dobrostanu u osób z zaburzeniami widzenia. W: U. Bartnikowska, Cz. Kosakowski, A. Krause (red.), Współczesne problemy pedagogiki specjalnej (s. 237–242). Olsztyn: UWM.
• Byra, S. (2012). Przystosowanie do życia z niepełnosprawnością ruchową i chorobą przewlekłą. Struktura i uwarunkowania. Lublin: UMCS.
• Crisp, R. (2002). Gender differences in the perceptions of psychosocial experiences reported by persons with disabilities. Australian Occupational Therapy Journal, 49(2), 188–199.
• Folkman, S., Lazarus, R.S., Dunkel-Schetter, Ch., DeLongis, A., Gruen, R.J. (1986). Dynamics of stressful encounter: Cognitive appraisal, coping and encounter outcomes. Journal of Psychology and Social Psychology, 50(5), 992–1003.
• Frankl, V.E. (2009). Człowiek w poszukiwaniu sensu. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
• Gołaszewska, M. (1998). Piękno i cierpienie. Esej o traumatycznym doznaniu piękna. W: M. Gołaszewska (red.), Wymiary piękna (s. 130–136). Kraków: UJ.
• Heszen, I., Sęk, H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Heszen-Niejodek, I. (2000). Stres i radzenie sobie – główne kontrowersje. W: I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne (s. 12–43). Katowice: UŚ.
• Kef, S. (2002). Psychosocial adjustment and the meaning of social support for visually impaired adolescents. Journal of Visual Impairments & Blindness, 96(1), 22–37.
• Kirenko, J. (1998). Psychospołeczne determinanty funkcjonowania seksualnego osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego. Lublin: UMCS.
• Konieczna, E.J. (2010). Poczucie sensu życia osób niepełnosprawnych ruchowo. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Konieczna, E.J. (2013). W poszukiwaniu sensu życia… – Refleksje na temat ewaluacji programu wychowawczo-terapeutycznego dla osób niepełnosprawnych ruchowo. W: E. Zasępa (red.), Doświadczanie choroby i niepełnosprawności (s. 144–152). Warszawa: Wydawnictwo APS.
• Kuryłowicz, J. (2006). Radzenie sobie z własną chorobą. Badania psychologiczne pacjentów z zespołem bólowym korzeniowym. Lublin: Wydawnictwo Verba.
• Krok, D. (1999). Typ religijności a poczucie sensu życia u młodzieży. Badania empiryczne maturzystów. Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego, 19, 295–321.
• Kubacka-Jasiecka, D. (2005) Kryzys emocjonalny i interwencja kryzysowa – spojrzenie z perspektywy zagrożenia Ja i poczucia tożsamości. W: D. Kubacka-Jasiecka, T.M. Ostrowski (red.), Psychologiczny wymiar zdrowia, kryzysu i choroby (s. 57–87). Kraków: UJ.
• Lazarus, R.S., Folkman, S. (1984). Stress, Appraisal and Coping. New York: Springer.
• Łosiak, W. (2008). Psychologia stresu. Warszawa: WAiP.
• Mariański, J. (1990). W poszukiwaniu sensu życia. Lublin: KUL.
• Meissner-Łozińska, J. (2011). Poczucie sensu i bezsensu życia u wychowanków domów dziecka. Rzeszów: URz.
• Oleś, P. (1993). Zagadnienie stresu, kryzysu i radzenia sobie. Roczniki Filozoficzne, 41(4), 15–22.
• Oleś, M., Steuden, S., Klonowski, P., Chmielnicka-Kutner, E., Gajda, T., Puchalska-Wasyl, M., Sobol-Kwapińska, M. (2002). Metody badania jakości życia i psychospołecznego funkcjonowania chorych z zaburzeniami widzenia. W: P. Oleś, S. Steuden, J. Toczołowski (red.), Jak świata mniej widzę. Zaburzenia widzenia a jakość życia (s. 51–68). Lublin: KUL.
• Olszak-Krzyżanowska, B. (2005). Świat wartości i sens życia niepełnosprawnych studentów zielonogórskich. W: H. Ochonczenko, G. Miłkowska (red.), Osoba niepełnosprawna w społeczności akademickiej (s. 49–64). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Płużek, Z. (1996). Osobowościowe uwarunkowania pytania o sens życia. W: K. Popielski (red.), Człowiek – wartości – sens (s. 365–370). Lublin: KUL.
• Popielski, K. (1993). Noetyczny wymiar osobowości. Lublin: KUL.
• Popielski, K. (2007). Poczucie sensu życia jako doświadczenie egzystencjalnie znaczące i potrzeba rozwojowa. W: M. Dudzikowa, M. Czerepaniak-Walczak (red.), Wychowanie, pojęcia, procesy, konteksty. T. 2 (s. 19–51). Gdańsk: GWP.
• Poprawa, R. (2001). Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem. W: G. Dolińska-Zygmunt (red.), Podstawy psychologii zdrowia (s. 103–141). Wrocław: UWr.
• Radochoński, M. (1987). Poczucie sensu życia u osób dorosłych po utracie wzroku. W: B. Pilecka (red.), Osobowościowe i środowiskowe korelaty poczucia sensu życia (s. 67–86). Rzeszów: WSP.
• Ratajczak, Z. (2000). Stres – radzenie – koszty psychologiczne. W: I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne (s. 65–87). Katowice: UŚ.
• Rorat, M. (2000). Rola poczucia sensu życia w zmaganiu się z niepełnosprawnością ruchową. Student Niepełnosprawny. Szkice i Rozprawy, 4, 95–104.
• Sępowicz-Buczko, K. (2010). Poczucie sensu życia a wsparcie społeczne „Amazonek”. Legnica: PWSZ.
• Stawiarska, P. (2011). Wolontariat hospicyjny. Perspektywa interdyscyplinarna. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
• Strelau, J. (2000). Temperament a stres. Temperament jako czynnik moderujący stresory, stan i skutki stresu a radzenie sobie ze stresem. W: W: I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne (s. 88–132). Katowice: UŚ.
• Szabała, B. (2013). Radzenie sobie w sytuacjach trudnych a kompetencje społeczne studentów z niepełnosprawnością wzrokową. Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 1(19), 59–74.
• Wójtowicz, S. (2003). Coping style configurations and their stability. Polish Psychological Bulletin, 34(2), 107–111.
• Wrześniewski, K. (2000). Style a strategie radzenia sobie ze stresem. Problemy pomiaru. W: I. Heszen- Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne (s. 44–64). Katowice: UŚ.

Identifiers

DOI

DOI: 10.5604/17345537.1199163