Ochrona dziedzictwa przyrody na przykładzie zbiorów paleontologicznych z doliny Świśliny

• Authors: Rdzanek Kazimierz

Title variants

EN

The Protection of Natural Heritage upon the Example of Palaeonthological Collections from the Świślina Valley

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The palaeonthological collections (220 tons) from the valley of the Świślina, amassed by the author, became a testing field for the state of the protection of natural monuments in Poland at the turn of the century. Legally, such monuments are considered cultural property. Recently, we have witnessed the emergence of new trends in their protection. On the one hand, interest in economic and tourist values has been shown by county self-governments, while on the other hand local communities have disclosed great concern for natural heritage and its exploitation for the promotion of the region. Events on the Świślina have rendered aware the newly established county authorities that their tasks involve care for the cultural and economic development of all communes comprising the county, and that shifting monuments from those communes to the seat of the county authorities results in alienation from the natural environment and the loss of tourist attraction. At the same time, it became apparent that self-government authorities are unprepared to embark upon conservation efforts, and th a t the transference of such tasks to the self-government requires extremely thorough deliberations and supervision, since it could lead to the devastation of the monuments.

Keywords

PL

ochrona dziedzictwa przyrody; zbiory paleontologiczne z doliny Świśliny; dolina Świśliny; „Zbiory z Wiór”; prawne aspekty ochrony zabytków paleontologicznych; ochrona zabytków paleontologicznych; ustawa o ochronie dóbr kultury; skamieniałości; muzeum paleontologiczne w dolinie Świśliny

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 2002
• Issue: 2
• Pages: 224-237

Dates

published

2002

Contributors

author

Rdzanek Kazimierz

• Warszawa

References

• Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska, Dz. U. z 1997 r., Nr 133, poz. 885.
• Ustawa o ochronie przyrody, Dz. U. z 1991 r., Nr 114, poz. 492.
• Rozporządzenie nr 1/91 Wojewody Kieleckiego z dnia 4 lutego 1991 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody; Rozporządzenie nr 197/2000 Wojewody Świętokrzyskiego z dnia 16 października 2000 r. w sprawie uznania za pomnik przyrody.
• Rozporządzenie nr 15/95 Wojewody Kieleckiego z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie uznania za stanowisko dokumentacyjne.
• Pismo Ministerstwa Ochrony Środowiska, Zasobow Naturalnych i Leśnictwa GO/2876/90 z 3 grudnia 1990 r.
• Ustawa o ochronie dobr kultury, Dz. U. z 1999 r., Nr 98, poz. 1150.
• Ustawa o ochronie dobr kultury i o muzeach, Dz. U. z 1990 r., Nr 56, poz. 322.
• Ustawa o ochronie dobr kultury, Dz. U. z 1999 r., Nr 98, poz. 1150.
• Ustawa o ochronie dobr kultury, Dz. U. z 1999 r., Nr 98, poz. 1150, art. 24.3.
• Prawo budowlane, Dz. U. z 1994 r., Nr 89, poz. 414.
• Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska, Dz. U. z 1997 r., Nr 133, poz. 885.
• Prawo budowlane, Dz. U. z 1994 r., Nr 89, poz. 414.
• Prawo geologiczne i gornicze, Dz. U. z 1994 r., Nr 27, poz. 96.
• A. Zbikowski, J. Żelazo, Ochrona środowiska w budownictwie wodnym, Warszawa 1993 (wersja pełna, przed drukiem, w archiwum autorow).
• R. Lubbers, Rzeki, ktore żyją, Krakow 2000 — Polder 5: 2 7 -2 8 .
• K. Rdzanek, Ichnoskamieniałości bęzkręgowcow pstrego piaskowca doliny Świśliny w połnocnym obrzeżeniu Gor Świętokrzyskich, rozprawa doktorska, 1-1 8 3 , Biblioteka Jagiellońska, Krakow 1999.
• H. J. Hoffmann, Meandry życia na Ziemi. Apokalipsa sprzed ery dinozaurow. Permskie w ymieranie, „National Geographie” (Polska), 2, 2000, nr 9(12), s. 1 00-113.
• H. Haubold, Archosaur evidence in the Buntsandstein (Lower Triassic), „Acta Palaeontologica Polonica”, 28, 1983, nr 1/2, s. 123-132.
• M. Lockley, C. Meyer, Dinosaur Tracks and Other Fossil Footprints o f Europe, Columbia University Press, New York 2000.
• K. Rdzanek, Sprawozdanie z nadzoru paleontologicznego na budowie zbiornika wodnego „Wiory” w dn. 1 9 9 8 .0 9 .2 1 -2 4 , Warszawa 1998, Archiwum Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie.
• R. Fuglewicz, T. Ptaszyński, K. Rdzanek, Lower Triassic Footprints from the Świętokrzyskie (Holy Cross) Mountains, „Acta Palaeontologica Polonica”, 35, 1990, nr 3 -4 , s. 109-164;
• T. Ptaszyński, Lower Triassic Vertebrate footprints from Wiory, Holy Cross Mountains, „Acta Palaeontologica Polonica”, 45, 2000, nr 2, s. 151-194.
• L. A. Buatois, M. G. Mangano, C. G. Maples, W. P. Lanier, lchnology o f an Upper Carboniferous Fluvio-estuarine Paleovalley: The Tonganoxie Sandstone, Buildex Quarry, Eastern Kansas, USA, „Journal o f Paleontology”, 72, 1998, nr 1, s. 152-180.
• R. Fuglewicz, T. Ptaszyński, K. Rdzanek, Tropy gadow w u tw o rach pstrego piaskowca w okolicy Ostrowca Świętokrzyskiego, „Przegląd Geologiczny” 1981, nr 12, s. 608—609;
• D. Mader, K. Rdzanek, Sandy Braidplain Deposition with Minor Pedogenesis in the Labyrinthodontidae beds (Middle Buntsandstein) o f the Northeastern Holy Cross Mountains (Poland), „Lectures Notes in Earth Sciences”, 4, 1985, s. 2 8 1 -3 1 7 ;
• K. Rdzanek, Trace Fossils and Preservation Potential o f the Fluvial Red Labyrinthodontidae Beds, Lower Triassic o f Southern Poland, (w:) Abstracts. IAS 7th Regional Meeting on Sedimentology: 164, International Association of Sedimentologists, Jagiellonian University and Polish Academy of Sciences — Geological Committee, Krakow 1986.
• M. Lockley, C. Meyer, Dinosaur Tracks and Other Fossil Footprints o f Europe, Columbia University Press, New York 2000.
• K. Rdzanek, Taksonomia tropow kręgowcow z utworow pstrego piaskowca w obrzeżeniu Gor Świętokrzyskich, Projekt badawczy KBN nr 6 P04D 016 17 (w przygotowaniu).
• R. G. Bromley, Importance o f Fossils at „Wiory” Water Reservoir on the Świslina River, Copenhagen University, Geologisk Institut, Copenhagen, 1992.
• T. Merta, Opinia w sprawie wartości naukowo-dydaktycznych stanowiska paleontologicznego Wiory, Uniwersytet Warszawski, Wydział Geologii, L. Dz. WG/470/2000, 6.07.2000. Warszawa 2000.
• Koncepcja zabezpieczenia obiektow paleontologicznych z doliny Świśliny. Dokumentacja dla zabezpieczenia obiektow paleontologicznych z terenu budowy zbiornika wodnego „Wiory” na rzece Swiślinie, oprać, zespoł autorski, 1990, Archiwum Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie.
• Projekt techniczny jednostadiowy pawilonu zabezpieczającego. Etap I — roboczy, do uzgodnień, oprać, zespoł autorski, 1994, Archiwum Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie.
• J. T. Bąbel, W. Kotasiak, K. Rdzanek, Integracyjna koncepcja ochrony i ekspozycji zbiorow paleontologicznych z doliny Świśliny business-planem, 2000, Archiwum Starostwa Powiatowego w Ostrowcu Świętokrzyskim.
• T. Merta, Wywiad dla TVN, w roku 2000.
• J. Moratalla, J. L. Sanz, I. Melero, S. Jimenez, Yacimientos Paleoicnologicos de La Rioja (huellas de dinosaurios), Gobierno de La Rioja y Iberduero, 1988, s. 1-95.
• K. Sabath, Siadami dinozaurow z Gor Świętokrzyskich, „National Geographie” (Polska), 2, 2002, nr 8(11).
• G. Hamor, Ipolytarnoc. Eloszo. Foreword, „Geologica Hungarica”, Series Palaeontologica 44^16, 1985, s. 7 -1 0 .
• „Słowo Ludu”, 11 VII 2000; „Gazeta Wyborcza Kielecka”, 12 VII 2000; „Echo Dnia”, 14 VII 2000; „Polityka”, 29 VII 2000.
• „Echo Dnia”, 14 VII 2000.
• „Echo Dnia”, 3 X 2 000 i 5 X 2000;
• „Słowo Ludu”, 3 X 2000;
• „Wiadomości Świętokrzyskie” 2 X 2000, 6 X 2 000 i 18 IX 2000;
• „Super Eapress” 2 1 -2 2 X 2000.
• „Wiadomości Świętokrzyskie”, 18 IX 2000;
• „Gazeta Ostrowiecka”, 19 IX 2000.
• K. Rdzanek, Opinia przyrodnicza w sprawie miejsca ekspozycji zbiorow paleontologicznych z Wior, Warszawa 2000. Archiwum autora, archiwum Wojewody Świętokrzyskiego, Starostwa Powiatowego w Ostrowcu Świętokrzyskim i Starostwa Powiatowego w Starachowicach.
• „Tygodnik Starachowicki” 11 X 2000;
• „Gazeta Ostrowiecka”, 16 X 2000.
• „Echo Dnia”, 9 X 2000.
• „Słowo Ludu”, 7 -8 X 2000.
• „Słowo Ludu” 6 X 2000.
• „Super Ekspres”, 2 1 -2 2 X 2000.
• „Wiadomości Świętokrzyskie”, 8 IX 2000;
• „Słowo Ludu”, 6 X 2000. 60.
• „Słowo Ludu”, 6 X 2000;
• „Wiadomości Świętokrzyskie”, 8 IX 2000.
• „Słowo Ludu”, 6 X 2000.
• „Gazeta Ostrowiecka”, 16 X 2000;
• „Echo Dnia”, 19 X 2000.
• „Super Ekspres”, 2 1 -2 2 X 2000.
• „Słowo Ludu”, 6 X 2000;
• „Gazeta Starachowicka”, 18 X 2000.
• „Echo Dnia”, 19 IX 2000.
• „Echo Dnia”, 19 X 2000;
• „Gazeta Ostrowiecka”, 23 X 2000.
• „Echo Dnia”, 19 IX 2000.
• „Słowo Ludu”, 7-8 X 2000;
• „Gazeta Wyborcza Kielecka”, 7-8 X 2000;
• „Tygodnik Starachowicki”, 18 X 2000.
• „Echo Dnia”, 7 -8 .1 0 .2 0 0 0 .
• „Wiadomości Świętokrzyskie”, 23 X 2000.
• „Gazeta Starachowicka”, 18 X 2000;
• „Słowo Ludu”, 12 X 2000.
• „Gazeta Starachowicka” 19 VII 2000.
• „Tygodnik Starachowicki”, 29 XI 2000.
• P. Lerche, Groby peruwiańskich Ludzi z Chmur. Podniebne cmentarzyska, „National Geographie” (Polska), 2, 2000, nr 9(12), s. 82-99.
• A. Richling, Ekologia krajobrazu jako dyscyplina jednocząca przyrodnikow, „Przegląd Geograficzny”, 68, 1996, nr 1-2, s. 31 -4 0 .
• European Union. Selected instruments taken from the Treaties, Book I, Volume I, ECS—EC-EAEC Brussels-Luxembourg 1995.
• Paweł Włodkowic, Tractatus de potestate papae et imperatońs respectu infidelium, (1415 r.), (w:) M. Bobrzyński, Starodawne p rawa polskiego pomniki, t. V, Krakow 1878.
• K. Rdzanek, The Fate o f An Ichnological Collection from the Swis'lina River Valley, „Ichnology Newsletter” 23, 2001, s. 17-19.

Identifiers

ISSN

0029-8247