Regulacje prawne wobec rozwoju nowoczesnych technik kontroli prokreacji: analiza roszczenia wrongful life

• Authors: Marta Soniewicka

Title variants

EN

Legal regulations in the face of the development of new techniques of controlling procreation: an analysis of the wrongful life claim

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tematem artykułu jest roszczenie dziecka upośledzonego z tytułu przyjścia na świat w stanie pokrzywdzenia, zwane roszczeniem wrongful life. W artykule zostaje najpierw przedstawiona analiza konstrukcji prawnej roszczenia, która dotyczy takich aspektów jak: podmioty stosunku odpowiedzialności odszkodowawczej oraz prawne przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej, a w tym problem prawnie chronionego dobra dziecka, związku przyczynowo-skutkowego i szkody. Wnioskiem z owej analizy jest to, że na gruncie obowiązującego prawa polskiego roszczenie wrongful life zostałoby oddalone jako niezasadne. Po dokonaniu analizy prawnej, przedstawione zostają również problemy natury filozoficznej, które owo roszczenie rodzi, takie jak: problem nieistnienia, problem prawa do tego, by nie zostać poczętym oraz do nieurodzenia się, problem oceny wartości życia ludzkiego oraz problem wolności i autonomii prokreacyjnej. Na końcu przedstawione zostają etyczno-społeczne problemy roszczenia, takie jak: promowanie postaw proeugenicznych i proaborcyjnych, stygmatyzacja upośledzonych dzieci, dyskryminacja na tle zdrowotnym, zmiana standardu usług medycznych oraz kwestie dotyczące opieki społecznej. Analizy te prowadzą do wniosku o konieczności stworzenia regulacji prawnych wyłączających możliwość tego typu roszczeń. Jednocześnie postuluje się przy tym wzmocnienie świadomości odpowiedzialności rodzicielskiej i stworzenie odpowiednich struktur prawno-społecznych, wspierających upośledzone dzieci i ich rodziny.

EN

The article concerns the claim of a handicapped child for having come into the world in a harmed state, called the wrongful life claim. The article first presents an analysis of the legal construction of a claim, which has to do with such aspects as the subject of the relationship of restitution and the legal conditions for restitution, including the problem of the legal protection of the good of the child, the cause and effect relationship, and the harm. The conclusion of the analysis is that on the basis of current Polish law the wrongful life claim would be rejected as unfounded. After carrying out a legal analysis the article also considers problems of a philosophical nature to which the above claim gives rise, such as the problem of nonexistence, the problem of the right not to have been conceived and not to have been born, the problem of measuring the value of a human life, and the problem of procreative freedom and autonomy. At the end the author presents the ethical and social aspects of the claim, such as the promotion of a proeugenic and proabortion attitude, the stigmatization of handicapped children, discrimination on the basis of health, the change of the standard of medical services, and the issue of social care. These analyses lead to the conclusion of the necessity of establishing legal regulations that exclude the possibility of these kinds of claims. At the same time she postulates the strengthening of parental awareness and responsibility and the creation of appropriate legal and social structures to support handicapped children and their families.

• Publisher: Instytut Filozofii - Uniwersytet Jagielloński
• Journal: Diametros
• Year: 2009
• Issue: 19
• Pages: 137-159

Contributors

author

Marta Soniewicka

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Augustyn [1953] – św. Augustyn, Dialogi Filozoficzne. O wolnej woli, Warszawa 1953.
• Bieniek [2003] – G. Bieniek, Komentarz do Kodeksu Cywilnego, art. 415-449, w: Komentarz do kodeksu cywilnego, Ks. trzecia, Zobowiązania, t. 1, red. G. Bieniek, LexisNexis, War- szawa 2003.
• Bilecka [2005] – M. Bilecka, Proces o złe urodzenie (uwagi do wyroków Sądu Okręgowego w Łomży oraz Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, „Prawo i Medycyna” 20 (vol. 7) 2005, s. 29-44.
• Botkin [2002] – J.R. Botkin, Prenatal Diagnosis and the Selection of Children, ,,Florida State University Law Review” (30) 2002, s. 265-293, http://www.law.fsu.edu/journals/lawreview/downloads/302/BOTKIN.pdf
• Dworkin [1994] – R. Dworkin, Life’s Dominion. An Argument About Abortion, Euthanasia, And Individual Freedom, Vintage Books, New York 1994.
• Elliot [2007] – C. Elliot, Patients doubtfully capable or incapable of consent, w: A Companion to Bioethics, red. H. Kuhse i P. Singer, Blackwell Publishing, Oxford 2007, s. 452-462.
• Fukuyama [2005] – F. Fukuyama, Koniec człowieka. Konsekwencje rewolucji biotechnologicznej, przeł. B. Pietrzyk, Znak, Kraków 2005.
• Hare [2002] – R.M. Hare, Essays on Bioethics, Clarendon Press, Oxford 2002.
• Justyński [2003] – T. Justyński, Poczęcie i urodzenie się dziecka jako źródło odpowiedzialności cywilnej, Zakamycze, Kraków 2003.
• Kitcher [1997] – P. Kitcher, The Lives to Come. The Genetic Revolution and Human Possibilities, Touchstone, New York 1997.
• Kluge [2007] – E-H. W. Kluge, Severely disabled newborns, w: A Companion to Bioethics, red. H. Kuhse i P. Singer, Blackwell Publishing, Oxford 2007, s. 242-248.
• Lang/Safjan [2000] – W. Lang, M. Safjan, Odpowiedzialność prawna za szkody prenatalne i prekoncepcyjne, w: Prawne problemy ludzkiej prokreacji, red. W. Lang, Toruń 2000, s. 384-411.
• Nesterowicz [2000] – M. Nesterowicz, Prawo medyczne, Toruń 2000.
• Nesterowicz [2003] – M. Nesterowicz Odpowiedzialność cywilna lekarza i szpitala za szkody związane z urodzeniem upośledzonego dziecka, „Prawo i Medycyna” 13 (vol. 5) 2003, s. 35-40.
• Nietzsche [2006] – F. Nietzsche, Wiedza radosna, przeł. L. Staff, Wydawnictwo Zielona So- wa, Kraków 2006.
• O’Neill [2007] – O. O’Neill, Autonomy and Trust in Bioethics, Cambridge University Press, Cambridge 2007.
• Parens/Asch [2000] – E. Parens, A. Asch (red.), Prenatal Testing and Disability Rights, Georgetown University Press 2000.
• Pepłowska [2004] – Z. Pepłowska, Odpowiedzialność cywilna lekarza z tytułu wrongful life, wrongful birth i wrongful conception w prawie USA, „Prawo i Medycyna” 14 (vol. 6) 2004, s. 100-115.
• Safjan [1998] – M. Safjan, Prawo i medycyna. Ochrona praw jednostki a dylematy współczesnej medycyny, Warszawa 1998.
• Singer [2007] – P. Singer, Unsanctifying Human Life. Essays on Ethics, red. H. Kuhse, Blackwell Publishing, Oxford 2007.
• Spaemann [2006] – R. Spaemann, Granice. O etycznym wymiarze działania, przeł. J. Merecki, Oficyna Naukowa, Warszawa 2006.
• Stróżewski [2003] – W. Stróżewski, Ontologia, Aureus, Kraków 2003.
• Stróżewski [2005] – W. Stróżewski, Istnienie i sens, Znak, Kraków 2005.
• Tykwińska-Rutkowska [2005] – D. Tykwińska-Rutkowska, Powództwa wrongful birth i wrongful conception w świetle orzecznictwa sądowego. Wybrane uwagi, „Prawo i Medycyna” 20 (vol. 7) 2005, s. 16-28.
• Wiśniewski [2003] – T. Wiśniewski, Komentarz do Kodeksu Cywilnego, art. 353-365, 450-508, w: Komentarz do kodeksu cywilnego, Ks. trzecia, Zobowiązania, t. 1, red. G. Bieniek, LexisNexis, Warszawa 2003.

Identifiers

DOI

10.13153/diam.19.2009.339