Społeczny w ymiar własności pry watnej w kontekście art. 14 ustaw y zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec

• Authors: Lesiński Paweł

Title variants

EN

Social dimension of private property in the context of art. 14 of Basic Law for the Federal Republic of Germany

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W przedstawionym artykule podjęto próbę wykazania, że instytucja własności prywat-nej w rozumieniu art. 14 konstytucji Niemiec przewiduje prawa, ale i obowiązki zarów-no w stosunku do obywateli jak i do szeroko rozumianych władz państwa. Z jednej stro-ny zawiera klasyczną zasadę ochrony własności prywatnej. Z drugiej jednak wprowadza obowiązki, przede wszystkim wobec właściciela i ustawodawcy. W przypadku właściciela obowiązki te sprowadzają się do wykonywania prawa własności przy uwzględnieniu do-bra ogółu. Ustawodawca natomiast wypełniając treścią prawo własności powinien kre-ować sprawiedliwy porządek społeczny. Nakreślony w artykule społeczny wymiar wła-sności prywatnej z art. 14 konstytucji RFN dowodzi również tezy, że instytucja ta jest wyrazem poszukiwania równowagi. Jest więc próbą znalezienia odpowiedniego balan-su między interesem jednostki a interesem wspólnoty. Dla wykazania powyższych tez w artykule odwołano się do poglądów przedstawicieli niemieckiej doktryny oraz orze-czeń Federalnego Trybunału Konstytucyjnego i Federalnego Trybunału Sprawiedliwo-ści. Potwierdzenie wpływu norm konstytucyjnych wykazano natomiast na przykładzie wybranych uregulowań ustawowych.

EN

The article is an attempt to prove that the regulation of private property provided for in art.14 of German constitution refers to the rights and obligations of both citizens and state authorities. First, it safeguards the protection of private property. Second, it pro-vides duties, primarily, of the owner and legislator. The owner should then use his or her private property respecting the common good at the same time. The legislator should define the private property while creating the just social order. The social dimension of private property analyzed in the article proves that it forms an attempt to find the right balance between the rights of individuals and the rights of community. The article ana-lyzes adequate views of German scholars, but also the judgements of Federal Constitu-tional Court and Federal Court of Justice. The influence of art. 14 on the legal order is presented on the example of chosen legal norms.

Keywords

PL

konstytucja Niemiec; państwo socjalne; odpowiedzialny właściciel; własność prywatna

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2021
• Issue: 1 (59)
• Pages: 249-265

Dates

published

2021-02-27

Contributors

author

Lesiński Paweł

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

References

• Alexy R., Die Konstruktion der Grundrechte, [w:] Grundrechte, Prinzipien und Argumentation, red. L. Clerico, J.-R. Sieckmann, Baden-Baden 2009.
• Badura P., Das Prinzip der Sozialen Grundrechte und Seine Verwirklichung im Recht der Bundesrepublik Deutschland, „Der Staat” 1972, 14, No. 1.
• Badura P., Eigentum im Verfassungsrecht der Gegenwart, München 1972.
• Badura P., Eigentum, [w:] Handbuch des Verfassungsrechts der Bundesrepublik Deutschland, red. E. Benda, W. Maihofer, H.-J. Vogel, Berlin–New York 1994.
• Badura P., Zur Lehre von der verfassungsrechtlichen Institutsgarantie des Eigentums, betrachtet am Beispiel des “geistigen Eigentums”, [w:] Festschrift für Theodor Maunz zum 80. Geburtstag am 1. September 1981, red. P. Lerche, H. Zacher, P. Badura, München 1981.
• Borowski M., Abwehrrechte als grundrechtliche Prinzipien, [w:] Die Prinziptheorie der Grundrechte, red. J.-R. Sieckmann, Baden-Baden 2007.
• Bożek M., System Konstytucyjny Republiki Federalnej Niemiec, Warszawa 2017.
• Depenheuer O., Entwicklungslinien des verfassungsrechtlichen Eigentumsschutzes in Deutschland 1949–2001, [w:] Bericht zur Lage des Eigentums, red. T. v. Danwitz, O. Depenheuer, Ch. Engel, Berlin-Heidelberg 2002.
• Di Fabio U., Grundrechte als Werteordnung, „Juristen Zeitung”, 9.01.2004, Jahrg. 59, Nr. 1.
• Epping V., Grundrechte, Berlin-Heidelberg 2004. Fleiner T., Basta-Fleiner L.-R., Allgemeine Staatslehre- über die konstitutionelle Demokra tie in einer multikulturellen globalisierten Welt, Berlin–Heidelberg 2004.
• Frech S., Das Sozialstaatsprinzip, „Bürger & Staat” 2019, Jahrg. 69, H. 1.
• Geiger W., Die Eigentumsgarantie des Artikels 14 (GG) und ihre Bedeutung für den sozialen Rechtsstaat, [w:] Eigentum und Eigentümer in unserer Gesellschaftsordnung, Veröffentlichungen der Walter-Raymond-Stiftung, Bd.1, Wiesbaden 1960.
• Glaeßner G.-J., Grundrechte und die Werteordnung des Grundgesetzes, „Bürger & Staat” 2019, Jahrg. 69, H. 1.
• Grawert R., Das Grundgesetz im Lichte seiner Grundrechte, „Der Staat” 2010, No. 4 (49). Hartwich H.-H., Sozialstaatspostulat und gesellschaftlicher status quo, Opladen 1978.
• Hofmann H., Eigentumsgarantie, Erbrecht und Enteignung, [w:] GG Kommentar zum Grundgesetz, red. H. Hofmann, H.-G. Henneke, Köln 2018.
• Janicka D., Ustawa zasadnicza w praktyce Republiki Federalnej Niemiec (1949–1989), Toruń 2009.
• Kimminich O., Das Eigentum in der Spannung zwischen Freiheit und Sozialbindung, [w:] Persönlichkeit, Familie, Eigentum, Grundrechte aus der Sicht der Sozial- und Verhaltenswissenschaften, red. E.-J. Lampe, Wiesbaden 1987.
• Kischel U., The Codification of Human Rights at the National and International Levels in Germany, Codification in International Perspective, red. Wen-Yeu Wang, Heidelberg– New York–Dordrecht–London 2014.
• Klunzinger E., BGB-Sachenrecht, Verfahrensrecht, Rechtsformen der Unternehmen, Wiesbaden 1977.
• Konstytucja Niemiec, tłum. B. Banaszak, A. Malicka, Warszawa 2008.
• Krölls A.. Das Grundgesetz als Verfassung des staatlich organisierten Kapitalismus, Wiesbaden 1988.
• Kübler F.K., »Eigentum verpflichtet« —eine zivilrechtliche Generalklausel?, „Archiv für die civilistische Praxis”, 159. Bd., H. 3/4 (1960/1961). Lege J., Art. 14 GG für Fortgeschrittene. 45 Fragen zum Eigentum, die Sie nicht überall finden. Unter besonderer Berücksichtigung des Baurechts, „ZJS” 2012, nr 1.
• Leibiger J., Zukunft Eigentum. Wem gehört Republik?, Berlin 2011.
• Löhnig M., The Social Function of Property in German Law, [w:] Léon Duguit and the Social Obligation Norm of Property, red. P. Babie, J. Viven-Wilksch, Singapore 2019.
• Łuszczyńska M., Katolicka Nauka Społeczna – doktryna „per se” czy „per participationem”, „Studia Iuridica Lublinensia” 2012, nr 17.
• Maciąg Z.A., Kształtowanie Zasad Państwa Demokratycznego, Prawnego i Socjalnego w Niemczech (do 1949 r.), Białystok 1998.
• Niebler E., Die Sozialbindung des Eigentums nach der Rechtsprechung des Bundesverfassungsgerichts, „Fortwissenschaftliches Centralblatt” 1982, nr 101.
• Niemiecki Kodeks Cywilny wraz z Ustawą Wprowadzającą, cz. 2, tłum. H. Damm, K. Gerschel, Bydgoszcz 1922.
• Raff M., Duguit and the German Property Law Tradition [w:] Léon Duguit and the Social Obligation Norm of Property, red. P. Babie, J. Viven-Wilksch, Singapore 2019.
• Ridder H., Die soziale Ordnung des Grundgesetzes, Opladen 1975.
• Romanowski M., Kształtowanie sięgwarancji własności jako instytucji w niemieckim porządku konstytucyjnym, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2012, nr 12/1.
• Rozek J., Die Unterscheidung von Eigentumsbindung und Enteignung, Tübingen 1998.
• Schmidt M.G., Verfassungsprinzipien und Verfassungswirklichkeit, „Bürger & Staat” 2019, Jahrg. 69, H. 1. Schmidt R., Öffentliches Wirtschaftsrecht. Allgemeiner Teil, Berlin-Heidelberg 1990.
• Schmidt-Aßmann E., Das allgemeine Verwaltungsrecht als Ordnungsidee – Grundlagen und Aufgaben der verwaltungsrechtlichen Systembildung, Berlin-Heidelberg 1998.
• Tkaczyński J.W., Prawo ustrojowe Niemiec, Kraków 2015.
• Tuleja P., Normatywna treść praw jednostki w ustawach konstytucyjnych RP, Warszawa 1997.
• Wieling H.J., Sachenrecht, Bd. I, Sachen, Besitz und Rechte an beweligen Sachen, Berlin– Heidelberg 1990.
• Will R., Eigentumstransformation unter dem Grundgesetz, Antrittsvorlesung 29. Juni 1995, Humboldt-Universität zu Berlin, Juristische Fakultät, H. 70, Berlin 1996.
• Wulf-Mathies M., 40 Jahre Grundgesetz-40 Jahre Sozialstaat, überarbeitete Fassung ei nes Vortrags bei der Friedrich-Ebert-Stiftung im März 1989 in Bonn.
• Zacher H.F., Freiheits- und Sozialrechte im modernen Verfassungsstaat, [w:] Christiliches Geselleschaftsdenken im Umbruch, red. S.-E. Szydzik, Regensburg 1977.

Identifiers

ISSN

2082-1212