Ograniczenia wiekowe dla widzów w świetle ustawodawstwa II Rzeczpospolitej i ich wpływ na rynek filmowy

• Authors: Rogowski Grzegorz

Title variants

EN

Age Restrictions for Viewers in Light of the Legislation of the Second Polish Republic and Their Impact on the Film Market

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor bada zmiany w polskim ustawodawstwie w zakresie dostępności filmów dla nieletnich w okresie międzywojennym. Analizuje następujące po sobie akty prawne oraz Ustawę o filmach i ich wyświetlaniu, okoliczności ich powstania oraz zmiany, jakie ze sobą niosły. Opisuje dyskurs medialny, jaki toczył się wokół tych zmian, zaznaczając główne głosy sporu, czyli Kościół katolicki, publicystów filmowych, nauczycielstwo oraz samą młodzież, i nakreślając ich motywacje oraz argumenty. Przybliża także wpływ toczącej się dyskusji na realne działania państwa związane z dostępem młodzieży do kina. Zestawia kwestię sposobu działania polskiego rynku filmowego z odczuwalnym brakiem filmów młodzieżowych na ekranach oraz wyraźną niechęcią producentów do inwestowania w tego typu obrazy, starając się odpowiedzieć na pytanie, dlaczego w przedwojennej Polsce praktycznie nie wyświetlano produkcji dla młodzieży i w jaki sposób starano się wypełnić tę lukę na rynku dystrybucyjnym.

EN

The author studies changes in Polish legislation regarding the availability of films to minors in the interwar period. He analyses the consecutive legal regulations and the Law on Films and Their Screening, their origins, and the changes that they brought about. He describes the media discourse that took place around these changes, highlighting the main voices in the dispute, i.e., the Catholic Church, film journalists, teachers, and the young filmgoers themselves, presenting their motivations and arguments. He also outlines the impact of the ongoing discussion on the state’s actions related to young audiences’ access to cinema. He juxtaposes the functioning of the Polish film market with the perceived lack of youth films on screens and the apparent reluctance of producers to invest in this type of pictures, seeking to establish why there were virtually no productions for young people screened in pre-war Poland and what attempts were made to fill this gap in the distribution market.

Keywords

PL

produkcja filmowa; cenzura; ustawa filmowa; prawo; historia gospodarcza

EN

film production; censorship; film law; law; economic history

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2023
• Issue: 121 Kino i młoda widownia
• Pages: 102-118

Contributors

author

Rogowski Grzegorz

• Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny

• https://orcid.org/0000-0001-5798-079X

References

• [Lector] (1934, 8 kwietnia). Filmy niedozwolone dla młodzieży. Słowo Polesia, s. 2.
• [Lolek i Romka] (1938, 14 stycznia). Z kina do kina – przez całą Łódź. Mały Przegląd, s. 3.
• [M. Nikl.] (1936, 8 lipca). Widowiska kinowe dla młodzieży. Kurjer Warszawski, s. 2.
• [N.] (1934, 2 czerwca). Nowa ustawa o filmach. Czas, s. 5.
• [NN] (1919). Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych uzupełniające rozporządzenie z d. 12 lutego 1919 r., w przedmiocie przepisów wykonawczych do dekretu z d. 7 lutego 1919 r. o widowiskach. Monitor Polski, (262), s. 1.
• [NN] (1919). Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych w przedmiocie przepisów wykonawczych do dekretu z dnia 7 lutego 1919 roku o widowiskach. Monitor Polski, (37), s. 1.
• [NN] (1920). Okólnik Ministra Spraw Wewnętrznych do wszystkich Starostów i Komendantów Policji na m. st. Warszawę i m. Lublin w sprawie ścisłego przestrzegania rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z d. 25 listopada 1919 r., uzupełniającego rozporządzenie z d. 12 lutego 1919 r. w przedmiocie przepisów wykonawczych do dekretu z d. 7 lutego 1919 r. o widowiskach. Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, (6), s. 13.
• [NN] (1930, 20 października). O zdrowe filmy dla młodzieży. Kurjer Warszawski, s. 7.
• [NN] (1932). Okólnik w sprawie wyświetlania filmów dla młodzieży szkolnej. Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Pomorskiego, (4), s. 131.
• [NN] (1933). Instrukcja o przeprowadzeniu oceny filmów pod względem wartości artystycznej i kształcącej. Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, (10), s. 431.
• [NN] (1933, 10 marca). Kino. Mały Przegląd, s. 3.
• [NN] (1935, 1 listopada). Kronika filmowa. Kurjer Wileński, s. 8.
• [NN] (1935, 13 września). Komisja oceny filmów. Kurjer Warszawski, s. 4.
• [NN] (1936, 21 lutego). O czym się pisze w prasie filmowej. Kurjer Wileński, s. 7.
• [NN] (1936, 31 stycznia). Z życia związkowego. Kino i Rewja dla Wszystkich, s. 2.
• [NN] (1936, 8 lutego). Reflektorem po czasopismach. Czas, s. 7.
• [NN] (1937). Filmy dla młodzieży. Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego, (8), s. 190.
• [NN] (1939, 15 maja). Informacje urzędowe. Wiadomości Filmowe, s. 3.
• [NN] (1939, 23 sierpnia). Jakie nowe filmy ujrzymy w nadchodzącym sezonie?. Goniec Nadwiślański, s. 10.
• [NN] (1939). Pismo okólne Kuratorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego w sprawie uczęszczania młodzieży do kinoteatrów publicznych. Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego, (3), s. 39.
• [P. Mar.] (1931, 29 kwietnia). Katolicyzm a kino. Czas, s. 4.
• [S. K.] (1934). Młodzież a film. Lekcje wzorowe na każdy dzień i każdą godzinę lekcyjną szkoły powszechnej, (29), s. 6.
• Armatys, B., Armatys, L., Stradomski, W. (1988). Historia filmu polskiego. Tom 2: 1930-1939. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
• Dajczer, H. (1938, 14 stycznia). O filmach dozwolonych i niedozwolonych, o pragnieniach młodego widza w ogóle. Mały Przegląd, s. 3.
• Hoszowski, M. T. (1937). Przyczyny demoralizacji młodzieży szkolnej. Homo Dei, (5), s. 427.
• Kabzińska, Ł., Kabziński, K. (2021). Wybrane aspekty zagrożonego dzieciństwa w dwudziestoleciu międzywojennym. Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy, (4), ss. 11-43.
• Kalinowska, W. (1935, 1 marca). Moralne i niemoralne filmy dla młodzieży. Wiadomości Filmowe, s. 2.
• Kalinowska, W. (1935, 15 listopada). Jak młodzież reaguje na film. Wiadomości Filmowe, s. 2.
• Kalinowska, W. (1936, 1 lutego). Potrzeba produkowania filmów dla młodzieży. Wiadomości Filmowe, s. 1.
• Parzyńska, M. (1935, 15 czerwca). Filmy dla młodzieży. Wiadomości Filmowe, s. 1.
• Reichman, J. (1934, 1 grudnia). „Dusza dziecka” na szali cenzury. Wiadomości Filmowe, s. 3.
• Reichman, J. (1934, 15 grudnia). Jeszcze jeden szkodnik filmowy. Wiadomości Filmowe, s. 5
• Thullie, K. (1929). Pielęgnowanie cnoty czystości wśród młodzieży. W: Księga Pamiątkowa Kursu Katechetycznego w Krakowie (s. 156). Kraków: Komitet Kursu Katechetycznego.
• Toeplitz, J. (1934, 18 marca). Dla młodzieży niedozwolone. Kurjer Polski, s. 6.
• Zajiček, E. (2015). Zarys historii gospodarczej kinematografii polskiej. Tom 1: Kinematografia wolnorynkowa w latach 1896-1939. Łódź: Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna.