Grafika polskich tygodników ilustrowanych drugiej połowy XIX wieku na przykładzie lwowskiego „Ogniska Domowego” (1883–1888) i „Strzechy” (1868–1873) oraz krakowskiego „Świata” (1888–1892 i 1893–1895) i „Włościanina” (1869–1879)

• Authors: Dorota Kamisińska

Title variants

EN

Illustrations and drawings in Polish weeklies of the second half of the 19th century: Ognisko Domowe (1883–1888), Strzecha (1868–1873), the Cracow Świat (1888–1892 and 1893–1895) and Włościanin (1869–1879)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule podjęto próbę kompleksowego zaprezentowania grafiki tygodników ilustrowanych Krakowa i Lwowa ukazujących się w drugiej połowie XIX wieku: „Ogniska Domowego” (Lwów 1883–1888), „Strzechy” (Lwów 1868–1873), „Świata” (Kraków 1888–1892 oraz 1893–1895) i (Lwów 1892) oraz „Włościanina” (Kraków 1869–1879). W badaniach posłużono się zaadaptowanym dla czasopism ilustrowanych schematem analizy grafiki prasy codziennej, opracowanym przez Wiktora Frantza, a obejmującym układ i szatę graficzną tygodnika. Do oceny wartości artystycznej tytułów prasowych wykorzystano ikonograficzno-ikonologiczną metodę badawczą Erwina Panofsky’ego, elementy teorii obrazu Romana Ingardena oraz ustalenia Henryka Wölfflina dotyczące stylu w sztuce.

EN

This article presents a comprehensive survey of the illustrations and drawings in Polish weeklies of the second half of the 19th century, i.e. Ognisko Domowe (1883–1888), Strzecha (1868–1873), the Cracow Świat (1888–1892 and 1893–1895) and Włościanin (1869–1879). The methodology of this study is based on Wiktor Frantz’s model of analysis of the pictorial content of daily newspapers, adapted to the layout and conventions of the illustrated weeklies. It also draws on Erin Panofsky’s iconographic-iconological analyses, some elements of Roman Ingarden’s theory of the picture and Heinrich Wölfflin’s reflections on style in art in order to compare and assess the artistic quality of theseillustrated weeklies.

Keywords

PL

Grafika prasowa XIX wieku; „Ognisko Domowe. Czasopismo literackie, artystyczne, naukowe i społeczne” (Lwów 1883–1888); „Strzecha. Pismo ilustrowane dla rodzin polskich” (Lwów 1868–1873); „Świat. Ilustrowany dwutygodnik literacko-artystyczny”

• Publisher: Polska Akademia Nauk
• Journal: Rocznik Historii Prasy Polskiej
• Year: 2015
• Volume: 18
• Issue: 3(39)
• Pages: 39-73

Contributors

author

Dorota Kamisińska

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Ośrodek Badań nad Mediami

References

• Białostocki J., Wybór pism estetycznych, Kraków 2008.
• Blumówna H., Motyw rodzajowy w polskim rysunku XIX w., Warszawa 1957.
• Czarnocka K., Półtora wieku grafiki polskiej, Warszawa 1962.
• Frantz W., Wstępne badania nad szatą graficzną gazety, „Zeszyty Prasoznawcze” 1963, nr 1–2.
• Historia prasy polskiej. Prasa polska w latach 1864–1918, red. J. Łojek, Warszawa 1976.
• Ingarden R., Wykłady i dyskusje z estetyki, wybór i oprac. A. Szczepańska, wstęp W. Stróżewski, Warszawa 1981.
• Jarowiecki J., Studia nad prasą polską XIX i XX wieku. Tom 2, Kraków 2006.
• Kras J., Życie umysłowe w Krakowie w latach 1848–1870, Kraków 1977.
• Jurkiewicz A., Podręcznik metod grafiki artystycznej, Warszawa 1975.
• Krużel K., Wśród starych rycin. Wybrane zagadnienia opracowania formalnego dawnej grafiki, Kraków 1999.
• Peters S., Ilustracja prasowa, Kraków 1960.
• Rose G., Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością, Warszawa 2010.
• Studia z dziejów Drukarni Uniwersytetu Jagiellońskiego 1783–1974, książka zbiorowa pod red. L. Hajdukiewicza i J. Hulewicza, Kraków 1974.
• Wöllflin H., Podstawowe pojęcia historii sztuki, Wrocław – Warszawa – Kraków 1962.
• Zyga A., Krakowskie czasopisma literackie drugiej połowy XIX wieku (1860–1895), Kraków 1983.