Libertarianizm wobec kryminalizacji „insider tradingu”

• Authors: Błaszczyk Cezary

Title variants

EN

Libertarianism’s Perspective on Penalization of “Insider Trading”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Współczesny libertarianizm, zwłaszcza jego odłam radykalny (propertarianistyczny i antyautorytarystyczny) odróżnia się od pozostałych doktryn politycznych swoim szczególnym stanowiskiem wobec prawnych i ekonomicznych aspektów instytucji insider tradingu. Niezależnie od tego, czy argumentacja libertarian oparta jest na doktrynie praw naturalnych i absolutyzmu etycznego, czy też przeciwnie – ma ona charakter konsekwencjonalistyczny, libertarianie, opierając się na Austriackiej Szkole Ekonomii krytykują reżimy informacyjne zawarte w większości regulacji prawa rynku kapitałowego na świecie. Podnosi się, że insider trading nie jest nieetyczny, ponieważ każdy właściciel ma prawo rozporządzać przedmiotem swojej własności i kontraktować zgodnie ze swoją wolą (tak np. M.N. Rothbard, R.W. McGee, T. Machan, R.P. Murphy), lecz nawet gdyby był nieetyczny – nie ma żadnego powodu, by prawo ingerowało w każde ludzkie nieetyczne zachowanie (tak np. W.E. Block). Insider trading może być także postrzegany jako przypadek tzw. „przestępstwa bez ofiar”. Z kolei libertarianie bliscy argumentacji utylitarystycznej argumentują, że insider trading ma tak naprawdę dobroczynne skutki dla rynku kapitałowego – i to zarówno dla insidera, jak i outsidera. W modelu tym zakłada się, że insider trading pozwala na bardziej precyzyjną wycenę instrumentów finansowych, a także przyczynia się do wzmożenia płynności rynku (tak np. P.J. Engelen, L.V. Liederke, H.G. Manne). W tym stanie rzeczy libertarianie opowiadają się za depenalizacją insider tradingu.

EN

Modern libertarianism, especially its radical branch, distinguishes itself from most of other political doctrines by its unique approach towards law and economics of insider trading. Whether based on natural rights doctrine and ethical absolutist or consequentialist (mostly utilitarian), libertarians of Austrian School of Economics descent criticize the current approach towards insider trading. It is maintained that insider trading is not unethical, it is every man’s right to dispose of his property and conclude an agreement as he pleases (M.N. Rothbard, R.W. McGee, T. Machan, R.P. Murphy), but even if it were, there is no reason for suppression of every immoral activity (W.E. Block). Insider trading might be also perceived as a “victimless crime” case. Libertarians of utilitarian orientation argue however, that insider trading is in fact beneficial both for insider and outsider. It is supposed to allow more accurate pricing of stocks and market liquidity (P.J. Engelen, L.V. Liedekerke, H.G. Manne). Thus radical libertarians argue for decriminalization of insider trading.

Keywords

PL

insider trading; libertarianizm; giełda; Austriacka Szkoła Ekonomii

EN

insider trading; libertarianism; stock exchange; Austrian School of Economics

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Studia Prawno-Ekonomiczne
• Year: 2015
• Volume: XCVII
• Pages: 11-42

Dates

published

2015

Contributors

author

Błaszczyk Cezary

• Dr nauk prawnych

References

• Bainbridge Stephen M., Insider Trading Regulation: The Path Dependent Choice between Property Rights and Securities Fraud, Southern Methodist University Law Review 1999/5, s. 1589–1651.
• Bainbridge Stephen M., Insider Trading. An Overview; http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=132529; stan na dzień 8.07.2015 r.
• Bainbridge Stephen M., The Law and Economics of Insider Trading: A Comprehensive Primer; http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=261277; stan na dzień 10.07.2015 r.
• Bąk Jacek, Dyrektywa w sprawie wykorzystania poufnych informacji i manipulacji na rynku, Prawo Bankowe 2007/5, s. 105–117.
• Bień Witold, Rynek papierów wartościowych, wyd. 7, Difin, Warszawa 2008.
• Bojarski Janusz, Przestępstwo wykorzystywania poufnych informacji w obrocie papierami wartościowymi, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 1997/4, s. 10–14.
• Boudreaux Donald J., Learning to Love Insider Trading, Wall Street Journal, 24 październi-ka 2009 r.; http://www.wsj.com/articles/SB10001424052748704224004574489324091790350; stan na dzień 7.07.2015 r.
• Buczek Sebastian, Efektywność informacyjna rynków akcji. Teoria a rzeczywistość, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2005.
• Chłopecki Aleksander, Dyl Marcin, Prawo rynku kapitałowego, wyd. 4, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2015.
• Chłopecki Aleksander, Informacja poufna w prawie papierów wartościowych, w: Aurelia Nowicka (red.), Prawo prywatne czasu przemian. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Sołtysińskiemu, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2005, s. 381–404.
• Cooter Robert, Ulen Thomas, Ekonomiczna analiza prawa, wyd. 2., Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2011.
• DiLorenzo Thomas, A Note on the Canard of “Asymmetric Information” As a Source of Market Failure, Quarterly Journal of Austrian Economics 2001/14, s. 250–257.
• Dusza Mirosław, Przestępstwa na rynku kapitałowym, Zarządzanie i Finanse, Warszawa 2003.
• Engelen Peter-Jan, Liedekerke Luc van, An Ethical Analysis of Regulating Insider Trading; http://www.uu.nl/sites/default/files/rebo_use_dp_2006_06-05.pdf; stan na dzień 7.07.2015 r.
• Forlicz Stefan, Niedoskonała wiedza podmiotów rynkowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
• Górecki Michał, Informacje poufne na rynku kapitałowym: podstawowe problemy regulacji prawnej oraz pojęcie informacji poufnej i insidera, Czasopismo Kwartalne Całego Prawa Handlowego, Upadłościowego oraz Rynku Kapitałowego 2007/1, s. 56–60.
• Haddock David D., Macey Johnathan R., Regulation on Demand. A Private Interest Model, with an Application to Insider Trading Regulation, The Journal of Law and Economics 1987/2, s. 311–352.
• Holcombe Randall G., Austriacka Szkoła Ekonomii. Rozszerzone wprowadzenie, Fijjor Publishing, Warszawa 2015.
• Karaban Bartłomiej, Zjawisko asymetrii informacyjnej i niewiedzy uczestników rynku na przykładzie rynku kapitałowego w Polsce; http://www.kapital.edu.pl/pliki/wyroznione_prace/B_Karaban-Asymetria_informacyjna_i_niewiedza_uczestnikow_rynku_KARABAN.pdf; stan na dzień 7.07.2015 r.
• Kim Sung Hui, What Governmental Insider Trading Teaches Us about Corporate Insider Trading, w: Stephen M. Bainbridge (red.), Research handbook on Insider Trading, Cheltenham, Massachusetts 2014, s. 166–190.
• Kirzner Izrael, Konkurencja i przedsiębiorczość, Fijorr Publishing, Warszawa 2010.
• Lambert Thomas A., A Middle Ground on Insider Trading; http://object.cato.org/sites/cato.org/files/serials/files/regulation/2009/11/v32n4-8.pdf; stan na dzień 7.07.2015 r.
• Langenbucher Katja, Insider Trading in European Law, w: Stephen M. Bainridge (red.), Research Handbook on Insider Trading, Cheltenham, Massachusetts 2004, s. 429–448.
• Langevoort Donald C., What were they thinking? Insider trading and the scienter requirement, w: Stephen M. Bainridge (red.), Research Handbook on Insider Trading, Cheltenham, Massachusetts 2014, s. 52–66.
• Lee Ian B., Fairness and Insider Trading, Columbia Business Law Review 2002, s. 119–192.
• Macey Johnathan R., Ethics, Economics and Insider Trading. Ayn Rand Meets the Theory of the Firm, Yale Law School Legal Scholarship Repository, 1988; http://digitalcommons.law.yale.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2768&context=fss_papers; 7.07.2015 r.
• Macey Johnathan R., From Fairness to Contract: The New Direction of the Rules Against Insider Trading, Hofstra Law Review 1984/13, s. 30–37.
• Machan Tibor, What is Morally Right with Insider Trading?, Public Affairs Quarterly 1996/10, s. 135–142.
• Machlup Fritz, Giełda, kredyt, kapitał. Fundamenty rynku papierów wartościowych, Fijorr Publishing, Warszawa 2013.
• MacKenzie Donald W., Markets and the Information Problem; https://mises.org/library/markets-and-information-problem; stan na dzień 1.08.2015 r.
• Majewski Jarosław, Odpowiedzialność karna za naruszenie obowiązku dyskrecji w obrocie papierami wartościowymi, Prawo Papierów Wartościowych 2001/9, s. 20–32.
• Manne Henry G., Economic Mysteries in Insider Trading, Europa-Institut, Saarbrücken 1991.
• Manne Henry G., Entrepreneurship, Compensation, and the Corporation, The Quarterly Journal of Austrian Economics 2011/1, s. 3–24.
• Manne Henry G., In defense of Insider Trading, Harvard Business Review 1966/44, s. 113–122.
• Manne Henry G., Insider Trading and Property Rights in New Information; http://object.cato.org/sites/cato.org/files/serials/files/cato-journal/1985/1/cj4n3-13.pdf; stan na dzień 7.07.2015 r.
• Manne Henry G., Insider Trading and the Stock Market, Free Press, New York 1966.
• Manne Henry G., Insider Trading, Liberty Fund, Indianapolis 2009.
• Manne Henry G., Insider Trading: Hayek, Virtual Markets, and the Dog that Did Not Bark, Journal of Corporation Law 2005/1, s. 167–185.
• Martysz Czesław, Prawne i ekonomiczne aspekty karalności insider tradingu, Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów Szkoły Głównej Handlowej 2013/124, s. 85–102.
• McGee Robert W., An Economic and Ethical Look at Insider Trading, w: Paul U. Ali, Greg N. Gregoriou (red.) Insider Trading: Global Developments and Analysis, CRC Press, Boca Raton 2009, s. 35–46.
• McGee Robert W., Analyzing Insider Trading from the Perspectives of Utilitarian Ethics and Rights Theory, Journal of Business Ethics 2010/1, s. 65–82.
• McGee Robert W., Applying Ethics to Insider Trading, Journal of Business Ethics 2008/77, s. 205–217.
• McGee Robert W., Applying Utilitarian Ethics and Rights Theory to the Regulation of Insider Trading in Transition Economies; http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2419827; stan na dzień 5.07.2015 r.
• McGee Robert W., Block Walter, An Ethical Look at Insider Trading; http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2419738; stan na dzień 6.07.2015 r.
• McGee Robert W., Block Walter, Insider Trading Regulation in Transition Economies, w: Mina Baliamoune-Lutz, Alojzy Z. Nowak, Jeff Steagall (red.), Global Economy. Challenges in Developing and Transition Economies, t. 2, Wydawnictwo Naukowe WZ UW, Warszawa 2007, s. 391–410.
• McGee Robert W., Block Walter, Insider Trading, w: Robert W. McGee (red.), Business ethics and Common Sense, Quorum Books, Westport 1992, s. 219–229.
• McGee Robert W., Ethical Issues in Insider Trading: Case Studies, Journal of Corporate and Securities Law 2005/2, s. 10–11.
• McGee Robert W., Insider Trading. An Economic and Philosophical Analysis, The Mid-Atlantic Journal of Business 1988/1, s. 35–48.
• McGee Robert W., Two Approaches to Examining the Ethics of Insider Trading; http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1016572; stan na dzień 7.07.2015 r.
• Moosa Imad A., Good Regulation, Bad Regulation: The Anatomy of Financial Regulation, Palgrave Macmillan, New York 2015.
• Murphy Robert P., Is Insider Trading Really a Crime?; https://mises.org/library/insider-trading-really-crime; stan na dzień 1.07.2015 r.
• Murphy Robert P., The Social Function of Stock Speculators; https://mises.org/library/social-function-stock-speculators; stan na dzień 1.07.2015 r.
• Overton Winston, Wall Street Scandals. Greed and Trading on Wall Street the American Way, Xlibris 2013.
• Padilla Alexandre, Can Agency Theory Justify the Regulation of Insider Trading?, The Quarterly Journal of Austrian Economics 2002/1 , s. 3–39.
• Płońska Anna, Karnoprawna ochrona informacji na rynku kapitałowym; http://www.bibliotekacyfrowa.pl/Content/39937/Karnoprawna_ochrona_informacji.pdf; stan na dzień 6.07.2015 r.
• Potts N. Joseph, Our elected Insider Traders; https://mises.org/library/our-elected-insider-traders; stan na dzień 1.07.2015 r.
• Rothbard Murray Newton, Ekonomia wolnego rynku, t. 1–3, Fijorr Publishing, Warszawa 2007.
• Rothbard Murray Newton, Etyka wolności, Fijorr Publishing, Warszawa 2010.
• Rothbard Murray Newton, Making Economic Sense, wyd. 2., Ludwig von Mises Institute, Auburn 2006.
• Schotland Roy A., Unsafe at Any Price: A Reply to Manne. Insider Trading and the Stock Market, Virginia Law Review 1967/53, s. 1425–1478.
• Skousen Mark, Austriacka Szkoła Ekonomii dla inwestorów, czyli Ludwig von Mises wchodzi na giełdę, Fijor Publishing, Warszawa 2012.
• Skousen Mark, Inwestowanie w jednej lekcji, Fijor Publishing, Warszawa 2011.
• Smith Frank Percy, Management Trading: Stock-Market Prices and Profits, Yale University Press, New Haven 1941.
• Sójka Tomasz, Obowiązki informacyjne spółek publicznych i odpowiedzialność cywilna za ich naruszenie, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2008.
• Wajda Paweł, Efektywność informacyjna rynku giełdowego, Wolters Kluwer Polska, Warsza-wa 2011.
• Wierzbowski Marek, Sobolewski Ludwik, Wajda Paweł (red.), Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, wyd. 2, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2014.
• Zacharzewski Konrad, Prawo giełdowe, wyd. 2., Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2012.
• Ziarko-Siwek Urszula, Efektywność informacyjna rynku finansowego w Polsce, CeDeWu, Warszawa 2005.

Identifiers

ISSN

0081-6841