Dandyzm i pojedynek. Jeszcze o „sprawie honorowej” pomiędzy Słowackim i Krasińskim

• Authors: Piechota Marek

Title variants

EN

Dandism and duel: more on “a matter of honour” between Słowacki and Krasiński

FR

Dandysme et duel Encore sur la « question d’honneur » entre Słowacki et Krasiński

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Common conceptions of the Enlightenment and the Romanticism lead to a hypothesis that the Romantics should stand in opposition to such archaic remnants of chivalric epic as duels. However, in Słowacki’s correspondence with his family upon his arrival to Paris, we see accounts of “continuous duels”, extremely popular with our immigrants. Dandism, along with duels, is the second main topic of his letters, which supports the claim that Słowacki was not a litigious person, light-heartedly challenging to a duel Mickiewicz or Krasiński, depending on which of the two great men of his time offended him more. Occasionally, a less distinguished person, a journalist (Ropelewski) was designated to represent either of the poets. Słowacki the dandy, relates duels in his correspondence and strictly literary texts. Luckily to himself, his seconds in duels adopted the attitude of priest Marek from the drama Ksiądz Marek, and not the attitude of the second from a digressional poem about Beniowski. Słowacki himself as a second, at least in the duel between Józef Zienkowicz and Adam Kołyska, leaned towards the first attitude.

FR

Les opinions courantes sur le Siècle des Lumières et le romantisme incitent à accepter l’hypothèse que les romantiques devraient s’opposer aux restes de l’éthos chevaleresque – anachronique à leur époque – auxquels appartenaient les duels. Toutefois, parmi les sujets abordés dans la correspondance de Słowacki avec sa famille, juste après l’arrivée du poète à Paris, on trouve des « duels continus » qui étaient extrêmement populaires parmi nos émigrés. À côté du thème de duels, on en distingue un autre, c’est-à-dire celui du dandysme. C’est un argument convaincant qui laisse constater que Słowacki n’était point un procédurier appelant avec légèreté en duel tantôt Mickiewicz, tantôt Krasiński selon les circonstances, c’est-à-dire selon la façon dont l’un ou l’autre l’ont offensé. Il arrivait que – dans un duel avec Słowacki – l’un de ces poètes était substitué par un homme moins connu, par exemple par un journaliste (Ropelewski). Słowacki le dandy abordait la question des duels dans sa correspondance et dans les textes strictement littéraires. Il avait assez de chance que, dans ses propres affaires d’honneur, les seconds choisissaient l’attitude du prêtre Marc du drame Ksiądz Marek, et non celle d’un second du poème sur Beniowski. Słowacki lui-même en tant que second, du moins dans un duel de Józef Zienkowicz avec Adam Kołyska, penchait pour la première attitude.

Keywords

EN

Romanticism; chivalric tradition; duel; Juliusz Słowacki; Zygmunt Krasiński

FR

romantisme; ethos chevaleresque; duel; Juliusz Słowacki; Zygmunt Krasiński

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
• Journal: Śląskie Studia Polonistyczne
• Year: 2015
• Issue: 1(6)
• Pages: 69-89

Contributors

author

Piechota Marek

• Uniwersytet Śląski

References

• Baudelaire Ch.: O sztuce. Szkice krytyczne. Wybór i przeł. J. Guze. Wstęp J. Starzyński. Wrocław 1961.
• Bochnak W.: Polscy klienci manufaktury Le Page’a. http://mnk.pl/images/upload/o‑muzeum/wydawnictwa/rozprawy/tom%20II/W.%20Bochnak%20Polscy%20klienci%20manufaktury%20Le%20Page%27a.pdf [dostęp: 12.02.2014].
• Bochnak W.: Polscy klienci manufaktury Le Page’a. „Rozprawy Muzeum Narodowego w Krakowie. Seria Nowa” 2004, T. 2.
• Fiećko J.: Rosja Krasińskiego. Rzecz o nieprzejednaniu. Poznań 2005.
• Gloger Z.: Encyklopedia staropolska ilustrowana. Wstęp J. Krzyżanowski. T. 4. Warszawa 1972 [przedr. fotooffsetowy wyd. z l. 1900–1903].
• Hertz P.: Portret Słowackiego. Wyd. 3. Warszawa 1952.
• Juliusz Słowacki we wspomnieniach współczesnych. Oprac. J. Starnawski. Wrocław 1956.
• Kleiner J.: Słowacki. Wyd. 4. Wrocław 1969.
• Kompendium biograficzno-informacyjne Wielkiej Emigracji 1831–1900. Na podstawie spisów, sprawozdań emigracyjnych, nekrologów prasowych, prac o nekropoliach, wspomnień itp. Oprac. Z. Sudolski. Warszawa 2011.
• Korespondencja Juliusza Słowackiego. Oprac. E. Sawrymowicz. T. 1–2. Wrocław 1962–1963.
• Krasicki I.: Wiersze z prozą. W: Idem: Pisma poetyckie. Oprac. Z. Goliński. T. 2. Warszawa 1976.
• Krasiński Z.: Listy do Konstantego Gaszyńskiego. Oprac. i wstęp Z. Sudolski. Warszawa 1971.
• Krasiński Z.: Listy do Koźmianów. Oprac. Z. Sudolski. Warszawa 1977.
• Krasiński Z.: Listy do różnych adresatów. Zebrał, oprac. i wstęp Z. Sudolski. T. 2. Warszawa 1991.
• Mickiewicz A.: Listy. Część druga 1830–1841. Oprac. M. Dernałowicz, E. Jaworska, M. Zielińska. [Wydanie Rocznicowe. T. 15]. Warszawa 2003.
• Nicolas‑Lelièvre C.: Germanie de Staël-Holstein 1766–1817. „Blok‑Notes Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza” 1991, nr 10.
• Niewolnik honoru. Z Natanem Ejdelmanem rozmawia Dżemma Firsowa. „Sowietskaja Kultura”, 17.02.1990. Przedruk w przekładzie E. Kiślak w: „Teksty Drugie” 1997, nr 1–2. Ossowska M.: Ethos rycerski i jego odmiany. Warszawa 1986.
• Piechota M.: Jeszcze o „fantazjach” etymologicznych Słowackiego i Mickiewicza. Preliminaria i uzupełnienia. W: Poliglotyzm trzech wielkich polskich romantyków (Mickiewicz, Słowacki i Krasiński) oraz jednego premodernisty (Norwid) na tle zmierzchu obfitości języków. [w druku].
• Piechota M.: Pojedynki Słowackiego z Mickiewiczem. „Tak i Nie” 1986, nr 38 oraz 39; następnie w: „Przegląd Humanistyczny” 1988, nr 8–9, oraz w: M. Piechota: „Chcesz ty, jak widzę, być dawnym Polakiem”. Studia i szkice o twórczości Słowackiego. Katowice 2005.
• Piechota M.: Sędziwy klasyk uczniem romantyka. W świetle listów Zygmunta Krasińskiego do Kajetana Koźmiana o poemacie „Stefan Czarniecki”. W: Dialogi romantyczne. Filozofia – teoria i historia – komparatystyka. Red. E. Kasperski, T. Mackiewicz. Pułtusk–Warszawa 2008.
• Piechota M.: Sprawa honorowa między Słowackim a Krasińskim. O krok od pojedynku. W: „Przez gwiazdy i błękit jestem z Wami”. W 200. rocznicę urodzin Juliusza Słowackiego. Red. M. Chrostek, T. Pudłocki, J. Starnawski. Przemyśl–Rzeszów 2009.
• Pokrzywniak J.T.: Ignacy Krasicki (1735–1801). W: Pisarze polskiego oświecenia. Red. T. Kostkiewiczowa, Z. Goliński. T. 1. Warszawa 1992.
• Puszkin A.: Eugeniusz Oniegin. Romans wierszem. Przeł. A. Ważyk. Wstęp i przypisy R. Łużny. Wyd. 3, popr. i uzup. Wrocław–Warszawa– Kraków 1993.
• Rymkiewicz J.M.: Słowacki. Encyklopedia. Warszawa 2004.
• Sawrymowicz E.: Juliusz Słowacki. Warszawa 1973.
• Semczuk Z.: Michał Lermontow. W: Historia literatury rosyjskiej. Red. M. Jakóbiec. T. 1. Wyd. 2. zm. Warszawa 1976.
• Słowacki J.: Ksiądz Marek. Oprac. M. Piwińska. Wyd. 3. zm. Wrocław 1991.
• Starzyński J.: Romantyzm i narodziny nowoczesności. Stendhal, Delacroix, Baudelaire. Warszawa 1972.
• Szyndler B.: Pojedynki. Warszawa 1987.
• Tarnowski S.: Zygmunt Krasiński. Kraków 1892.
• „Wiadomości Brukowe”. Wybór artykułów. Wybór i oprac. Z. Skwarczyński. Wrocław 1962.
• Wielki słownik wyrazów obcych PWN. Red. M. Bańko. Warszawa 2003.
• Witkowska A.: Cześć i skandale. O emigracyjnym doświadczeniu Polaków. Gdańsk 1997.
• Zabłocki F.: Fircyk w zalotach. Oprac. J. Pawłowiczowa. Wrocław 1969.
• Zielińska M.: Puszkin i pojedynki (rozważania w 160. rocznicę śmierci poety). „Teksty Drugie” 1997, nr 1–2.

Identifiers

ISSN

2084-0772