Między ugodą a działaniem. Polska myśl konserwatywna wobec prób odzyskania niepodległości w XIX wieku

• Authors: Turoń-Kowalska Agnieszka

Title variants

EN

Between Compromise and Action. Polish Conservative Thought and Attempts at Regaining Independence in the 19th Century

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The restoration of Polish independence was preceded by numerous debates among the political and intellectual elites. The basic issue discussed in the 19th century was the national cause, to be more exact – the birth of its modern form after independence had been regained. The agenda of compromise (broadly or narrowly understood) specified the not only political but primarily ideological involvement in the specific historical situation. The image of Polish conservative thought, which struggled with the issue of national independence, also carries with it, and sometimes primarily, a collection of values that would represent the fundamental component of the identity of a Pole living in an independent country. Alongside the issue of national interest, the history of conservative thought demonstrates how distinct the Poles’ interests are in comparison with their peers in European culture. It also shows the train of thought of the Polish intellectual elite in shaping of the idea of the nation’s independence and the developmental path of the idea of political realism, which overshadows reflection on the restoration of independence. Tradition, national heritage, consciousness and the national identity, cultural disparity with the West and political realism – these are the values that made their way onto the agenda of the national parties in 1918.

Keywords

PL

niepodległość; konserwatyzm polski; naród; tradycja; ugoda

EN

independence; ,Polish conservatism; nation; tradition; compromise

• Publisher: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
• Journal: Pamięć i Sprawiedliwość
• Year: 2018
• Issue: 31
• Pages: 81-99

Contributors

author

Turoń-Kowalska Agnieszka

• Uniwersytet Śląski

References

• Jedlicki J., Jakiej cywilizacji Polacy potrzebują, Warszawa 1988.
• Król M., Konserwatyści a niepodległość. Studia nad polską myślą konserwatywną XIX wieku, Warszawa 1985.
• Szlachta B, Konserwatyzm. Z dziejów tradycji myślenia o polityce, Kraków–Warszawa 1998.
• Szlachta B., Z dziejów polskiego konserwatyzmu, Kraków 2003.
• Gąsowski T., Rząd narodowy versus najezdniczy. Polacy wobec władzy w czasach rozbiorów [w:] Władza w polskiej tradycji politycznej.
• Idee i praktyka, red. J. Kloczkowski, Kraków 2010.
• Wrzesiński W., Wokół pojęć: lojalność – kolaboracja – irredenta [w:] Między irredentą a kolaboracją. Postawy społeczeństwa polskiego wobec zaborców, red. S. Kalembka, N. Kasparek, Olsztyn 2001.
• Szlachta B., Wolność i jej granice. Uwagi o debatach polskich konserwatystów czasów zaborów i II Rzeczypospolitej [w:] Wolność i jej granice. Polskie dylematy, red. J. Kloczkowski, Kraków 2007.
• Król M., Idee narodu w polskiej myśli konserwatywnej XIX w. Przed powstaniem styczniowym [w:] Idee i koncepcje narodu w polskiej myśli politycznej czasów porozbiorowych, red. A. Goćkowski, A. Walicki, Warszawa 1977.
• Paczos S., Państwo i naród w myśli politycznej polskich konserwatystów do 1939 roku, Kraków 2009.
• Rzegocki A., Dwa oblicza polskiego realizmu politycznego [w:] Patriotyzm i zdrada. Granice realizmu i idealizmu w polityce i myśli polskiej, red. J. Kloczkowski, M. Szułdrzyński, Kraków 2008.
• Szlachta B., Adam Jerzy Czartoryski wobec religii i jej stosunku do polityki [w:] idem, Szkice o konserwatyzmie, Kraków 2008.
• Ludwikowski R.R., Główne nurty myśli politycznej 1815–1890, Warszawa 1982.
• Skarga B., Praca organiczna a filozofia narodowa i konserwatywna katolicka przed 1864 rokiem, „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej” 1962, t. 8.
• Karpiński W., Król M., Sylwetki polityczne XIX wieku, Kraków 1974.
• Szlachta B., Polscy konserwatyści wobec ustroju politycznego do 1939 roku, Kraków 2000.
• Król M., Przedmowa. Polska myśl konserwatywna [w:] Stańczycy. Antologia myśli społecznej i politycznej konserwatystów krakowskich, red. M. Król, Warszawa 1985.
• Król M., Szlachta jako warstwa historyczna w polskiej myśli konserwatywnej XIX wieku [w:] Tradycje szlacheckie w kulturze polskiej, red. Z. Stefanowska, Warszawa 1976.
• Jaskólski M., Kaduceus polski. Myśl polityczna konserwatystów krakowskich 1866–1934, Kraków 2014.
• Kosicka-Pajewska A., Zachowawcza myśl polityczna w Galicji w latach 1864–1914, Poznań 2002.
• Kaute W., Synteza dziejów Polski Michała Bobrzyńskiego, Katowice 1993.
• Buszko J., Historycy szkoły krakowskiej w życiu politycznym Galicji [w:] Spór o historyczną szkołę krakowską, red. C. Bobińska, J. Wyrozumski, Kraków 1972.
• Szacki J., Kontrrewolucyjne paradoksy: wizje świata francuskich antagonistów Wielkiej Rewolucji 1789–1815, Warszawa 1965.
• Szlachta B., Uwagi o dwóch sposobach traktowania o patriotyzmie przez polskich konserwatystów (głównie międzywojennych) [w:] Patriotyzm Polaków. Studia z historii idei, red. J. Kloczkowski, Kraków 2006.