Prezydenckie zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi w Polsce po 1989 roku

• Authors: Banaś Michał

Title variants

EN

Presidential supremacy over the armed forces in Poland after 1989

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Podstawowym celem rozważań podjętych w niniejszym artykule jest rozpoznanie i przeanalizowanie zmian, jakim po 1989 r. ulegała w Polsce forma oraz praktyka prezydenckiego zwierzchnictwa nad siłami zbrojnymi. Dokonane ustalenia umożliwiły odpowiedź na następujące pytania badawcze: (1) jakim przeobrażeniom ulegały uprawnienia prezydenta w zakresie zwierzchnictwa nad siłami zbrojnym? (2) jak zmieniała się ich praktyka po 1989 r.? (3) oraz jaki wpływ na prezydenckie zwierzchnictwo nad armią miała praktyka polityczna? Dzięki temu zweryfikowana została hipoteza, która zakładała, że choć o przeobrażeniach i formie prezydenckiego zwierzchnictwa nad siłami zbrojnymi decydowały zmiany powszechnie obowiązującego prawa, to jednak istotne znaczenie w tym obszarze miała również praktyka polityczna, która determinowała rzeczywisty udział piastuna urzędu głowy państwa w zarządzaniu armią.

EN

The primary purpose of considerations undertaken in this article is to identify and analyse the changes of the form and practice of presidential supremacy over the armed forces in Poland after 1989. Thanks to the findings of these consideration the author answered the following research questions: (1) how did presidential powers in the field of the supremacy over armed force change after 1989 (2) how did their practice change? (3) what influence did political practice have on presidential supremacy over armed forces? Thanks to the answers to these question the following hypothesis was verified: although about transformations and form of presidential supremacy over armed forces were de- termined by changes in the Constitution, very important in this area was also political practice, which decided about real participation of holder of the presidential office in the army management. Considerations have been divided into three parts, which describe the form and the practice of presidential supremacy over the armed forces during the functioning of: the Constitution of the Republic of Poland of 1952 (amended Constitution of the Polish People’s Republic), Constitutional Law of 17 October 1992 on the Mutual Relations be- tween the Legislative and Executive of the Republic of Poland and local government, as well as the Polish Constitution of 1997. The conclusions of were presented at the end.

Keywords

PL

prezydent Rzeczypospolitej Polskiej; uprawnienia; zwierzchnictwo; siły zbrojne

EN

the President of the Republic of Poland; powers; supremacy; armed forces

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2016
• Issue: 1 (29)
• Pages: 41-61

Dates

published

2016-02-29

Contributors

author

Banaś Michał

• Uniwersytet Wrocławski

References

• Antoszewski A., System polityczny RP, Warszawa 2012.
• Balcerowicz B., Siły zbrojne w państwie i stosunkach międzynarodowych, Warszawa 2006.
• Czajowski A., Władza polityczna. Analiza pojęcia, [w:] Studia z teorii polityki, t. I, red. A. Jabłoński, L. Sobkowiak, Wrocław 1998.
• Dudek A., Historia polityczna Polski 1989–2012, Kraków 2013.
• Glajcar R., Instytucja prezydenta w Polsce, Czechach i Słowacji w latach 1989–2000, Toruń 2004, s. 289.
• Mojak R., Instytucja Prezydenta RP w okresie przekształceń ustrojowych 1989–1992, Warszawa 1994.
• Mojak R., Pozycja ustrojowa Prezydenta RP w świetle nowej Konstytucji, „Państwo i Prawo” 1997, z. 11–12.
• Mołdawa T., Ewolucja systemu rządów w Polsce od noweli kwietniowej do konstytucji z 1997 roku, [w:] Studia nad współczesnymi systemami politycznymi. Instytucje i mechanizmy rywalizacji politycznej, t. II, red. R. Alberski, W. Jednaka, D. Skrzypiński, Toruń 2014.
• Mróz M., Struktura dowodzenia siłami zbrojnymi w ustawodawstwie wybranych państw NATO, „Analizy BAS” 2013, nr 13.
• Obrona narodowa w tworzeniu bezpieczeństwa III RP, red. R. Jakubczak, Warszawa 2003.
• Paździor M., Kompetencje konstytucyjnych organów władzy wykonawczej w zakresie bezpieczeństwa państwa, [w:] Instytucje bezpieczeństwa narodowego, red. M. Paździor, B. Szmulik, Warszawa 2012.
• Sarnecki P., Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz do przepisów, Kraków 2000.
• Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Kraków 1998.
• Skrzydło W., Ustrój polityczny RP w świetle Konstytucji z 1997 roku, Kraków 2004.
• Słomka T., Prezydent Rzeczypospolitej po 1989 roku. Ujęcie porównawcze, Warszawa 2005.
• Słomka T., Style prezydentury. Analiza porównawcza, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 6.
• Szczepański J., Zagadnienia socjologii współczesnej, Warszawa 1965.
• Szymczak T., Instytucja Prezydenta RP według noweli kwietniowej i w praktyce, „Państwo i Prawo” 1990, z. 10.
• Trejnis Z., Cywilne zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi, „Wojsko i wychowanie” 1996, nr 7.
• Trejnis Z., Siły zbrojne w państwie demokratycznym i autorytarnym, Toruń 1997.
• Wojtaszczyk K.A., Jakubowski W., Struktura współczesnego państwa, [w:] Społeczeństwo i polityka, red. K.A. Wojtaszczyk, W. Jakubowski, Warszawa 2007.
• Wołpiuk W.J., Uprawnienia Prezydenta RP z artykułu 28 „Małej konstytucji”, [w:] Zarys ustroju politycznego RP, red. Z. Szeliga, Lublin 1996.

Identifiers

DOI

DOI 10.15804/ppk.2016.01.02