Seksualność Paskwaliny, czyli o specyfice poematu Samuela Twardowskiego raz jeszcze

• Authors: Szafrańska Noemi

Title variants

EN

Sexuality of Paskwalina or about the properties of the poem by Samuel Twardowski once again

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The main purpose of the text is to analyze the problem of sexuality presented in the poem by Samuel Twardowskiof entitled “Nadobna Paskwalina” (“The beautiful Paskwalina”). The analysis was based on previous research: the mimetic concept of René Girard and an attempt at feminist reading of romance. The author shows the process of constructing a woman’s personality on the foundations of admiration on the part of the male sex and confronts it with the traditional model of a woman which dominated in the old ages. The next part of the text presents the relationship between the process of building and collapse of the Paskwalina’s identity according to the concept of René Girard. The heroine’s journey and the significance of the influence of her guides are being analyzed. The poem is interpreted as an extensive commentary by Samuel Twardowski on the observed realities of everyday life of the Catholics, and the finale of this romance as a girardian murder of the heroine’s sexuality, which acquires a transgressive character.

Keywords

PL

seksualność kobieca; kobieta w literaturze staropolskiej; konstrukcja tożsamości; querelle des femmes; alegoria; koncepcja mimesis; René Girard; feminizm

EN

female sexuality; woman in Old Polish literature; identity construction; “querelle des femmes”; allegory; mimesis concept; René Girard; feminism

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Meluzyna. Dawna Literatura i Kultura
• Year: 2019
• Volume: 2 (11)
• Pages: 21-33

Dates

published

2019-12-30

Contributors

author

Szafrańska Noemi

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Twardowski, S. (1980). Nadobna Paskwalina z hiszpańskiego świeżo w polski przemieniona ubiór. Wstęp i oprac. J. Okoń. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Beauvoir, S. de. (2014). Druga płeć. Tłum. G. Mycielska, M. Leśniewska. Warszawa: Czarna Owca.
• Bogucka, M. (1998). Białogłowa w dawnej Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
• Bogucka, M. (2005). Gorsza płeć. Kobieta w dziejach Europy od antyku po wiek XXI. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
• Bohuszewicz, P. (2008). Dwoista natura miłości. O „Nadobnej Paskwalinie” Samuela Twardowskiego. W: R. Krzywy (red.), Erotyzm w literaturze staropolskiej (s. 143–155). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Brückner, A. (1927). Paskwalina S. Twardowskiego. Pamiętnik Literacki, 24 (1), 14–23.
• Czechowicz, A. (2002). Sprzeczne komunikaty. Alegoria i mowa podwójna w „Nadobnej Paskwalinie”. W: K. Meller, J. Kowalski (red.), Wielkopolski Maro. Samuel ze Skrzypny Twardowski i jego dzieło w wielkiej i małej Ojczyźnie (s. 221–234). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne.
• Dziechcińska, H. (2001). Kobieta w życiu i literaturze XVI i XVII wieku. Zagadnienia wybrane. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN.
• Foucault, M. (2000). Historia seksualności. Przeł. B. Banasiak, T. Komendant, K. Matuszewski. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik.
• Girard, R. (2001). Prawda powieściowa i kłamstwo romantyczne. Przeł. K. Kot. Warszawa: Wydawnictwo KR.
• Grześkowiak, R. (2012). Złota klatka. Pozycja kobiety w czasach nowożytnych. Pobrane z: https://www.wilanow-palac.pl/zlota_klatka_pozycja_kobiety_w_czasach_nowozytnych.html (20.01.2020).
• Hernas, C. (2002). Barok. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Kuchowicz, Z. (1992). Człowiek polskiego baroku. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
• Künstler-Langer, D. (2002). Mądrość i miłość w romansie „Nadobna Paskwalina” Samuela Twardowskiego. W: K. Meller, J. Kowalski (red.), Wielkopolski Maro. Samuel ze Skrzypny Twardowski i jego dzieło w wielkiej i małej Ojczyźnie (s. 211–220). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne.
• Kuran, M. (2008). O erotyzmie w twórczości Samuela Twardowskiego. W: R. Krzywy (red.), Erotyzm w literaturze staropolskiej (s. 156–189). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Lichański, J.Z. (1999). „Stara kobieta z węgielnicą” Piotra Pawła Rubensa, czyli szkice do portretu kobiety w literaturze staropolskiej [w twórczości pisarzy: Jan Kochanowski, Szymon Szymonowic, Aleksander Magnuszewski]. W: I. Iwasiów, P. Urbański (red.), Pogranicza wrażliwości w literaturze dawnej oraz współczesnej (s. 135–159). Cz. 1: Miłość. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Obremski, K. (2016). Samuela Twardowskiego Dafnis: małżeństwo – retoryka – prefeminizm Sceny XIII. Śląskie Studia Polonistyczne, 8 (1–2), 287–300.
• Okoń, J. (1980). Wstęp. W: S. Twardowski. Nadobna Paskwalina z hiszpańskiego świeżo w polski przemieniona ubiór (s. III–XCI). Wstęp i oprac. J. Okoń. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Pliszka, M. (2002). „Nadobna Paskwalina” Samuela Twardowskiego jako przykład poezji wizyjnej. W: K. Meller, J. Kowalski (red.), Wielkopolski Maro. Samuel ze Skrzypny Twardowski i jego dzieło w wielkiej i małej Ojczyźnie (s. 244–262). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne.
• Raubo, G. (2002). Oko i rozum. Myśl antropologiczna w „Nadobnej Paskwalinie” Samuela Twardowskiego. W: K. Meller, J. Kowalski (red.), Wielkopolski Maro. Samuel ze Skrzypny Twardowski i jego dzieło w wielkiej i małej Ojczyźnie (s. 189–210). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne.
• Sokolski, J. (1988). „Miejsce to zowią żywot…”. Staropolskie romanse alegoryczne. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Urbańska, A. (1997). Koncepcja mimesis René Girarda. Etnografia Polska, 41 (1–2), 21–45.
• Urbański, P. (1994). Glosy do „Nadobnej Paskwaliny”. Pamiętnik Literacki, 85 (1), 3–13.
• Wiśniewska, H. (2003). Świat płci żeńskiej baroku zaklęty w słowach. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Wojsław, K. (2008). Maria Magdalena grzesznica i nawrócona. Siedemnastowieczna polska proza marinistyczna. Terminus, 10 (1), 241–253.
• Zalewski, C. (2015). Źródło. René Girard i literatura. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Identifiers

DOI

10.318/me.2019.2-03