Pożytki ze słuchania i czytania ze zrozumieniem. Przyczynek do rozważań o roli biblioterapii we wspomaganiu rozwoju mowy i myślenia w średnim i późnym dzieciństwie

• Authors: Molicka Maria

Title variants

The Benefits of Listening and Reading Comprehension. A Deliberation over the Role of Bibliotherapy Support in the Development of Speaking and Thinking in Middle and Late Childhood

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autorka artykułu analizuje wpływ recepcji literatury na procesy kognitywne dziecka. W pierwszej części prezentowanego tekstu opisuje rolę języka w rozwoju myślenia, odwołuje się do teorii J. Brunera w celu omówienia procesu tworzenia się reprezentacji umysłowych, w tym głównie reprezentacji pojęciowych. Następnie analizuje rolę narracji, która pomaga dziecku konstruować obraz świata, jednocześnie zawiera klucz do jego rozumienia. Kontynuując te rozważania, autorka wspomina o zadaniach realizowanych poprzez biblioterapię i bajkoterapię. W tym kontekście przypomina rodzaje bajek terapeutycznych, w których stawiane cele są podstawą ich podziału; służą do wyodrębnienia tekstów nacechowanych relaksacyjnie, psychoedukacyjnie lub psychoterapeutycznie. Następnie opisuje rolę literatury w stymulowaniu myślenia przyczynowo-skutkowego, hipotetycznego, procesu wnioskowania oraz podkreśla jej wpływ na rozwój kreatywności. Poza tym omawia tryby przetwarzania informacji, wyodrębnia styl optymistyczny, pesymistyczny, analityczny, syntetyczny, egocentryczny, dialektyczny, humorystyczny i autorytarny. Poznanie dzięki literaturze stylów przetwarzania może skutkować potencjalnym wypracowaniem bardziej zrównoważonego i elastycznego trybu, czyli takiego, który dostosowany jest do konkretnej sytuacji. Wspomaganie rozwoju psychicznego w wybranych obszarach może zachodzić głównie dzięki recepcji literatury pięknej, także bajki terapeutyczne mogą być pomocne w tych działaniach.

The author of the article analyses the influence of the reception of literature on a child’s cognitive processes. In the first part of the presented text the author describes the role of language in the development of thinking, referring to J. Bruner’s theory to discuss the process of creating mental and concept representations in particular. Then she analyses the role of narration which helps the child to construct the picture of the world and is the key to the understanding of this world. Continuing this deliberation, the author mentions also the tasks of bibliotherapy and fairy tale therapy. In this context she recalls the types of therapeutic fairy tales, in which their aims are the basis of divisions; they highlight the texts of a reflexive, psychoeducational and psychotherapeutic character. Furthermore, she discusses the role of literature in stimulating the cause and effect thinking, hypothetical process of reasoning, and he emphasizes their impact on the individual’s creativity. Moreover, she also describes the modes of information processing which she distinguishes optimistic style, pessimistic, analytical, synthetic, egocentric, dialectical, humorous and authoritarian. The knowledge of styles, thanks to literature, can lead to potentially balanced and flexible mode, adjusted to a specific situation. The furtherance of mental development in the selected areas can happen mainly thanks to the reception of fiction, yet therapeutic fairy tales can be very helpful in those processes.

Keywords

PL

biblioterapia; bajkoterapia; wspomaganie; tryby (style) przetwarzania informacji; kreatywność

EN

reading therapy; fairy tale therapy; furtherence/support; modes (styles) information processes; creativity

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2016
• Volume: 11
• Issue: 3(41)
• Pages: 99-117

Contributors

author

Molicka Maria

References

• Aronson E., Wilson T.D., Akert R.A., Psychologia społeczna. Serce i umysł, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 1997.
• Audi R. (red.), The Cambridge Dictionary of Philosophy, Cambridge University Press, Cambridge, MA 2001.
• Binkofski F., Buccino G., Therapeutic Reflection, „Scientific American Mind. Thought, Ideas, Brain Science”, 2007, June-July.
• Bruner J., Childʼs Talk. Learning to Use Language, W.W. Norton & Company, New York – London 1985.
• Bruner J., Kultura edukacji, Wyd. Universitas, Kraków 2006.
• Bruner J., Making Stories. Law, Literature, Life, Harvard University Press, London 2003.
• Burzyńska A., Idee narracyjności w humanistyce, [w:] Narracja. Teoria i praktyka, red. B. Janusz, K. Gdowska, B. de Barbaro, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
• Deloache J.S., Mindful of Symbols, „Scientific American Mind”, 17(2006)1.
• Dobbs D., A Revealing Reflection. Mirror Neurons Are Providing Stunning Insights Into Everything From How We Learn To Walk To How We Empathize With Others, „Scientific American Mind”, April-May 2006.
• Fortuna P., Urban M., Metafory i analogie w szkoleniach, GWP, Sopot 2014.
• Gruszczyk-Kolczyńska E., Intensywne wspomaganie rozwoju dziecka; ważniejsze hipotezy i możliwości realizowania, [w:] Wspomaganie rozwoju i rehabilitacja. Dzieci z genetycznie uwarunkowanymi zespołami zaburzeń, red. W. Dykcik, A. Twardowski, Wyd. Naukowe Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, Oddział w Poznaniu, Poznań 2004.
• Kaufman S.B., Dreams of Glory, „Psychology Today”, March-April 2014.
• Kielar-Turska M., Paradygmaty baśniowe wyobraźni dziecięcej, [w:] Rozigrana córa mitu, red. G. Leszczyński, Seria Wyd. Naukowych Biennale Sztuki dla Dziecka, Poznań 2005.
• Kielar-Turska M., Średnie dzieciństwo. Wiek przedszkolny, [w:] Psychologia rozwoju człowieka, red. B. Harwas-Napierała, J. Trempała, PWN, Warszawa 2004, t. 2.
• Kielar-Turska M., Białecka-Pikul M., Wczesne dzieciństwo, [w:] Psychologia rozwoju człowieka, red. B. Harwas-Napierała, J. Trempała, PWN, Warszawa 2004, t. 2.
• Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Wiedza Powszechna, Warszawa 1967.
• Molicka M., Biblioterapia i bajkoterapia. Rola literatury w procesie zmiany rozumienia świata społecznego i siebie, Media Rodzina, Poznań 2011.
• Ortony A., Metaphor and Thought, Cambridge University Press 1993.
• Peters E., Ways of Knowing, „Journal Entry #6 Spring”, 2005, http://mason.gmu.edu/~epeters1/Journal_Entry_6.htm (dostęp: 1.05.2016).
• Potty Book sales up 700% after Evans rave review, „Daily Mail”, Saturday, August 6, 2011.
• Rutter M., Rutter M., Developing Mind, Penguin Books, London 1993.
• Seligman M.E.P., Walker E.F., Rosenhan D.L., Psychopatologia, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2003.
• Szeląg E., Mózgowe mechanizmy mowy, [w:] Mózg a zachowanie, red. T. Górska, A. Grabowska, J. Zagrodzka, PWN, Warszawa 2006.
• Tassoni P., Bulman K., Beith K., Children’s Care, Learning & Development, Heinemann, UK 2005, S/NVQ Level 3.
• Trunshaw B., Explore Folklore, UK Bookprint, 2002.
• Trzebiński J., Problematyka narracji we współczesnej psychologii, [w:] Narracja. Teoria i praktyka, red. B. Janusz, K. Gdowska, B. de Barbaro, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
• Wilson E.G., The Allure of Disaster, „Psychology Today”, March/April 2012.
• Zimbardo P.G., Johnson R.L., McCann V., Psychologia, kluczowe koncepcje, PWN, Warszawa 2010, t. 3.