Modlitwa wolności a kontyngencja człowieka w pamiętnikach Etty Hillesum

• Authors: Inga Mizdrak

Title variants

EN

The Prayer of Freedom and Contingency of Human in Etty Hillesum’s Diaries

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Doświadczenie wolności, ujmowane na szereg sposobów przez filozofię, psychologię, socjologię, teologię, politykę, ukazuje się jako kategoria w swej specyfice niewyczerpywalna. Na jej złożoność i problematyczność wskazuje nie tylko fakt niezliczonych interpretacji intelektualnych, ale również sposób, w jaki się ją „zagospodarowuje”. Z rozmaitych prób odsłaniania fenomenu wolności w kontekście przygodności człowieka uwydatnia się droga dialogiczna, która odsłania jeden z ważniejszych rysów tego, czym jest wolność. Oryginalna refleksja zawarta w pamiętnikach z czasów II wojny światowej (Przerwane życie. Pamiętniki 1941–1943) Etty Hillesum, holenderskiej Żydówki, pokazuje podstawową właściwość wolności, którą jest jej relacyjność, a najgłębszy jej wyraz dokonuje się w kontakcie z Bogiem. Poprzez tę właściwość ukazana jest jednocześnie właściwość samego człowieka, który ma możliwość ukierunkowania siebie na miłość lub nienawiść, na życie lub śmierć, na piękno lub brzydotę, dobro lub zło. Sama Etty Hillesum stawia na afirmację życia jako takiego, a przez relację wertykalną z Bogiem staje się prawdziwą ambasadorką życia, nawet w obliczu ekstremalnego zagrożenia, niesprawiedliwości i okrucieństwa wojny, przy czym życie nie jest traktowane jako dojmująca i uciskająca kontyngencja, ale jako czas kairos, czyli coś do twórczego i pozytywnego wykorzystania, realizowania wartości ogólnoludzkich i stawania się świadkiem życia przepełnionego pierwiastkiem wieczności. Stąd głównym celem niniejszego studium jest zaprezentowanie kilku podstawowych wątków w opisie człowieka, które zostają wydobyte z autorefleksyjnego sposobu pisania samej autorki pamiętników. Poprzez wniknięcie w opis wewnętrznego świata Hillesum podjęta została próba scharakteryzowania tych elementów w podmiotowości człowieka, które uwydatniają konkretne indywiduum jako zanurzone w relacji do samego siebie, innych i Boga.

EN

The experience of freedom, treated in various ways by philosophy, psychology, sociology, theology and politics, is shown as an infinite category. Its complexity and problematic matter is concerned not only with unlimited intellectual interpretations but also with the ways it is treated. From various ways of revealing the phenomenon of freedom, in the context of human contingency, the way of dialogue is prominent, which reveals one of the most important traits which freedom is. The original reflection, included in Etty Hillesum’s diaries (An Interrupted Life) reveals the basic feature of freedom: its relatedness, the deepest expression of which is achieved through one’s relationship with God. Through this feature, the trait of the human him- or herself is shown as he or she is able to direct him- or herself towards love or hate, life or death, beauty or ugliness, good or evil. Etty Hillesum herself is for life as it is, and she becomes the real ambassador of life through vertical relations with God, even in the face of extreme danger, injustice and the cruelty of war. In this context, life is not treated as the dominant and oppressive contingency but as a time of kairos, which means something that can be creatively and positively used to make human values and become a witness of life fulfilled by the element of eternity. In this light, the main goal of this study is to present a few basic threads of the description of humanity, as extracted from Hillesum’s self-reflective writing. By delving into the description of Hillesum’s inner world, an attempt is made to characterise those elements in the subjectivity of the human, which emphasises the specific individuum as being immersed in relations with himself, others and God.

Keywords

PL

wolność; życie; miłość; Bóg

EN

freedom; life; love; God

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Journal: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
• Year: 2016
• Issue: 4(952)
• Pages: 97-112

Contributors

author

Inga Mizdrak

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Filozofii, ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków, Poland

References

• Arendt H. [2012], Rahel Varnhagen. Historia życia niemieckiej Żydówki z epoki romantyzmu, przeł. K. Leszczyńska, Pogranicze, Sejny.
• Gogacz M. [1985], Filozoficzne aspekty mistyki. Materiały do filozofii mistyki, ATK, Warszawa.
• Grygiel S. [2011], Jestem, więc modlę się, Flos Carmeli, Poznań.
• Hillesum E. [2013], Przerwane życie. Pamiętniki 1941–1943, WAM, Kraków.
• Kłoczowski J.A. OP [2001], Drogi człowieka mistycznego, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Lebeau P. SJ [2000], Duchowa droga Etty Hillesum (Amsterdam 1941 – Oświęcim 1943), tłum. B. Piotrowska, http://mateusz.pl/goscie/zd/22/zd22-09.htm (dostęp: 30.12.2015).
• Perillo D. [2014], Etty Hillesum. Myślące serce obozu, „Ślady”, nr 1 (styczeń/luty), http://www.slady.pl/artykul.php?art=985 (dostęp: 30.12.2015).
• Tarnowski K. [2005], Usłyszeć niewidzialne, Instytut Myśli Józefa Tischnera, Kraków.
• Węgrzynowicz L. [2013], Mistyka kobieca. Hermeneutyczne studium kobiecego doświadczenia Boga, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, Kraków.

Identifiers

DOI

10.15678/ZNUEK.2016.0952.0407