Czy możliwe jest przezwyciężenie problemu marnotrawstwa żywności?

• Authors: Marszałek Agnieszka

Title variants

EN

Is it possible to solve the food waste problem?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem niniejszego artykułu jest omówienie problemu strat i marnotrawstwa żywności, który w obecnych czasach osiągnął tak wysoki poziom, iż mówić można o jego globalnym charakterze. Zjawisko to występuje na całej długości łańcucha rolno-spożywczego, tj. „od pola do stołu konsumenta”. Według raportu FAO, rocznie na świecie stratom ulega 1,3 mld ton żywności, która zgodnie z jej naturalnym przeznaczeniem, mogłaby zostać spożyta. Problem ten dotyczy również Polski, gdzie co roku marnuje się ok. 9 mln ton jedzenia. Paradoksem jest to, że równocześnie duża część populacji na Ziemi żyje poniżej granicy ubóstwa, przez co nie ma ona dostępu do wystarczającej ilości zdrowej, odpowiednio zbilansowanej żywności. Marnowanie jedzenia implikuje wyłącznie negatywne skutki, które ująć można w trzech następujących kategoriach: środowiskowe, ekonomiczne, jak i społeczne. W związku z tak ogromną skalą marnotrawstwa żywności zarówno na poziomie światowym, europejskim, jak i krajowym podejmowane są liczne inicjatywy oraz przygotowywane projekty celem walki z tym problemem. Z pewnością nie da się go całkowicie przezwyciężyć, jednak znając przyczyny tego zjawiska, możliwe jest ich ograniczenie. Jednym ze sposobów zapobiegania stratom i marnotrawstwu jedzenia jest przekazywanie żywności na cele społeczne. Instytucją charytatywną, która pełni ważną rolę w procesie pozyskiwania niehandlowych produktów spożywczych na rzecz ubogich są wyspecjalizowane organizacje, zwane Bankami Żywności. Ponadto istotne są działania mające na celu zwiększenie świadomości społeczeństw oraz dążenia w kierunku ograniczenia konsumpcjonizmu. Redukcja strat żywności w całym łańcuchu rolno-spożywczym oraz zrównoważone wybory konsumentów, zgodnie z zaleceniami FAO i WHO przyczynią się do poprawy bezpieczeństwa żywnościowego i ekologicznego.

EN

The purpose of this article is to discuss the problem of food loss, which has now reached such a high level that we can speak of its global character. Food loss and waste occur at most stages of the food supply chain. According to the FAO report, every year ca. 1.3 billion tons of food are lost or wasted worldwide. This problem also affects Poland, where about 9 million tons of food are wasted every year. It is a peculiar paradox that, at the same time, a large part of the global population either lives below the poverty line and has limited access to food or suffers from climate-related food shortages. Wasting food implies only negative effects, which can be analyzed in three main categories: environmental, economic and social. Due to the large scale of food loss and waste at both global, European and national levels, numerous initiatives and projects are undertaken to tackle this problem. In-depth understanding of why food loss occurs might make it possible to limit it in the future. One way to prevent food spoilage is to donate any unused and leftover food for social purposes. Food Banks play an important role in the process of acquiring non-commercial food products for the poor. Moreover, initiatives aimed at raising public awareness and striving to reduce consumerism are important. Reducing food loss throughout the food supply chain as well as ensuring sustainable consumer choices, as recommended by FAO and WHO, will contribute to improving food and ecological security.

Keywords

PL

żywność,; nierówności społeczne,; marnotrawstwo,; zapobieganie,; Banki Żywności

EN

food,; social inequalities,; waste,; prevent,; Food Banks

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy
• Year: 2018
• Volume: 54
• Pages: 474-485

Contributors

author

Marszałek Agnieszka

• Katedra Towaroznawstwa Żywności Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

References

• Achremowicz B., 2012, Czy stać nas na marnowanie żywności?, „Przemysł Spożywczy”, nr 66(10).
• Adamczyk W., 2012, Współczesne problemy zrównoważonej produkcji i zrównoważonej konsumpcji, „Zarządzanie i finanse”, t. 10, nr 3/2.
• Bernstad S.S.A., Andersson T., 2015, Food waste minimization from a life – cycle perspective, „Journal of Environmental Management”, Vol. 147, https://dx.doi.org/10.1016/j.jenvman.2014.07.048.
• Bilska B., Grzesińska W., Tomaszewska M., Rudziński M., 2015, Marnotrawstwo żywności jako przykład nieefektywnego zarządzania w gospodarstwach domowych, „Roczniki Naukowe SERiA”, t. XVII, z. 1.
• Bräutigam K-R., Jörissen J., Priefer C., 2014, The extent of food waste generation across EU-27: Different calculation methods and the reliability of their results, „Waste Management & Research”, 32(8), http://dx.doi.org/10.1177/0734242X14545374.
• Dąbrowska A., Janoś-Kresło M., 2013, Marnowanie żywności jako problem społeczny, „Handel Wewnętrzny”, nr 4(345).
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy (Dz. Urz. UE L 312/3).
• Dziliński B., Jak uniknąć marnotrawstwa żywności? Koncepcja Parlamentu Europejskiego, http://orka.sejm.gov.pl/wydbas.nsf/0/9B915D0253F705C2C12579D700439C74/$File/ Infos_121.pdf (stan na dzień 20.06.2017 r.).
• FAO (2011), Global food losses and food waste. Extent, causes and prevention, Rome, http://www.fao.org/docrep/014/mb060e/mb060e00.pdf, (stan na dzień 20.06.2017 r.).
• FAO (2012), Sustainable Diets and Biodiversity. Directions and Solution for Policy, Research and Action, Rome, http://www.fao.org/docrep/016/i3004e/i3004e.pdf (stan na dzień 20.06.2017 r.).
• FAO, IFAD and WFP (2013), The State of Food Insecurity in the World 2013. The multiple dimensions of food security, Rome, http://www.fao.org/docrep/018/i3434e/i3434e. pdf (stan na dzień 23.06.2017 r.).
• Food waste: causes, impacts and proposals, Barilla Center for food & nutrition,https://www.barillacfn.com/m/publications/food-waste-causes-impact-proposals.pdf (stan na dzień 20.06.2017 r.).
• Gosiewska M., 2013, Nie marnuj żywności: myśl ekologicznie, „Przemysł Spożywczy”, t. 67, nr 9.
• GUS, 2015, Przeciętne miesięczne spożycie wybranych artykułów żywnościowych na 1 osobę, https://bdl.stat.gov.pl/BDL/dane/podgrup/tablica, (stan na dzień 26.06.2017 r.).
• Juha-Matti K., Silvennoinen K., Hartikainen H., Heikkilä L., Reinikainen A., 2014, Food waste in the Finnish food chain, „Journal of Cleaner Production”, Vol. 73, https://dx.doi.org/10.1016/j.jclepro.2013.12.057.
• Kołożyn-Krajewska D., Bilska B., Krajewski K., Wrzosek M., Trafiałek J., 2016, Projekt MOST jako innowacyjne rozwiązanie dla zakładów produkcji i dystrybucji żywności [w:] Innowacyjne rozwiązania w technologii żywności i żywieniu człowieka, red. T. Tarko, I. Drożdż, D. Najgebauer-Lejko, A. Duda-Chodak, Oddział Małopolski PTTŻ, Kraków, http://www.pttzm.org/attachments/File/MONOGRAFIA2.pdf, (stan na dzień 22.06.2017 r.).
• Kwasek M. (red.), Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym (37) Analiza strat i marnotrawstwa żywności na świecie i w Polsce, https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/12388/PW%2044.pdf?sequence=1 (stan na dzień 27.06.2017 r.).
• Lucifero N., 2016, Food loss and waste in the EU law between sustainability of well-being and the implications on food system and on environment, „Agriculture and Agricultural Science Procedia”, vol. 8, https://doi.org/10.1016/j.aaspro.2016.02.022.
• Olszewska J., Po pierwsze: nie marnuj!, http://ekoinnowator.ue.poznan.pl/files/biuletyn_nr_4.pdf (stan na dzień 26.06.2017 r.).
• Pokrywka T., 2012, Jak unikać marnotrawienia żywności? „Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny”, nr 2.
• Preparatory Study On Food Waste Across EU 27, Technical Report 2010, European Communities, http://ec.europa.eu/environment/eussd/pdf/bio_foodwaste_report.pdf (stan na dzień 23.06.2017 r.).
• Puślecki Z. W., 2016, Unia Europejska wobec bezpieczeństwa żywnościowego, http://dx.doi.org/10.14746/pp.2016.21.4.13.
• Raport FPBŻ, 2013, Zapobieganie marnowaniu żywności z korzyścią dla społeczeństwa, http://www.niemarnuje.pl/files/raport-marnowanie-zywnosci_2013.pdf (stan na dzień 22.06.2017 r.).
• Raport FPBŻ, 2015, Nie marnuj jedzenia, http://bankizywnosci.pl/_Resources/Persistent/586eff95ee603ea3003a690f1715e500665281a8/Raport_Nie_marnuj_jedzenia_2015.pdf (stan na dzień 26.06.2017 r.).
• Rezolucja Parlamentu Europejskiego z 19 stycznia 2012 r. „Jak uniknąć marnotrawienia żywności: strategie na rzecz poprawy wydajności łańcucha żywnościowego w UE”.
• Selzer M., Glanz R., Schneider F., 2009, Causes of food waste generation in households [in:] Lecher P. (Ed.), Prosperity Waste and Waste Resources, 3rd BOKU Waste Conference 2009, Vienna.
• Szymoniuk B., 2015, Globalne marnotrawstwo zasobów – wyzwanie dla zrównoważonego marketingu, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 46.
• Śmiechowska M., 2013, Autentyczność jako kryterium zapewnienia jakości żywności, „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, nr 43.
• Śmiechowska M., 2015, Zrównoważona konsumpcja a marnotrawstwo żywności, “Annales Academiae Medicae Gedanensis”, nr 45.
• Pomoc Rozwojowa. Susze i głód http://www.pcpm.org.pl/uploads/Pomoc%20Rozwojowa/PR_04_www%281%29.pdf, (stan na dzień 27.06.2017 r.).
• Ustawa z 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. z 2006 r., nr 171, poz. 1225 ze zm.).

Identifiers

DOI

10.15584/nsawg.2018.2.35