Animal Remains from Middle Bronze Age Graves at Tell Arbid (Syria)

• Authors: PIĄTKOWSKA-MAŁECKA JOANNA , WYGNAŃSKA ZUZANNA

Title variants

PL

SZCZĄTKI ZWIERZĘCE Z GROBÓW ZE ŚRODKOWEGO OKRESU EPOKI BRĄZU Z TELL ARBID (PÓŁNOCNO-WSCHODNIA SYRIA)

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

PL

Podczas prac wykopaliskowych przeprowadzonych w latach 1997-2008 na stanowisku Tell Arbid (północno-wschodnia Syria) odkryto między innymi 32 groby ze środkowego okresu epoki brązu. Były one usytuowane w bezpośrednim sąsiedztwie osady z tego samego okresu i pochodzą z trzech kolejnych faz osadnictwa środkowo-brązowego. Stwierdzono, że pomimo pewnych zmian w sposobie grzebania zmarłych, zachowana była ciągłość tradycji funeralnych. Jednym ze zwyczajów było składanie do grobów ofiar zwierzęcych. znaleziono je w dziesięciu grobach, a analizie archeozoologicznej poddano szczątki kostne pochodzące z sześciu z nich. Wśród zwierzęcych szczątków kostnych odkrywanych w grobach z Tell Arbid wyróżnia się dwie kategorie znalezisk: 1. części ciał zwierzęcych składane do grobówja-ko dar pogrzebowy oraz 2. towarzyszące pochówki całych zwierząt. znaleziska pierwszego rodzaju w większości przypadków zdeponowane były w obrębie komór grobowych. Szczątki znajdowały się w jednym z narożników, w pobliżu głów zmarłych. Sugeruje to, że były one przeznaczone bezpośrednio dla nich, być może jako pożywienie na drogę w zaświaty. Jedynie w dwóch przypadkach fragmenty kostne znaleziono zarówno w komorze, jak i w prowadzącym do niej szybie. znajdowały się one na różnych poziomach i zostały zdeponowane już po zamknięciu grobowca. Sugeruje to, że składano je prawdopodobnie kilkukrotnie, w ramach rytuałów popogrzebowych. Tego rodzaju praktyki mogą być interpretowane jako cykliczne obrzędy ku czci przodków. znajdują one odzwierciedlenie w źródłach klinowych z tego okresu, które wspominają rytuał kispum. W obrębie komory grobowej, jak również w szybie, znadowano zwierzęce fragmenty kostne o charakterze resztek pokonsumpcyjnych. Wskazuje na to stan ich zachowania, w postaci drobnych, pokruszonych fragmentów, i ślady zaobserwowane na powierzchniach niektórych kości. Należały one przede wszystkim do owcy, Ovis orientalis f. domestica (f. aries) i kozy, Capra aegagrus f. domestica (f. hircus), rzadziej świni, Sus scofra f. domestica i bydła, Bos primigenius f. domestica f. taurus). Tylko w jednym z grobów znaleziono nieliczne szczątki zwierzęcia z rodziny koniowatych, najprawdopodobniej osła, Equus africanus f. domestica f. asinus). W przypadku owcy i kozy, wśród części składanych do grobów dominowały wartościowe pod względem konsumpcyjnym elementy tułowia (fragmenty kręgów i żeber), często pochodzące z osobników zabitych w młodym wieku. Szczątki zwierzęce znajdowano w grobach różnych typów, wśród których przeważały te o pracochłonnej konstrukcji, np. grobowce z cegły suszonej. Wskazuje to na ewentualny związek obecności ofiary zwierzęcej z wysokim statusem zmarłego. Nie zaobserwowano jednak związku pomiędzy obecnością ofiary a bogatym wyposażeniem; nie stwierdzono również, by składanie ofiary zwierzęcej było uwarunkowane płcią lub wiekiem zmarłego. oprócz szczątków pokonsumpcyjnych w niektórych grobach komorowych odkryto pochówki całych zwierząt: psa i zwierzęcia koniowatego, najprawdopodobniej onagra. Interpretacja pochówku psa jest trudna, między innymi z powodu małej liczby analogii. Nie można jednakże wykluczyć, że wiązał się on z rolą psa jako strażnika. Pochówki koniowatych w grobach są natomiast bardzo liczne i wydają się być charakterystyczne dla środkowego brązu na terenach Mezopotamii, południowego Lewantu oraz Delty Nilu (tzw. stanowiska hyksoskie). Popularność zwyczaju chowania zwierząt koniowatych odzwierciedla prawdopodobnie ich ważną rolę, jaką odgrywały w gospodarce tego okresu. W kontekście funeralnym wskazują one prawdopodobnie na wysoką pozycję społeczną pochowanej w grobie osoby. Wydaje się ponadto, że towarzyszące pochówki koniowatych, zwłaszcza osłów, miały szczególny związek ze zwyczajami pogrzebowymi zachodniosemickiego kręgu kulturowego.

• Publisher: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
• Journal: Światowit
• Year: 2012
• Volume: Tom IX (L), fasc. A
• Pages: 67-80

Contributors

author

PIĄTKOWSKA-MAŁECKA JOANNA

author

WYGNAŃSKA ZUZANNA

References

• BIROT M., 1980, Fragment de rituel de Mari relatif au kispum, (in:) B. Alster (ed.), Death in Mesopotamia. Papers Read at the XXVP Rencontre Assyriologique Internationale, Mesopotamia 8, Copenhagen, 139-150.
• CARTER E., PARKER A., 1995, Pots, People and the archaeology of death in Northern syria and southern Anatolia in the Latter Half of the Third Millennium BC, (in:) S. Campbell, A. Green (eds.), The archaeology of death in the ancient near East, Oxbow Monograph 51, Oxford, 96-117.
• CORDYJ.-M., LEON S., TUNCA O., 2009, Les offrandes animales dans les tombes ordinaires de lMge du Bronze a Chagar Bazar (Chantier F, H et I). Rapport preliminaire, “Akkadica” 130/I, 53-73.
• DOHMANN-PFALZNER H., PFALZNER P., 2000, Ausgrabung der Deutschen Orient- Gesellschaft in der zentralen Oberstadt von TallMozan / Urkes. Bericht uber die in Kooperation mit dem TIMAS durchgefuhrte Kampagne 1999, “Mitteilungen der Deutschen orient- -Gesellschaft” 132,185-228.
• VON DEN DRIESCH A., 1976 A Guide to the Measurement of Animal Bones from Archeological Sites as Developed by the Institut fur Palaeanatomie, Domestikationsforschung und Geschichte der Tiermedizin ofthe University of Munich, Peabody Museum Bulletin 1, Harvard.
• VON DEN DRIESCH A., BOESSNECK J., 1974, Kritische Anmerkungen zur Wiederristhohenberechnung aus Ldngenmasen vor- und fruhgeschichtlicher Tierknochen, “Saugetierkundliche Mitteilungen” 22, 325-348.
• DUCOS P., 1970 The Oriental Institute Excavations at Mureybit, Syria, Preliminary Report on the 1965 Campaign, Part 4, Les Restes d'Equides, “Journal of Near Eastern Studies” 29, 273-289.
• DURAND J.-M., 2002 Les documents epistolaires du palais deMari I, Litteratures anciennes du Proche-orient, Paris.
• DURAND J.-M., 2002 Les documents epistolaires du palais deMari I, Litteratures anciennes du Proche-orient, Paris.
• KIESEWALTER L. 1888 Skelettmessungen am Pferde als Beitrag zur theoretischen Grundlage der Beurteilungslehre des Pferdes, Leipzig (transcript of the Ph.D. thesis in Universitat Leipzig - non vidi).
• KOBRYN H., 1989, Zastosowanie metody punktowej w badaniach wykopaliskowych szczqtkow kostnych konia (Equus Przewalski F. Caballus), “Archeologia Polski” XXXIV/1, 7-12.
• KOLDAJ., 1936 Srovnavaci anatomie zvirat domacich se zretelem k anatomii cloveka, Brno.
• KOLINSKI R., 2009, Report on the Activities of the Polish-Syrian Mission to TellArbid, North Eastern Syria, Spring Season of2009, www.archeo.amu.edu.pl/tellarbid/Summary%20report%202009%20ang.pdf (accessed on 04.12.2011).
• LASOTA-MOSKALEWSKA A., 1984 Morphotic Changes of Domestic Cattle Skeleton from the Neolithic Age to the Beginning of the Iron Age, “Wiadomosci Archeologiczne” XLV/2 (1980), 119-163.
• LASOTA-MOSKALEWSKA A., KOBRYN H., SWLEZYNSKI K., 1987 Changes in the Size of Domestic and WildPigin the Territory of Polandfrom the Neolithic to the Middle Ages, “Acta Theriologica” 32/5, 51-81.
• LUTNICKI W., 1972 Uzgbienie zwierzqt domowych, Warszawa - Krakow.
• PECORELLA P.E., 1999, Tell Barri/Kahat. La Campagna del 1999. Relazione Preliminare, Firenze.
• PiĄTKOWSKA-MARECKA J., WYGNANSKA Z., 2006, Szczqtki zwierzgce z grobowca chaburskiego na stanowisku Tell Arbid (Syria) jako przejaw wierzen i rytualow pogrzebowych, (in:) L. Kostuch, K. Ryszewska (eds.), Zwierz§ jako sacrum w pradziejach i starozytnosci, Kielce, 77-100.
• SCHRAMM Z., 1967 Kosci dlugie a wysokosc w kl§bie u kozy, “Roczniki Wyzszej Szkofy Rolniczej w Poznaniu” 36, 89-105.
• TEICHERTM., 1975, Osteometrische Untersuchungen zur Berechnung der Widerristhohe bei Schafen, (in:) A.T. Clason (ed.), Archaeozoological Studies: Papers of the Archaeozoological Conference 1974, held at the Biologisch- -Archaeologisch Instituut of the State University of Groningen, Amsterdam - New York, 51-69.
• TSUKIMOTO A., 1985, Untersuchungen zur Totenpflege (kispum) im alten Mesopotamien, Alter orient und Altes Testament 216, Kevelaer - Neukirchen-Vluyn.
• WYGNANSKA Z., 2011 Burial Customs at Tell Arbid (Syria) in the Middle Bronze Age. Cultural Interrelations with Nile Delta and Levant, “Polish Archaeology in the Mediterranean” XX (Research 2008), 605-618.
• ZARINS J., 1986, Equids Associated with Human Burials in Third Millennium B.C. Mesopotamia: Two Complementary Facets, (in:) R. Meadow (ed.), Equid in the Ancient World, Beihefte zum Tubinger Atlas des Vordern orients, Reihe A (Naturwissenschaften) 19/1, Wiesbaden, 164-193.