Nieznany raport prymasa Augusta Hlonda o sytuacji Kościoła katolickiego w Polsce po przeprowadzeniu wyborów do Sejmu Ustawodawczego z 19 I 1947 r.

• Authors: Krucki Łukasz

Title variants

EN

An unknown report of primate August Hlond about the condition of the Catholic Church in Poland after the election to the Legislative Parliament on January 19, 1947

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Wybory do Sejmu Ustawodawczego, które zostały przeprowadzone w Polsce w dniu 19 I 1947 r., stanowiły ważny element w przejmowaniu władzy przez komunistów. Będąc perfidnie sfałszowane, odsuwały od władzy oponentów, w tym główną partię opozycyjną – Polskie Stronnictwo Ludowe. Pozbywszy się konkurentów Polska Partia Robotnicza i jej stronnicy: Polska Partia Socjalistyczna, Stronnictwo Ludowe i Stronnictwo Demokratyczne mogli bez skrępowania realizować wytyczne nadsyłane z Moskwy. Prymas Hlond, obserwator zachodzących w kraju przeobrażeń, sporządził w dniu 10 II 1947 r. raport o sytuacji Kościoła w Polsce, który przesłał do Watykanu cztery dni później. Zawarł w nim opinie odnoszące się do kwestii kościelnych, jak i spraw politycznych oraz społecznych. Dzięki temu dokument stał się niezwykle ważnym świadectwem, choć dotąd pozostawał w nauce nieznanym. Raport, sporządzony w języku włoskim, został niedawno odnaleziony w Archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie w trakcie opracowywania powojennych Akt Prymasa Polski. Zidentyfikowany, został przetłumaczony i przygotowany do druku przez ks. Łukasza Kruckiego.

EN

The election to the Legislative Parliament held in Poland on January 19, 1947 consti-tuted an important factor in the takeover of the government by the Communists. Treach-erously falsified, it removed from power the opponents, among them the main opposi-tional party – the Polish People’s Party. Having got rid of the opponents, the Polish Workers’ Party and its adherents: the Polish Socialist Party, the People’s Party and the Alliance of Democrats could easily implement the guidelines sent from Moscow. Primate Hlond, an observer of the changes happening in Poland, wrote a report about the situation of the Church in Poland on February 10, 1947, which he sent to Vatican four days later. The report comprised his opinions on church matters as well as political and social issues. That is why the document constitutes an extremely important – although so far unknown – testimony. The report, written in Italian, was found not long ago in the Archdiocesan Archive in Gniezno, during the research on the postwar Primate of Poland Acts. Having been identified, it was translated and prepared for publication by Rev. Łukasz Krucki.

Keywords

PL

August Hlond; historia Kościoła w Polsce; Sejm Ustawodawczy; Polska Partia Robotnicza; Polska Partia Socjalistyczna; Stronnictwo Ludowe; Stronnictwo Demokratyczne

• Publisher: Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy
• Journal: Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
• Year: 2014
• Volume: 122
• Pages: 167-185

Contributors

author

Krucki Łukasz

References

• Ajnenkiel A., Polskie konstytucje, Warszawa 1991.
• Albert A. [Roszkowski W.], Najnowsza historii Polski 1914-1993, t. 2, Londyn 1994.
• Brzoza Cz., Sowa A.L., Wielka historia Polski, t. 5, Kraków 2003.
• Cywiński B., Ogniem próbowane. Z dziejów najnowszych Kościoła katolickiego w Europie Środkowo-Wschodniej, t. 2, „… i was prześladować będą”, Warszawa 1994.
• Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945-1989), Kraków 2003.
• Gigilewicz E., Nathan Josef Martin, w: Encyklopedia Katolicka, t. 13, Lublin 2009, kol. 800-801.
• Ihnatowicz I., Projekt instrukcji wydawniczej dla źródeł historycznych XIX i początku XX wieku, „Studia Źródłoznawcze” 12 (1965/66), s. 99-123.
• Kampania wyborcza i wybory do Sejmu Ustawodawczego 19 I 1947, oprac. J. Wrona, Warszawa 1999.
• Micewski A., Kościół-państwo 1945-1989, Warszawa 1994.
• Nabywaniec S., Kocyłowski Kocyło Józef, w: Encyklopedia Katolicka, t. 9, Lublin 2002, kol. 272-273.
• Osękowski Cz., Wybory do sejmu z 19 stycznia 1947 roku w Polsce, Poznań 2000.
• Paczkowski A., Stanisław Mikołajczyk, Warszawa 1994.
• Paczkowski A., Zdobycie władzy 1945-1947, Warszawa 1993.
• Pietrzak J., Pełnia prymasostwa. Ostatnie lata prymasa Polski kardynała Augusta Hlonda 1945-1948, t. 1-2, Poznań 2009.
• Raina P., Kościół w PRL. Dokumenty, t. 1, Lata 1945-59, Poznań 1994.
• Skoczylas M., Wybory do Sejmu Ustawodawczego z 19 stycznia 1947 r. w świetle skarg ludności, Warszawa 2003.
• Sowa A.L., Historia polityczna Polski 1944-1991, Kraków 2011.
• Tandecki J., Kopiński K., Edytorstwo źródeł historycznych, Warszawa 2014.
• Terlecki R., Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944-1990, Kraków 2013.
• Wolny J., Ostatnie lata działalności kościelnej Adama Stefana Sapiehy, w: Księga sapieżyńska, t. 2, Kraków 1986, s. 559-562.
• Wtorkiewicz J., Wojsko Polskie w akcji propagandowej i wyborach do Sejmu Ustawodawczego w 1947 roku, Warszawa 2002.
• Zaremba M., Wielka trwoga. Polska 1944-1947. Ludowa reakcja na kryzys, Kraków 2012.
• Zieliński Z., Dyplomacja polska wobec Watykanu w latach 1945-1989, w: Historia dyplomacji polskiej, t. 6, red. W. Materski i W. Michowicz, Warszawa 2010, s. 894-929.
• Zieliński Z., Kościół w Polsce 1944-2002, Radom 2003.
• Żaryn J., Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944-1989), Warszawa 2003.