Kultura samopoznania a kryzys nowoczesności

• Authors: Paweł Bytniewski

Title variants

EN

The culture of self-consciousness and the crisis of modernity

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Czasowe zróżnicowanie kultury jest czymś, czego istoty ludzkie, jako byty realne, nie mogą uniknąć. Wydaje się więc, że analiza tej rozmaitości, jaką jest kultura w swym zróżnicowaniu czasowym, wyodrębnienie typów i form temporalizacji kultury, jest zagadnieniem funda¬mentalnym. „Długie trwanie”, albo bycie „efemerydą”, bycie „współczesnym” lub nie oraz inne określenia rodzajów temporalizacji kultury są bowiem kategoriami wyrażającymi zarówno sposoby bycia indywiduów i zbiorowości ludzkich, jak i rozmaite formy świadomości uczasowienia owego bycia. „Kultura samopoznania” – szczególnie wrażliwy na czas „teren” formowania się owej świadomości – w jej nowoczesnej postaci stanowi wyzwanie dla spójności ludzkiego bycia w świecie. Wykształcenie bowiem, jako zespół intelektualnych środków opanowywania tej rozmaitości, nowoczesność sama stawia pod znakiem zapytania. Bycie sobą w nowoczesności staje się problematyczne tak, jak i wiedza o sobie samym i to w sposób przedtem nieznany. Być może więc żyjemy w epoce paradoksalnej przez to, że czyniąc nas samych podmiotem wiedzy w coraz większym stopniu ogranicza nam ona dostęp do wiedzy o sobie samym

EN

Human beings are real entities and as such, they cannot avoid temporal diversity within culture. Thus, it seems that the analysis of a subject as diverse as the temporally varied culture, as well as the identification of types and forms of culture temporalization are of fundamental importance. ‘Long-lasting’ or being ‘ephemeral’, ‘modern’ or otherwise, as well as other expressions denoting the types of culture temporalization – these categories communicate both the model of being of individuals and communities, as well as various forms of temporalizing such being. ‘The culture of self-consciousness’, which is a particularly time-sensitive ‘area’ of formation of such awareness, in its modern form poses a challenge for the cohesion of human being within the world. Education, as a set of intellectual means of managing such variety, is questioned by the modernity itself. Being oneself in modernity is rendered problematic and so is the knowledge of oneself, which occurs in a manner previously unknown. Perhaps, therefore, we are living in the age of paradox, as by making ourselves the subject of knowledge, it progressively limits our access to knowledge about ourselves,

Keywords

PL

asynchroniczność; kultura samopoznania; wykształcenie; wiedza; temporalizacja

EN

asynchronicity; culture of self-consciousness; education; knowledge; temporalization

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Przegląd Socjologiczny
• Year: 2008
• Volume: 57
• Issue: 3
• Pages: 79-99

Dates

published

2008

Contributors

author

Paweł Bytniewski

• Zakład Filozofii Kultury WFiS UMCS Lublin

References

• Amsterdamski S. [1983], Między historią a metodą. Spory o racjonalność nauki, Warszawa: PIW.
• Bacon F. [1955], Novum organum, Warszawa: PWN.
• Beck U. [2002], Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Warszawa: Wyd. Scholar.
• Braudel F. [1999], Historia i trwanie, Warszawa: Czytelnik.
• Castells M. [2007], Społeczeństwo sieci, Warszawa: PWN.
• Foucault M. [1988], Technologies of the Self a Seminar with Michel Foucault, L.H. Martin, H. Gutman., P.H. Hutton (ed.), Univ. Mass. Press.
• Foucault M. [2000], Technologie siebie [w:] Foucault M., Filozofia, historia, polityka. Wybór pism, Warszawa – Wrocław: PWN.
• Foucault M. [2001], The Hermeneutics of the Subject. Lecture at the College de France. 1981 – 82, (ed.) F. Ewald, A. Fontana, New York: Picador.
• Giddens A. [2001], Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, Warszawa: PWN.
• Giessen B. [2004], Noncontemporaneity, Asynchronicity, and Divided Memories, “Time & Society” vol. 13, pp. 27–40.
• Goffman E. [2005], Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Kerenyi K. [1997], Dionizos. Archetyp życia niezniszczalnego, Kraków: Wyd. Baran i Suszczyński.
• Koselleck R. [2001], „Przestrzeń doświadczenia” i „horyzont oczekiwań” – dwie kategorie histo­rycz­ne, (w:) Koselleck R., Semantyka historyczna, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Koyré A. [1998], Od zamkniętego świata do nieskończonego wszechświata, Gdańsk: Wyd. słowo/obraz terytoria.
• Marquard O. [1994], O nieodzowności nauk humanistycznych, [w:] Marquard O., Apologia przypadkowości. Studia filozoficzne, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Pomian K. [1987], Trzy modele poznania [w:] Obecność. Leszkowi Kołakowskiemu w 60 rocznice urodzin, (red.) Londyn: Wyd. „ANEKS”.
• Ricoeur P. [2003], O sobie samym jako innym, Warszawa: PWN.
• Ricoeur P. [2004], Drogi rozpoznania, Kraków: Znak.
• Villari R. (red) [2001], Człowiek baroku, Warszawa: Oficyna Wydawnicza VOLUMEN

Identifiers

ISSN

0033-2356