Nauki o kulturze fizycznej w wymiarze historycznym a nowa klasyfikacja dziedzin i dyscyplin naukowych w Polsce

• Authors: Jaczynowski Lech

Title variants

EN

Historical interpretation of physical culture sciences and a new classification of scientific fields and disciplines in Poland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wprowadzenie. Zmiany w organizacji szkoły wyższej, narzucone ustawą z 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, ograniczają możliwości uwzględniania w dorobku uczelni prac naukowych pracowników z innych dziedzin czy dyscyplin naukowych niż ta wiodąca dla danej szkoły. W naszym przypadku jest to dyscyplina nauki o kulturze fizycznej, w ramach dziedziny nauki medyczne. Uniemożliwia to holistyczne spojrzenie na kulturę fizyczną, bo gubi się cały dorobek nauk humanistyczno-społecznych. Materiał i metody. Udowodnienie tezy o konieczności systemowego podejścia do nauk o kulturze fizycznej poprowadzono poprzez analizę literatury i materiałów źródłowych traktujących o znaczeniu samego terminu kultura fizyczna, przedstawiających historię powstania tego pojęcia, opisujących strukturę systemu nauk o kulturze fizycznej oraz rozważających korzyści z całościowego spojrzenia na różnorodne problemy tej dyscypliny. Wyniki. Zestawiono i porównano kilka ważnych, w tym ustawowych, a także międzynarodowych definicji interesującego nas tu pojęcia. Przedstawiono postacie i dorobek autorów, którzy jako pierwsi zaczęli wykorzystywać ten termin. Wreszcie odniesiono się do schematów odzwierciedlających strukturę systemu nauk o kulturze fizycznej. Wnioski. Ze względu na złożoność problematyki kultury fizycznej oraz fakt, że celem uczelni jest głównie przygotowywanie kadr pedagogicznych (nauczycieli wf., instruktorów, trenerów itp.), nie można do oceny jakości uczelni tego typu wykorzystywać dorobku naukowego tylko tych pracowników, którzy podejmują tematy korespondujące wyłącznie z naukami medycznymi, bo wyrugowanie tematyki społeczno-humanistycznej wypacza idee i sens kształcenia kadr dla całej branży.

EN

Introduction. Changes in organisation of tertiary schools, imposed by the 2018 Tertiary education law, limit possibilities of counting academic works of scholars representing different fields or disciplines than a given school’s main ones among its achievements. In our case the main discipline are physical culture sciences, placed in the field of medical sciences. It makes it impossible to look at physical culture in a holistic way, because all achievements of the humanities and social sciences are lost. Material and Methods. A thesis about a necessity of a systemic attitude to physical culture sciences was being proved by analysing literature and source materials concerning the meaning of the very term “physical culture”, presenting history of coming into being of that notion, describing the structure of the system of physical culture sciences and considering benefits from a comprehensive view of various problems of that discipline. Results. Several important definitions of the notion we are interested in – including legal ones and international ones – were juxtaposed and compared. Figures and works of authors who were the first in the world to use that term were presented. Finally, schemes reflecting the structure of the system of physical culture sciences were referred to. Conclusions. Regarding complexity of physical culture issues and the fact that the aim of the school is training of pedagogical personnel (PE teachers, instructors, coaches, etc.), evaluation of quality of that kind of academic institutions should not be based solely on academic works of authors dealing only with subjects corresponding to medical sciences, because wiping out of socio-humanistic issues deforms ideas and sense of education of personnel for the whole line of work.

Keywords

PL

klasyfikacja dziedzin i dyscyplin naukowych; nauki o kulturze fizycznej; nauki medyczne; nauki społeczne; nauki humanistyczne

EN

classification of scientific fields and disciplines; physical culture sciences; medical sciences; humanities; social science

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie
• Journal: Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe
• Year: 2019
• Volume: 2
• Issue: 2
• Pages: 11-28

Contributors

author

Jaczynowski Lech

• Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie, Filia w Białej Podlaskiej

References

• Biographies of the members of the International Olympic Committee, Interna-tional Olympic Committee, 1998.
• Czarnocka-Karpińska W., Medycyna sportowa, [w:] J. Wolański, E. Rużyłło (red.), Mała encyklopedia zdrowia, wydanie VII, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973, s. 985–1013.
• Demel M., Szkice krytyczne o kulturze fizycznej, Wyd. Sport i Turystyka, War-szawa 1973.
• Dudek D., W sprawie genezy pojęcia „kultura fizyczna”, „Prace Naukowe. Kul-tura Fizyczna” 1997, z. 1, red. J. Rodziewicz-Gruhn, E. Małolepszy, s. 9–11.
• Dûperron G.A., Teoriâ fizičeskoj kul'tury, Vremiâ, Leningrad 1925.
• Hirszowicz M., Socjologia organizacji, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1967.
• Jaczynowski L., System nauk o kulturze fizycznej (próba uporządkowania), „Za-gadnienia Naukoznawstwa”, Polska Akademia Nauk. Komitet Naukoznaw-stwa, 2000, t. XXXVI, z. 1 (143), s. 25–42.
• Jaczynowski L., Cele rekreacji – struktura, „Wychowanie Fizyczne i Zdrowot-ne” 2012, nr 4 (LVIV), s. 29–34.
• Krawczyk Z., Nauki o kulturze fizycznej. Próba strukturalizacji, „Wychowanie Fizyczne i Sport” 1985, nr 2, s. 3–13.
• Krawczyk Zb. (red.), Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Kultura fizyczna. Sport, Instytut Kultury, Warszawa 1997.
• Macfadden B., Macfadden’s Encyclopedia of Physical Culture, Macfadden Pub-lications, INC, New York 1926.
• March J.G., Simon H.A., Teoria organizacji, Państwowe Wydawnictwo Nau-kowe, Warszawa 1964.
• Matveev L.P., Vvedenie v teorû fizičeskoj kul'tury, Moskva 1983.
• Piątkowska M., Rozumienie kultury fizycznej na świecie, „Kultura Fizyczna” 2006, nr 9–12, s. 83–86.
• Rotkiewicz M., Jaczynowski L., Sport w życiu i działalności Fredericka Winslowa Taylora, „Sport Wyczynowy” 2012, nr 3, s. 135–147.
• Śniadecki J., O wychowaniu fizycznym dzieci, AWF (I wydanie 1805 r.), Kra-ków 1990.
• Totescu A. (red.), Terminologia educatiei şi sportulni, Editura Stadion, Roma-nia 1974.
• Żyśko J., Zmiany struktury organizacji kultury fizycznej w Polsce po 1989 roku, AWF (praca doktorska) Warszawa 1997.
• Żukowska Z., Fair Play. Sport. Edukacja, Wyd. ESTRELLA, Warszawa 1996.

Identifiers

DOI

10.16926/sit.2019.02.11