Podwojony dialog — przekładu i twórczości własnej — ujęcie komparatystyczne?

• Authors: Gawlak Monika

Title variants

SL

Dvojni dialog: dialog prevoda in lastne ustvarjalnosti — komparativistični pogled?

EN

Doubled dialogue of the translation and own artistic work — comparative perspective?

• Languages of publication: PL

Abstracts

SL

Prispevek obravnava problematiko prevoda, kadar je prevajalec sicer tudi sam pisec literature. V takšnem primeru sta pomembna tako dialog poetike avtorja primarnega besedila s poetiko prevajalčeve lastne literarne ustvarjalnosti, kot tudi relacije, v katere se zapleta konkretni prevod s prevajalčevimi (lastnimi) literarnimi besedili. Ti vprašanji odpirata široko področje prevodoslovnih in komparativističnih raziskav. Prevajanje in prevod, razumljen kot interpretacija, sta tu obravnavana v skladu s postulati sodobne komparativistike, torej kot dialog kultur, dialog literatur, ki vodi v nadaljnje dialoške odnose v okviru ciljne kulture in prevajalčeve lastne literarne ustvarjalnosti. Na Poljskem je to vprašanje mdr. aktualno v ustvarjalnosti (avtorski in prevajalski) Stanisława Barańczaka, Juliana Tuwima in Czesława Miłosza. Če gre za prevajanje slovenske literature na Poljskem in poljske v Sloveniji (po letu 1990), je glede tega zanimivo vzajemno prevajanje dveh pesnikov — Adama Wiedemanna in Primoža Čučnika. Funkcija njunih prevodov je bolj dopolnjujoča kot polemična. Pesnika eksplicitno opozarjata na medbesedilne relacije med svojimi teksti. Podobnost njunih avtorskih poetik in izbori besedil, ki (si) jih prevajata, pa pričajo o idejni, svetovnonazorski in estetski sorodnosti.

EN

The subject of this article is concerning the area of translation created by an author, a writer. In such case not only the dialogue between poetics of an author’s primary texts and the poetics of self-translated texts is at importance. The relation in which particular translation is involved with the original author’s passages also cannot be diminished. Those problems open a wide space for the translation and comparative studies research. The translation is perceived as an interpretation seen accordingly to the postulates of modern comparative studies — so as an intercultural dialogue, the dialogue of literature, opening itself for further relations in the sphere of ultimate culture and the own artwork of the author of the translation. In Poland it applies to works (original and translational) of — among others — Stanisław Barańczak, Julian Tuwim or Czesław Miłosz. In reference to the translations of Slovenian literature in Poland and Polish literature in Slovenia (after year 1990) one of the fascinating phenomenon in this context would be mutual translation of their own texts of two poets — Adam Wiedemann and Primož Čučnik. Their translations function as a complement rather than polemic factor. The authors explicitly point to initiating the intertextual relations between their texts. The resemblance of the poetics and choices made in the scope of translation unveil the relationship in terms of an idea, outlook on the world and aesthetics.

Keywords

PL

przekład literacki; komparatystyka; Adam Wiedeman; Primož Čučnik; dialogiczność

SL

literarni prevod; komparativistika; Adam Wiedemann; Primož Čučnik; dialoškost

EN

literary translation; comparative study; Adam Wiedemann; Primož Čučnik; dialogism

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Przekłady Literatur Słowiańskich
• Year: 2014
• Volume: 5
• Issue: 1
• Pages: 200-214

Dates

published

2014-10-01

Contributors

author

Gawlak Monika

• Instytut Filologii Słowiańskiej, Uniwersytet Śląski

References

• „Barańczak - poeta lector.“ Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka 6 (1999).
• Balcerzan, Edward. „Tłumaczenie poetyckie wśród kontekstów historycznoliterackich.“ Prace z poetyki poświęcone VI Międzynarodowemu Kongresowi Slawistów. Red. Maria, Renata Mayenowa, Janusz Sławiński. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1968.
• Barańczak, Stanisław. Ocalone w tłumaczeniu. Kraków: a5, 2004.
• Barańczak, Stanisław. Tablica z Macondo. Osiemnaście prób wytłumaczenia, po co i dlaczego się pisze. Londyn: Wydawnictwo Aneks, 1990.
• Barthes, Roland. „Teoria tekstu.“ Tłum. Aleksander Milecki. Współczesna teoria badań literackich za granicą. T. 4. Cz. 2. Red. Henryk Markiewicz. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1996.
• Bassnett, Susan. „The Translation Turn in Cultural Studies.“ Komparatystyka i interpretacja. Nowoczesne badania porównawcze wobec translatologii. Kraków: Universitas, 2010.
• Bilczewski. Tomasz. Komparatystyka i interpretacja. Nowoczesne badania porównawcze wobec translatologii. Kraków: Universitas, 2010.
• Cieślar, Joanna, Gawlak, Monika. „Bibliografia przekładów literatury słoweńskiej w Polsce w latach 2007—2012.“ Przekłady Literatur Słowiańskich 4.2 (2014): 419-450.
• Dąmbska-Prokop, Urszula. Śladami tłumacza. Szkice. Częstochowa, Kraków: Educator, Viridis, 1997.
• Gadamer, Hans Georg. „Język jako medium doświadczenia hermeneutycznego.“ Prawda i metoda. Hans Georg Gadamer. Tłum. Bogdan Baran. Kraków: InterEsse, 1993. 519-547.
• Gawlak, Monika. „Bibliografia przekładów literatury słoweńskiej w Polsce w latach 1990—2006.“ Przekłady Literatur Słowiańskich 1.2 (2010): 11-49.
• Gawlak, Monika. „Bibliografia przekładów literatury słoweńskiej w Polsce w 2013 roku.“ Przekłady Literatur Słowiańskich 5.2 (2014): 203-208.
• Gruda, Marlena. „Bibliografia przekładów literatury polskiej w Słowenii w latach 2007—2012.“ Przekłady Literatur Słowiańskich 4.2 (2014): 453-494.
• Harris, Brian. „Bi-text: A New Concept in Translation Theory.“ Language Monthly 54 (1988): 8-10.
• Heydel, Magda. Gorliwość tłumacza. Przekład poetycki w twórczości Czesława Miłosza. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013.
• Charnas, Tomasz. „banalizm.“ Tekstylia bis. Słownik młodej polskiej kultury. Red. Piotr Marecki. Kraków: Korporacja Ha!art, 2006. 160.
• Kaczorowska, Monika. Przekład jako kontynuacja twórczości własnej. Kraków: Universitas, 2011.
• Komparatystyka dzisiaj. T. 1: Problemy teoretyczne. Red. Ewa Szczęsna, Edward Kasperski. Kraków: Universitas, 2010.
• Kopczyk, Michał. „Rozmowa z dystansu. Literatura polska w niepodległej Słowenii (rekonesans).“ Literatura polska w świecie. Zagadnienia recepcji i odbioru. Red. Romuald Cudak. Katowice: Wydawnictwo Gnome, 2006.
• Kozak, Jolanta. Przekład literacki jako metafora. Między „logos” a „lexis”. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009.
• Łazarczyk. Bohdan. Sztuka translatorska Juliana Tuwima. Przekłady z poezji rosyjskiej. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1979.
• Legeżyńska, Anna. Tłumacz i jego kompetencje autorskie. Na materiale powojennych tłumaczeń z A. Puszkina, W. Majakowskiego, I. Kryłowa, A. Błoka. Warszawa: PWN, 1999.
• Machno, Wasyl. „Teoria i praktyka przekładu.“ 34 wiersze o Nowym Jorku i nie tylko. Tłum. Bohdan Zadura. Wrocław: Biuro Literackie, 2005.
• Mickiewicz, Adam. „List z 1 czerwca 1828.“ Mickiewicz jako tłumacz z literatur zachodnioeuropejskich. Zofia Szmydtowa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1955.
• Orska, Joanna. Liryczne narracje. Nowe tendencje w poezji polskiej 1989—2006. Kraków: Universitas, 2006.
• Pisarze o sztuce przekładu 1440—2005: antologia. Red. Edward Balcerzan, Ewa Rajewska. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2007.
• Rajewska, Ewa. Stanisław Barańczak - poeta i tłumacz. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2007.
• Remak, Henry H.H. „Literatura porównawcza - jej definicja i funkcja.“ Tłum. Wanda Tuka. Antologia zagranicznej komparatystyki literackiej. Red. Halina Janaszek-Ivaničková. Warszawa: Instytut Kultury, 1997. 25-36.
• Rosner, Katarzyna. Hermeneutyka jako krytyka kultury. Heidegger, Gadamer, Ricoeur. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1990.
• Skrabek, Dawid. „Samples form, czyli Prometeuszowy ból przemiany.“ Widoki są niejadalne. O twórczości Adama Wiedemanna. Red. Dawid Skrabek. Warszawa: Wydawnictwo Literackie Semper, 2007.
• Skwara, Marta. „O’haryzm”, interkulturowość - dwa bieguny intertekstualności w poezji najnowszej?“ Nowa poezja polska - twórcy - tematy - motywy. Red. Tomasz Cieślak, Krystyna Pietrych: Kraków: Księgarnia Akademicka, 2009. 75-76.
• Śliwiński, Piotr. Przygody z wolnością, uwagi o poezji współczesnej. Kraków: Znak, 2002.
• Spivak, Chakravorty Gayatri. Death of Discipline. New York: Columbia University Press, 2003.
• Šurla, Andrej. „Bibliografia przekładów literatury polskiej w Słowenii w latach 1990—2006.“ Przekłady Literatur Słowiańskich 1. 2 (2010): 53-139.
• Šurla, Andrej. „Cicha rozmowa ostatnich przekładów Tonego Pretnara.“ Tłum. Monika Gawlak. Przekłady Literatur Słowiańskich 1.1 (2009): 278-292.
• Tokarz, Bożena. „Intersubiektywność i intertekstualność przekładu artystycznego.“ Wzorzec, podobieństwo, przypominanie. Bożena Tokarz. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk“, 1998. 10-26.
• Tokarz, Bożena. Spotkania. Czasoprzestrzeń przekładu artystycznego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2010.

Identifiers

ISSN

1899-9417