Dzieje huty żelaza w Ząbkowicach. Industrialne związki Księstwa Siewierskiego ze Staropolskim Okręgiem Przemysłowym. Mateusz Siembab, Andrzej J. Wójcik, Zarys dziejów huty żelaza w Ząbkowicach (1763–1794), Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2020, ss. 215.

• Authors: Kozak Bartosz

Title variants

EN

The History of the Ironworks in Ząbkowice. Industrial Ties of the Duchy of Siewierz with the Old-Polish Industrial District. Mateusz Siembab, Andrzej J. Wójcik, Zarys dziejów huty żelaza w Ząbkowicach (1763–1794), Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2020, ss. 215.

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article is a review of Zarys dziejów huty żelaza w Ząbkowicach (1763–1794) [Outline of the history of the ironworks in Ząbkowice (1763–1794)] by Mateusz Siembab and Andrzej J. Wójcik. The content of the work was subjected to critical analysis, confronting it with the findings of other authors. Information on industrial plants in the Siewierz center was compared with the data for selected facilities in the Old-Polish Industrial District. A similarity was found between the two industrial centers, both in technical and organizational terms.

Keywords

PL

górnictwo; wielki piec; Ząbkowice; Księstwo Siewierskie; Staropolski Okręg Przemysłowy

EN

mining; metallurgy; blast furnace; Ząbkowice; Duchy of Siewierz; Old-Polish Industrial Region

• Publisher: Instytut Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
• Year: 2021
• Volume: 66
• Issue: 4
• Pages: 233–246

Contributors

author

Kozak Bartosz

• Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów PAN

References

• Archiwum Główne Akt Dawnych, zesp. 7 Archiwum Skarbu Koronnego, sygn. 64 Lustracya Klucza Suchedniowskiego, 1789 r.
• Archiwum Państwowe w Kielcach, zesp. 1 Rząd Gubernialny Radomski, sygn. 10200 Lustracja klucza samsonowskiego w 1789 roku, 1789 r.
• Brinken J., Wykład praktyczny węglarstwa stosowego, Warszawa 1825.
• Kluk K., Rzeczy kopalnych, osobliwie zdatnieyszych szukanie, poznanie i zażycie, t. 1–2, Warszawa 1781–1782.
• Kozłowski W., Słownik leśny, bartny, bursztyniarski i orylski, z. 1, Warszawa 1846.
• Kozłowski W., Słownik leśny, bartny, bursztyniarski i orylski, z. 2, Warszawa 1847.
• Łabęcki H., Górnictwo w Polsce. Opis kopalnictwa i hutnictwa polskiego, pod względem technicznym, historyczno-statystycznym i prawnym, t. 1, Warszawa 1841.
• Osiński J., Opisanie polskich żelaza fabryk, Warszawa 1782.
• [Osiński J.], Nauka o gatunkach i szukaniu rudy żelzaney, topieniu iey w piecach wielkich i dymarkah [sic!], robieniu miechów drewnianych, stawianiu pieców na topienie rudy; o fryszerkach i fryszowaniu żelaza surowego, laniu naczen żelaznych; o robieniu stali z żelaza ciągłego albo surowego w Języku Francuskim przez Margrabię Courtivron i P. Bouchu napisana, Warszawa 1782.
• Roździeński W., Officina ferraria ábo Hutá y Wárstát z Kuźniámi szlachetnego dźieła Zelaznego, Kraków 1612.
• Carosi J.F., Podróże po polskich prowincjach, obserwacje mineralogiczne i inne dodatkowe opisy tych ziem, t. 1, [w:] Dzieje Karczówki w Kielcach w latach 1624–2024, t. 8, cz. 2, red. J. Michta, Kielce 2018, s. 17–213.
• Carosi J.F., Podróże po polskich prowincjach, obserwacje mineralogiczne i inne dodatkowe opisy tych ziem, t. 2, [w:] Dzieje Karczówki w Kielcach w latach 1624–2024, t. 8, cz. 3, red. J. Michta, Kielce 2018, s. 19–250.
• Inwentarz klucza kieleckiego biskupstwa krakowskiego z 1645 roku, wyd. J. Muszyńska, Kielce 2003.
• Inwentarz klucza kieleckiego biskupstwa krakowskiego z 1635 roku, wyd. J. Muszyńska, Kielce 2012.
• Adamczyk S.J., Szkoła Akademiczno-Górnicza w Kielcach (1816–1827), Kielce 2003.
• Banaszek M., Borcych W., Kałamaga Z., Różański W., Dzieje huty im. M. Nowotki 1813–1988, Warszawa 1988.
• Bielenin K., Starożytne górnictwo i hutnictwo żelaza w Górach Świętokrzyskich, Kielce 1992.
• Bocheński A., Wędrówki po dziejach przemysłu polskiego, Warszawa 1966.
• Czkwianianc A., Kozicki J., Urban T., Żeliwo jako materiał konstrukcyjny XIX-wiecznych obiektów przemysłowych, „Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej” nr 1037, Budownictwo, z. 59, 2009, s. 87–104.
• Czmuchowski A., Dzieje zakładów hutniczych w Samsonowie w Staropolskim Okręgu Przemysłowym, Wrocław 1999.
• Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945 roku (O–Ż), red. A. Mączak i in., Warszawa 1981.
• Guldon Z., Kaczor J., Górnictwo i hutnictwo w Staropolskim Okręgu Przemysłowym w drugiej połowie XVIII wieku, Kielce 1994.
• Guldon Z., Gospodarka i społeczeństwo, [w:] Dzieje Regionu Świętokrzyskiego od X do końca XVIII wieku, red. J. Wijaczka, Warszawa – Kielce 2004, s. 51–79.
• Górecki J., Sermet E., O najstarszej uczelni górniczej na świecie i srebrno-złotych salamandrach w Bańskiej Szczawnicy, [w:] Dzieje górnictwa – element europejskiego dziedzictwa kultury, cz. 2, red. P.P. Zagożdżon, M. Madziarz, Wrocław 2009, s. 104–117.
• Janakowski M., Kuźnice nad Kamionką i Żarnówką. Suchedniowski akcent w rozwoju Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego, „Zeszyty Suchedniowskie. Historia” 2017, nr 2, s. 11–28.
• Jezierski A., Zawadzki S.M., Dwa wieki przemysłu w Polsce. Zarys dziejów, Warszawa 1966.
• Kiełbicka A., Wojas Z., Materiały do dziejów przemysłu żelaznego w Księstwie Siewierskim w roku 1758, „Rocznik Muzeum Okręgowego w Częstochowie. Historia” z. 1, 1985, s. 125–139.
• Kmieć H., Dzieje techniki zbrojeniowej nad rzeką Bobrzą i w jej okolicach od XVI do XIX wieku, Kielce 2000.
• Kowalczewski S., Kielce jako ośrodek staropolskiego górnictwa i hutnictwa, [w:] Dzieje i technika świętokrzyskiego górnictwa i hutnictwa kruszcowego, red. Z. Kowalczewski, Warszawa 1972, s. 29–56.
• Kozak B., Relikty drewnianej konstrukcji z czasów Staropolskiego Okręgu Przemysłowego odkryte w Samsonowie, „Świętokrzyskie” 2015, nr 16 (20), s. 101–102.
• Krygier E., Z historii budownictwa zakładów wielkopiecowych w Zagłębiu Staropolskim. Samsonów 1778–1822, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1965, nr 1, s. 11–36.
• Madurowicz-Urbańska H., Materiały do dziejów przemysłu żelaznego w Księstwie Siewierskim w roku 1789, „Zeszyty naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace historyczne” z. 6, 1961, s. 179–203.
• Miczulski S., Warunki lokalizacji pierwszego zespołu wielkopiecowego na ziemiach polskich w 1610 r., „Prace Muzeum Ziemi” 1970, nr 15, cz. 1, s. 243–272.
• Muszyńska J., Inwentarz klucza cisowskiego biskupstwa krakowskiego z 1643 roku, „Między Wisłą a Pilicą. Studia i materiały historyczne” t. 9, 2009, s. 101–113.
• Muszyńska J., Gospodarka dworska w dobrach biskupów krakowskich w połowie XVII wieku, Kielce 2014.
• Nadolny J., Potaż, „Drwal” 2005, nr 4, s. 39.
• Nowak T., Cztery wieki polskiej książki technicznej 1450–1850, Warszawa 1961.
• Orzechowski S., Region żelaza. Centra hutnicze kultury przeworskiej, Kielce 2013.
• Pater Z., Wybrane zagadnienia z historii techniki, Lublin 2011.
• Pazdur J., Starachowice – osiedle i zakłady do 1939 r., „Studia z Dziejów Górnictwa i Hutnictwa” t. 13, 1968, s. 77–147.
• Pazdur J., Zakłady metalowe w Kuźnicach Drzewickich w latach 1766–1939, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1972, nr 2, s. 283–299.
• Piasecka B., Życie i twórczość Jana Filipa Carosiego, [w:] Dzieje Karczówki w Kielcach w latach 1624–2024, t. 8, cz. 1, red. J. Michta, Kielce 2018, s. 11–121.
• Piaskowski J., Metalurgia w końcu XVIII wieku w świetle dzieła Krzysztofa Kluka „Rzeczy kopalnych osobliwie zdatnieyszych szukanie, poznanie i zażycie”, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” t. 4, 1959, nr 2, s. 271–303.
• Piaskowski J., Nowe Roździeńsciana. Studia o Walentym Roździeńskim i jego dziele „Officina Ferraria” z roku 1926 (pod redakcją A. Jarosza). Polska Akademia Nauk. Oddział w Katowicach, Komisja Historyczno-literacka. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Zakład im. Ossolińskich, Wrocław… 1985, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” t. 32, 1987, nr 2, s. 481–483.
• Radwan M., Wielkopiecownictwo w Zagłębiu Staropolskim w połowie XIX wieku. Karta z dziejów polskiej techniki hutniczej, Stalinogród 1954.
• Radwan M., Rudy, kuźnice i huty żelaza w Polsce, Warszawa 1963.
• Staropolski Okręg Przemysłowy. Bibliografia (wybór), oprac. I. Kornacka, Kielce 2015.
• Siembab M., Wójcik A.J., Zarys dziejów huty żelaza w Ząbkowicach (1763–1794), Warszawa 2020.
• Szwagrzyk F., Początki szkolnictwa górniczego, [w:] Księga pamiątkowa jubileuszu 150-lecia założenia Szkoły Akademiczno-Górniczej w Kielcach, red. W. Różański, Kielce 1972, s. 87–93.
• Witecka Z., Ekonomia samsonowska w XVIII wieku, Samsonów 2004.
• Wybór źródeł do dziejów Kielecczyzny, cz. 1, red. Z. Guldon, Kielce 1974.
• Zamecki S., Na marginesie książki Chemistry, Society and Environment: A New History of The British Chemical Industry, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” t. 46, 2001, nr 2, s. 147–164.
• Zemeła K., Okres staropolski (XVI–XVIII wiek), [w:] P. Kardyś, K. Zemeła, M. Medyński, T. Wojewoda, S. Piątkowski, G. Miernik, M. Zawisza, Suchedniów. Monografia historyczna miasta i gminy, Suchedniów 2019, s. 39–83.
• Żeleńska-Chełkowska A., Szkoła Akademiczno-Górnicza w Kielcach na tle dążeń do stworzenia polskiego szkolnictwa technicznego, [w:] Księga pamiątkowa jubileuszu 150-lecia założenia Szkoły Akademiczno-Górniczej w Kielcach, red. W. Różański, Kielce 1972, s. 13–42.

Identifiers

DOI

10.4467/0023589XKHNT.21.036.14800