„Święta wojna” klasy średniej. „Industrialna kultura” kibicowania klubom piłki ręcznej wobec wolnorynkowej nostalgii

• Authors: Mateusz Grodecki

Title variants

EN

A Middle-Class ‘Holy War’: Free-Market-Induced Nostalgia and the ‘Industrial Culture’ of Supporting Handball Clubs

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł analizuje zjawisko kibicowania piłce ręcznej w Polsce. Główna hipoteza zakłada, że aktywne kibicowanie na meczach piłki ręcznej, będące dyfuzją norm ze stadionów piłkarskich, jest odpowiedzią na wolnorynkowe napięcia doświadczane przez stanowiącą fundament tego systemu klasę średnią. Napięcia te mogą być widoczne w postawie nostalgicznej. W celu weryfikacji hipotezy przeprowadzono badanie własne, oparte na triangulacji metod. Wykorzystano ilościową technikę CAWI, uzupełnioną o wnioski z części jakościowej w postaci obserwacji uczestniczącej. Wyniki badania potwierdzają hipotezę częściowo. Przedstawiciele klasy średniej stanowią większość badanych respondentów, a kibicowanie na meczach piłki ręcznej reguluje emocjonalne napięcia życia codziennego. Widoczne są także wysokie wartości wskaźników postawy nostalgicznej wśród badanych fanów, a najczęstszym rodzajem nostalgii jest nostalgia za wspólnotą. Nie stwierdzono jednak bezpośredniego związku nostalgii z motywacjami do uczęszczania na mecze piłki ręcznej.

EN

The paper aims to explore the social phenomena of Polish handball fandom. The main hypothesis was that handball fandom provides middle-class supporters an opportunity to release the tensions of daily life, which can take the form of nostalgia. In order to verify this hypothesis an on-line survey was devised and conducted among a sample of 608 active handball fans in Poland. The survey was supplemented by observations at several matches. The findings confirm that (a) handball fans are dominated by members of the middle class; (b) participating in active support during handball games helps them to cope with a variety of tensions and the challenges of working life and c) handball fans are experiencing nostalgia, especially nostalgia for ‘being part of a community’. However there is no direct link between nostalgia and motivations for attending handball matches.

Keywords

PL

socjologia sportu; kibice sportowi; piłka ręczna; nostalgia

EN

sociology of sport; sports fans; handball; nostalgia; middle class

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2016
• Issue: 4(223)
• Pages: 305-331

Contributors

author

Mateusz Grodecki

• Instytut Socjologlogii Uniwersytetu Warszawskiego, ul. Karowa 18, 00-927 Warszawa

References

• Andersen, Uffe. 2012. Society: Serbia’s Handball Hooligans. „Transitions Online” 03/26.
• Antonowicz, Dominik i Łukasz Wrzesiński. 2009. Kibice jako wspólnota niewidzialnej religii. „Studia Socjologiczne” 1: 115–142.
• Antonowicz, Dominik, Radosław Kossakowski i Tomasz Szlendak. 2011. Ostatni bastion antykonsumeryzmu? Kibice industrialni w dobie komercjalizacji sportu. „Studia Socjologiczne” 3: 113–139.
• Antonowicz, Dominik, Radosław Kossakowski i Tomasz Szlendak. 2012. Piłkarz jako marka i peryferyjny kibic jako aborygen. O wybranych społecznych konsekwencjach komercjalizacji sportu. „Kultura i Społeczeństwo” 3.
• Antonowicz, Dominik, Radosław Kossakowski i Tomasz Szlendak. 2015. Aborygeni i konsumenci. O kibicowskiej wspólnocie, komercjalizacji futbolu i stadionowym apartheidzie. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Armstrong, Gary. 1993. Like that Desmond Morris? W: D. Hobbs i T. May (red.). Interpreting the Field: Accounts of Ethnography. Oxford: Clarendon, s. 3‒39.
• Bauman, Zygmunt. 2009. Sztuka życia. Tłum. T. Kunz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Bell, Daniel. 1994. Kulturowe sprzeczności kapitalizmu. Tłum. S. Amsterdamski. Warszawa: WN PWN.
• Bogunia-Borowska, Małgorzata. 2015. Obraz nowej klasy średniej w telewizyjnych programach kulinarnych. „Studia Socjologiczne” 1(216): 119–148.
• Clarke, John. 1978. Football and working class fans: Tradition and Change. W: R. Ingham (red.). Football Hooliganism: The wider context. London: Inter-Action, s. 37–60.
• Davis, Fred. 1979. Yearning for yesterday: A sociology of nostalgia. New York: NY: The Free Press.
• Domański, Henryk. 2002. Polska klasa średnia. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Domański, Henryk i in. 2012. Metodologia badań nad stratyfikacją społeczną. Warszawa: Scholar.
• Dudała, Jerzy. 2004. Fani-chuligani: rzecz o polskich kibolach: studium socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Elias, Norbert i Eric Dunning. 1986. Quest for Excitement: Sport and Leisure in the Civilizing Process. Oxford: Blackwell.
• Erikson, Robert, John Goldthorpe i Lucienne Portocarero. 1979. Intergenerational Class Mobility in Three Western European Societies: England, France and Sweden. „British Journal of Sociology” 30: 415–441.
• Fairley, Sheranne. 2003. In Search of Relived Social Experience: Group-based Nostalgia Sport Tourism. „Journal of Sport Management” 17(3): 284–304.
• Giulianotti, Richard. 2011. Sport Mega Events, Urban Football Carnivals and Securitised Commodifi cation: The Case of the English Premier League. „Urban Studies” 48(15): 3293–3310.
• Goulding, Christina. 2002. An Exploratory Study of Age Related Vicarious Nostalgia and Aesthetic Consumption. „Advances for Consumer Research” 29(1): 542–546.
• Grodecki, Mateusz i Dominik Antonowicz. 2015. „Zachodni wiatr wieje...” Polscy kibice i polityka modernizacji kraju w latach 1989–2012. W: R. Kossakowski, J. Kurowski i J. Nowakowski (red.). Modern Football a świat kibiców. Interdyscyplinarne studia nad kulturą futbolu. Pszczółki: Wydawnictwo Orbis Exterior, s. 199–224.
• Havlena, William J. i Susan L. Holak. 1991. The Good Old Days: Observations on Nostalgia and its Role in Consumer Behavior. „Advances for Consumer Research” 18(1): 323–329.
• Heinemann, Klaus. 1989. Wprowadzenie do socjologii sportu. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyczny Studiów Nauk Politycznych.
• Holak, Susan L. i William J. Havlena. 1998. Feelings, Fantasies, and Memories: An Examination of the Emotional Components of Nostalgia. „Journal of Business Research” 42(3): 217–226.
• Holbrook, Morris. B. 1993. Nostalgia and Consumption Preferences: Some Emerging Patterns of Consumer Tastes. „Journal of Consumer Research” 20 (2): 245–256.
• King, Anthony. 1997. The Postmodernity of Football Hooliganism. „British Journal of Sociology” 48(4): 576–593.
• Kossakowski, Radosław. 2013. Proud to be Tukker. A Football Club and the Building of Local Identity: The Case of FC Twente Enschede. „Przegląd Socjologiczny” 3: 107–127.
• Kossakowski, Radosław. 2014. Performans na trybunach. O kulturowo-dramaturgicznym aspekcie kibicowania. „Studia Humanistyczne AGH” 1(13): 9–27.
• Kossakowski, Radosław. 2015a. Chuligaństwo czy figuracja w procesie cywilizowania? Recepcja Szkoły Leicester a świat polskich kibiców piłkarskich. „Kultura i Społeczeństwo” 1/201: 159–180.
• Kossakowski, Radosław. 2015b. Kibole wyklęci w poszukiwaniu autentyczności – próba rekonstrukcji polityki tożsamości polskich kibiców. „Kultura Współczesna” 1: 30–45.
• Kubicki, Paweł. 2011. Nowi mieszczanie – nowi aktorzy na miejskiej scenie. „Przegląd Socjologiczny” 2–3/60: 203–227.
• Marks, Karol i Fryderyk Engels. 1969. Manifest komunistyczny. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Matuszak, Grzegorz. 1994. Inteligencja a nowa klasa średnia w Polsce. Łódź: Oficyna Bibliofilów.
• Mokrzycki, Edmund. 1994. Nowa klasa średnia. „Studia Socjologiczne” 1: 37–52.
• Nash, Rex. 2001. English Football Fan Groups in the 1990s: Class, representation and fan power. „Soccer and Society” 2(1): 39–58.
• Sahaj, Tomasz. 2007. Fani futbolowi: historyczno-społeczne studium zjawiska kibicowania. Pozań: Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego.
• Schindler, Robert. M. i Morris B. Holbrook. 2003. Nostalgia for Early Experience as a Determinant of Consumer Preferences. „Psychology & Marketing” 20(4): 275–302.
• Turner, Bryan. 1987. A Note on Nostalgia. „Theory, Culture & Society” 4(1): 147–156.
• Weber, Max. 1994. Etyka protestancka a duch kapitalizmu. Lublin: Wydawnictwo Test.
• Wilson, Amanda Lea. 2004. The Relationship between Consumer Role Socialization and Nostalgia Sport Tourism: A Symbolic Interactionist Perspective (Doctoral dissertation, University of Florida).
• Woźniak, Wojciech. 2011. Najlepsi na świecie? O fenomenie siatkówki i jej kibiców w Polsce. W: Ł. Rogowski i R. Skrobacki (red.). Społeczne zmagania ze sportem. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM, s. 289–309.
• Woźniak, Wojciech. 2013. O użyteczności koncepcji paniki moralnej jako ramy analitycznej w badaniach przemocy około futbolowej. W: R. Kossakowski, K. Stachura, A. Strzałkowska i M. Żadkowska (red.). Futbol i cała reszta. Sport w perspektywie nauk społecznych. Pszczółki: Wydawnictwo Orbis Exterior.
• www.handball.pl
• www.facebook.com
• sportowefakty.wp.pl
• www.arc.com.pl
• www.kielce.sport.pl
• www.przegladsportowy.pl