Śmierć w imię sztuki, czyli w jaki sposób literatura popularna uczyniła Kubę Rozpruwacza artystą malarzem. Rozważania na marginesie powieści Michaela White’a Sztuka morderstwa

• Authors: Olkusz Ksenia

Title variants

EN

Death in the Name of Art, or How Jack the Ripper Has Become a Painter in Popular Literature: The Case of Michael White’s The Art of Murder

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Powiązania pomiędzy sztuką a aberracjami o charakterze psychologicznym od dawna fascynują zarówno psychologów, jak i teoretyków sztuki, a obecnie stały się nośnym tematem literackim. Przykładem tego zjawiska jest powieść Michaela White’a Sztuka morderstwa, w której pojawiają się motywy związane z uwikłaniem sztuki w zbrodnię. Stereotypowe przeświadczenie o korelacji między aktem twórczym a cierpieniem powiązane zostaje z reinterpretacją postaci seryjnego mordercy, w tym wypadku słynnego Kuby Rozpruwacza. Powieść White’a stanowi egzemplifikację próby wyjaśnienia bodźców twórczych jako tajemniczych i destrukcyjnych, wpisując się w modę, która nastała po ukazaniu się powieści Dana Browna Kod Leonarda da Vinci.

EN

Connections between art and various forms of sychopathy have long fascinated psychologists as well as art critics and have recently become a potent literary theme, as exemplified in Michael White’s novel The Art of Murder, featuring the motif of an artist involved in murder. The article demonstrates how the stereotypical conviction about the correlation between artistic creation and suffering is reinterpreted in the novel via the figure of serial killer, in this case Jack the Ripper. It is argued that White’s novel exemplifies a trend of describing a creative act as mysterious and destructive alike, which developed in the wake of the publication of Dan Brown’s The Da Vinci Code.

Keywords

EN

crime fiction; art; painting; serial killer; popular literature; Jack the Ripper; Michael White

• Publisher: Wydział Neofilologii, Uniwersytet Warszawski
• Journal: Acta Philologica
• Year: 2015
• Issue: 47
• Pages: 73-84

Contributors

author

Olkusz Ksenia

• Ośrodek Badawczy Facta Ficta, Kraków

References

• Białkowski, Łukasz. „Body art – sytuacja transgresyjna”. Wydział Filozofii UJ, 2003. Web. 11.10. 2011.
• Beylin, Paweł. Autentyczność i kicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975.
• Bieniek, Michał. „Granice przekroczenia”. Dyskurs 3 (2005): 42–66.
• Cornwell, Patricia. Kuba Rozpruwacz. Portret zabójcy. Tłum. Janusz Ochab. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2004.
• Czerwiński, Arkadiusz i Kacper Gradoń. Seryjni mordercy. Warszawa: Muza, 2001.
• Duch, Włodzimierz. „Umysł, świadomość i działania twórcze”. Kognitywistyka i Media w Edukacji 1/2 (2008): 9–33.
• Eco, Umberto. Lector in fabula. Współdziałanie w interpretacji tekstów narracyjnych. Tłum. Piotr Salwa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1994.
• Giannangelo, Stephen J. Psychopatologia seryjnego morderstwa. Teoria przemocy. Tłum. Jarosław Groth. Poznań: p→q, 2007.
• Gołaszewska, Maria. Kim jest artysta. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1986.
• Has-Tokarz, Anita. Horror w literaturze współczesnej i filmie. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2010.
• Hrushovski, Benjamin. „Poetic Metaphor and Frames of Reference: With Examples from Eliot, Rilke, Mayakovsky, Mandelshtam, Pound, Creeley, Amichai, and the New York Times”. Poetics Today 1(1984): 5–43.
• Kołakowska, Wioletta. „Socjopsychologiczne ujęcie osobowości seryjnych morderców”. Przegląd Policyjny 3/4 (2002): 145–157.
• Pawliszyn, Aleksandra. „Transgresywne aspekty dzieła sztuki”. Estetyka i Krytyka 15/16 (2008–2009): 120–131. Popek, Stanisław Leon. Psychologia twórczości plastycznej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2010.
• Pospiszyl, Kazimierz. „Typy seryjnych morderców na tle seksualnym”. Przegląd Więziennictwa Polskiego 40/41 (2003): 48–56.
• Schweizer, Harold. Suffering and the Remedy of Art. Nowy Jork: State University of New York Press, 1997.
• Stukan, Jarosław. Seryjni mordercy. Opole: Prometeusz, 2008. Truszkowski Jerzy. Artysta radykalny. Bielsko-Biała: Galeria Bielska BWA, 2004.
• White, Michael. Sztuka morderstwa (The Art of Murder). Tłum. Maciej Szymański. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2011.
• Wierciński, Andrzej. „Paula Ricoeura antropologiczna hermeneutyka osoby jako l’homme capable”. Analiza i Egzystencja 19 (2012): 161–176.