PL
Celem artykułu jest analiza dotychczasowych kodeksów, norm i zwyczajów, które od okresu wczesnej nowoczesności (XVIII wiek) wpływały na relacje pomiędzy obywatelem i władzą w Japonii. Podjęty zostaje temat konfucjanizmu i jego japońskiej, neokonfucjańskiej reinterpretacji w okresie Edo, a następnie wpływu koncepcji zachodnich i reakcji lokalnej myśli politycznej na zmiany zachodzące w okresie Meiji. W dalszej części rozpatrywane są powojenne koncepcje, w tym teorie z gatunku nihonjinron. Na koniec przedstawiane są czynniki, które w przyszłości spowodować mogą zmianę w opisywanych relacjach, od czynników technicznych po psychospołeczne.
EN
The aim of the article is to analyze hitherto codes, norms and customs, chich since the early modern period (XVIII century) affected the relationship between the citizen and the power in Japan. Confucianism and its Neo-Confucian reinterpretation is taken into consideration, along with the impact of Western ideas and Japanese political thought response to changes after Meiji Revolution. In the later part are undertaken the post-war concepts, including nihonjinron theories. Finally the factors that may result in future change in described relationships are presented, including technical and psychosocial factors.