Językowy obraz wojny w inskrypcjach nagrobnych i pieśniach ludowych

• Authors: Długosz Kazimierz

Title variants

EN

THE LINGUISTIC PICTURE OF WAR IN TOMBSTONE INSCRIPTIONS AND FOLK SONGS

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Zadaniem artykułu jest próba uchwycenia leksykalnych, semantycznych, kulturowych różnic i podobieństw inskrypcji nagrobnych oraz epickich pieśni ludowych, opisujących autentyczne wydarzenia z lat wojny i okupacji. Materiał źródłowy stanowią napisy nagrobne wybrane ze zbioru ponad 10000 inskrypcji nagrobnych pochodzących z Pomorza Zachodniego oraz pieśni wojenne z Kielecczyzny. W tekstach inskrypcji nagrobnych językowy obraz wojny jest prosty, wręcz ubogi, bo taka jest specyfika tego rodzaju tekstów. Dominuje funkcja informacyjna. W pieśniach obraz ten też jest prosty, ale o bardzo wysokiej emocjonalności, charakteryzujący się jednoznacznością ferowanych ocen, o bogatym słownictwie i frazeologii, o ostrej stylistyce i dosadnych sformułowaniach. Oba te typy tekstów naznaczonych wojną adresowane są do przyszłych pokoleń, dla utrwalenia ważnych wydarzeń i postaci zwykłych ludzi godnych najwyższego szacunku. Utrwalają pamięć o zmarłych ludziach i przekazują etos rodzinny, środowiskowy i narodowy.

EN

The paper aims at capturing the lexical, semantic and cultural similarities and differences between the presentations of World War II events in tombstone inscriptions and folk epic songs. The study is based on a collection of over 10,()()() tombstone inscriptions of Pomorze Zachodnie (the Polish part of Pomerania) and a collection of war songs of the Kielce region (south-central Poland). The linguistic picture of war in tombstone inscriptions is rather simple and narrow, such is the specificity of those texts. The informative function reigns supreme. In war songs, the picture, although simple as well, is emotionally heavily charged. It is characterized by univocality of judgment, rich vocabulary and phraseology, sharp style and poignant expressions. Both types of text are addressed to future generations in order to commemorate important events and ordinary people worthy of the highest respect. They preserve memories about people and pass down the family, local and national ethos to prosperity.

Keywords

PL

epickie pieśni ludowe; inskrypcje nagrobne; Pomorze Zachodnie; Kielecczyzna; językowy obraz wojny

EN

folk epic songs; tombstone inscriptions; Pomorze Zachodnie [West Pomerania]; Kielecczyzna [Kielce region]; the linguistic image of war

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 1997-1998
• Volume: 9-10
• Pages: 169–192

Contributors

author

Długosz Kazimierz

References

• Bartmiński J., 1990, Folklor-język-poetyka, Ossolineum.
• Długosz K., 1991, Inskrypcje nagrobne z Pomorza Zachodniego w ujęciu językoznawczym, Szczecin.
• Trzynadlowski J., 1977, Małe formy literackie, Wrocław.
• Wolny H., 1994, Pieśń ludowa epicka jako obraz i utrwalenie wydarzeń autentycznych o martyrologii wsi polskiej w latach 1939-1945, [w:] Druga wojna światowa w literaturze polskiej i obcej, pod red. L. Ludorowskiego, Lublin.
• Wójcicki K. W., 1855-1858, Cmentarz Powązkowski pod Warszawą, t. 1-3, Warszawa.