Agresja – dlaczego dzieci ranią i jak możemy temu przeciwdziałać?

• Authors: Borecka-Biernat Danuta
• Languages of publication: PL

Abstracts

Od doświadczeń człowieka we wczesnym dzieciństwie, od jego sytuacji rodzinnej zależy w dużej mierze, jak będzie się zachowywał w różnych okolicznościach, czy będziemy go mogli określić jako osobnika agresywnego. Liczne badania wskazują właśnie na rodzinę jako na główne źródło uwarunkowań zachowań agresywnych. Niewłaściwe stosunki uczuciowe w rodzinie, brak zainteresowania emocjonalnego ze strony rodziców, postawa odrzucająca, wyraźne konflikty uczuciowe między dzieckiem a rodzicami lub silna, zaborcza miłość, bezwarunkowa akceptacja dziecka sprzyja w istotny sposób wykształceniu u niego agresji. Zaprezentowana analiza czynników rodzinnych warunkujących agresję wykazała, że w powstawaniu zachowań agresywnych u dzieci istotną rolę odgrywa naśladownictwo modeli zachowania, z którymi spotykają się one w środowisku rodzinnym. Agresywni ojcowie i matki to niekwestionowana przyczyna agresywności ich dzieci i powielanego przez nie modelu agresywnych interakcji. Niewątpliwie rozeznanie w symptomatologii i etiologii zachowań agresywnych jest podstawowym warunkiem skuteczności działań profilaktyczno-wychowawczych podejmowanych w odniesieniu do dzieci agresywnych. W tych działaniach pomocowych ukierunkowanych na przezwyciężenie agresji wykorzystuje się jej karanie, katharsis agresywną oraz techniki radzenia sobie z gniewem u dzieci.

• Publisher: Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa z siedzibą w Poznaniu
• Journal: Przegląd Naukowo-Metodyczny „Edukacja dla Bezpieczeństwa”
• Year: 2014
• Volume: 7
• Issue: 1(22)
• Pages: 283-305

Contributors

author

Borecka-Biernat Danuta

• Uniwersytet Wrocławski

References

• Aronson E., Człowiek istota społeczna. Warszawa 2009
• Aronson E., Wilson T., Akert R., Psychologia społeczna. Serce i umysł. Poznań 2012
• Bandura A., Aggression: A social learning analysis. New Jersey 1973
• Bandura A., Walters R., Agresja w okresie dorastania. Warszawa 1968
• Barłóg K., Analiza zachowań agresywnych dzieci w wieku przedszkolnym a ich środowisko rodzinne, (w:) M. Binczycka-Anholcer (red.): Agresja i przemoc a zdrowie psychiczne. Warszawa-Poznań 2001
• Baron R., Reducing the influence of an aggressive model: The restraining effects of peer censure. Journal of Experimental Social Psychology, 1972, 8
• Becker W., Consequences of Different Kinds of Parental Discipline. (w:) M. Hoffman, L. Hoffman (red.): Review of Child Development research. New York 1964
• Berkowitz L., Control of aggression, (w:) M. Hoffman, L. Hoffman (red.): Review of Child Development research. New York 1968
• Borecka-Biernat D., Strategie radzenia sobie młodzieży w trudnych sytuacjach społecznych. Psychospołeczne uwarunkowania. Wrocław 2006
• Borecka-Biernat D., Czynniki środowiska rodzinnego w warunkowaniu agresywnej strategii radzenia sobie młodzieży gimnazjalnej w sytuacjach konfliktu społecznego, „Polskie Forum Psychologiczne”. 2013, 18 (1)
• Bronfenbrenner U., Czynniki społeczne w rozwoju osobowości, „Psychologia Wychowawcza”. 1970
• Bryłka R., Wpływ rodziny na powstawanie agresji u dzieci, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”. 2000
• Buss A., The Psychology of Aggression. New York 1961
• Cywińska M., Zachowania agresywne u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym w sytuacjach konfliktu, (w:) D. Borecka-Biernat (red.): Zaburzenia w zachowaniu dzieci i młodzieży w kontekście trudnych sytuacji szkolnych i pozaszkolnych. Kraków 2011
• Danilewska J., Agresja u dzieci – Szkoła porozumienia. Warszawa 2004
• Dutkiewicz K. Rodzinne przyczyny zachowa agresywnych dzieci w wieku wczesnoszkolnym, „Edukacja”, 2003, 2
• Ebbesen E., Duncan B., Konecni V., Effects of content of verbal aggression: A field experiment, ”Journal of Experimental and Social Psychology”. 1975, 11
• Fischer K. Shaver P., Carnochan P., From basic – to subordinatecategory emotions, (w:) W. Damon (red.), New directions in child development. San Francisco 1989
• Frączek A., Mechanizmy regulacyjne czynności agresywnych. (w:) I. Kurcz, A. Frączek (red.): Studia nad psychologicznymi mechanizmami czynności agresywnych. Wrocław 1975
• Geen R., Quanty M., The catharsis of aggression: An evaluation of a hypothesis, “Advances in Experimental Social Psychology”. 1977, 10
• Grochocińska R., Psychospołeczne uwarunkowania i aspekty stosowania przemocy wobec dziecka w wieku wczesnoszkolnym. „Słupskie Prace Humanistyczne”. 1999, 17 b
• Kirwil L., Formowanie się agresywności u dzieci, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”. 1992, 10
• Konarzewski K., Karanie jako metoda wychowawcza. „Kwartalnik Pedagogiczny”. 1979, 3
• Kosewski M., Agresywni przestępcy. Warszawa 1977
• Lachowska B., Techniki wychowawcze stosowane przez rodziców a obraz własnego ja u ich dzieci, „Problemy Rodziny”. 1986, 2
• Lefkowit, M., Walder L., Eron L., Punishment, identification and aggression. New York 1974
• Liberska H., Matuszewska M., Wybrane czynniki i mechanizmy powstania agresji w rodzinie, (w:) M. Binczycka-Anholcer (red.): Agresja i przemoc a zdrowie psychiczne. Warszawa-Poznań 2001
• Łukaszewski W., Teoria zachowania się a problem kary. „Studia Socjologiczne”. 1971, 1
• Mendecka G., Kary stosowane przez rodziców jako przejaw przemocy, (w:) Z. Brańka, M. Szymański (red.): Agresja i przemoc we współczesnym świecie. Agresja i przemoc w instytucjach wychowawczych. t. 2. Kraków 1998
• Mika S., Społeczne aspekty karania, „Psychologia Wychowawcza”. 1966, 4
• Mika S., Skuteczność kar w wychowaniu. Warszawa 1969
• Obuchowska I., Agresja dzieci w perspektywie rozwojowej. (w:) M. Binczycka-Anholcer (red.): Agresja i przemoc a zdrowie psychiczne. Warszawa-Poznań 2001
• Olweus D., Familial and temperamental determinants of aggressive behavior in adolescent boys: A causal analysis. “Developmental Psycholog”. 1980,16
• Patterson G., Performance models for antisocial boys. “American Psychologist”. 1986, 41
• Pawłowska R., Agresja u dzieci w wieku dorastania – uwarunkowania rodzinne, „Problemy Rodzinne”.1991, 3
• Pielkowa J., Wpływ warunków życia w rodzinie na agresywne zachowania dzieci, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”. 1997, 3
• Plopa M., Postawy wychowawcze rodziców a osobowość dzieci, „Acta Universitatis Wratislaviensis Prace Psychologiczne”. 1984, t. XVIII
• Pluta A., Młodzież a dom rodzinny. Warszawa 1979
• Poraj G., Agresja w szkole. Przyczyny, profilaktyka, interwencje. Łódź 2002
• Pospiszyl K., Psychologiczna i społeczna geneza agresywnego zachowania się współczesnej młodzieży, „Studia Socjologiczne”. 1970, 2(27)
• Pospiszyl K., Psychologiczna analiza systemu dyscyplinarno-izolacyjnego w resocjalizacji nieletnich. Warszawa 1973
• Pospiszyl K., Psychologiczna analiza wadliwych postaw społecznych. Warszawa 1976
• Poznaniak W., Teorie uczenia się społecznego jako model normalnego i zaburzonego funkcjonowania jednostki oraz grupy. (w:) H. Sęk (red.): Społeczna psychologia kliniczna. Warszawa 2000
• Przetacznikowa M., Psychologiczne podstawy wychowawcze w rodzinie, (w:) M. Przetacznikowa, Z. Włodarski (red.): Psychologia wychowawcza. Warszawa: PWN 1980
• Ranschburg J., Lęk, gniew, agresja. Warszawa 1993
• Rostowska T., Transmisja międzypokoleniowa w rodzinie w zakresie zachowań agresywnych, „Przegląd Psychologiczny”. 1996, 1-2 (39)
• Rychlak J., Legerski A., A sociocultural theory of apropriate sexual role identification and level of personal adjustment, “Journal of Personality”. 1967, 1
• Salomon R., Punishment, ”American Psychologist”. 1964, 19
• Sears R., Maccoby E., Lewin H., Patterns of Child rearing. Evanston 1957
• Skinner B., The behavior of organisms. New York 1995/1938
• Skorny Z., Formy i źródła agresji u dzieci i młodzieży. „Psychologia Wychowawcza”. 1973, 3
• Skorny Z., Problemy samopoznania i samorozwoju. Wrocław 1993
• Stach R., Zachowanie agresywne. Wrocław 1989
• Toeplitz-Winiewska M., Postawy wobec agresji a modelowanie zachowań agresywnych u nieletnich przestępców. Warszawa 1980
• Urban B., Zachowania dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych. Kraków 2005
• Vlachopoulos L., Podstawy technik radzenia sobie z gniewem dzieci, (w:) D. Borecka-Biernat (red.): Zachowania agresywne dzieci i młodzieży. Warszawa 2013
• Walęcka-Matyja K., Zachowania agresywne adolescentów jako efekt stylu wychowania w rodzinie pochodzenia, (w:) D. Borecka-Biernat (red.): Zachowania agresywne dzieci i młodzieży. Warszawa 2013
• Wojciszke B., Relacje interpersonalne, (w:) J. Strelau (red.): Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 3. Gdańsk 2003
• Wolińska J., Agresywność młodzieży. Problem indywidualny i społeczny. Lublin 2000
• Zimbardo P., Psychologia i życie. Warszawa 2005

Identifiers

ISSN

1899-3524