Edukacja do starości – przesłanie krakowskich stulatków

• Authors: Maćkowicz Jolanta , Wnęk-Gozdek Joanna
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy postaw stulatków wobec procesu starzenia się w kontekście edukacji do starości. W obliczu szybkiego starzenia się społeczeństw przygotowanie do starości staje się jednym z kluczowych wyzwań edukacyjnych. W artykule przedstawiono wyniki badań jakościowych przeprowadzonych wśród osób w wieku 100 lat i więcej. Badaczki interesowało postrzeganie procesu starzenia się w kontekście indywidualnych historii życia, ze szczególnym uwzględnieniem przekazu dla młodszych pokoleń. W badaniach zastosowano zbiorowe studium przypadku obejmujące 12 osób zamieszkujących domy rodzinne i domy pomocy społecznej w Krakowie oraz jego okolicach. Materiały zebrane podczas wywiadów mogą stanowić wkład w proces przygotowania do starości.

Keywords

PL

edukacja do starości, percepcja starości, przygotowanie do starości, starość, stulatkowie

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Akademii WSB
• Journal: EXLIBRIS Biblioteka Gerontologii Społecznej
• Year: 2022
• Issue: 1(22) /2022 Exlibris. Biblioteka Gerontologii Społecznej
• Pages: 97-111

Dates

published

2022-03-24

Contributors

author

Maćkowicz Jolanta

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

author

Wnęk-Gozdek Joanna

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

References

• Borowik, J. (2014). Międzypokoleniowy przekaz kulturowy w rodzinach wiejskich województwa podlaskiego. W: P. Szukalski (red.), Relacje międzypokoleniowe we współczesnych polskich rodzinach (ss. 81–103). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Czerniawska, O. (1996). Edukacja osób trzeciego wieku. W: T. Wujek (red.), Wprowadzenie do andragogiki (ss. 213–244). Instytut Technologii Eksploatacji.
• Dubas, E. (2013). Starość znana i nieznana, Rocznik Andragogiczny [online]. 13 maja 2014, T. 20, ss. 135–152. https://doi.org/10.12775/RA.2013.007
• Frąckowiak, T. (2012). Poczucie jakości życia osób długowiecznych. Psychologia Rozwojowa, 17(1), ss. 101–115.
• Gangl, J. (1976). Starzenia trzeba się uczyć. W: T. Blieweis i in. (red.), Wieczór życia. Tłum. E. Schultz i M. Węcławski. Księgarnia Świętego Wojciecha.
• Jasielska, A. (2011). Funkcjonowanie emocjonalne osób w wieku 60–85 lat na przykładzie regulacji emocji. Gerontologia Polska, 19(2), ss. 112–119.Kamiński, A. (1982). Funkcje pedagogiki społecznej. Praca socjalna i kulturalna. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Kamiński, A. (1974). Wychowanie do starości jako czynnik adaptacji ludzi starszych do nowoczesnego społeczeństwa. Problemy Zabezpieczenia Społecznego, 6.
• King, U. (2004). The dance of life. Spirituality, ageing and human flourishing. W: A. Jewell (red.), Ageing, spirituality and well-being (ss. 124–142). Jessica Kingsley Publishers.
• Komeński, J. A. (1956). Wielka dydaktyka. Ossolineum.
• Komeński, J. A. (1973). Pampaedia. Przeł K. Remerowa. Ossolineum.
• Kvale, S. (2010). Prowadzenie wywiadów. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Leśniewski, M. F., Cornaro L., Lessius L. (2008). Nauka zdrowia to iest, skuteczny sposob, ktorym się zdrowie dobre i zycie, a przy tym zmysłow, rozumu i pamięci całosc, az do ostatniey starosci dochowac moze traktatów II (ebook). Klasyka Literatury Nexto.
• Mackowicz, J., & Wnek-Gozdek, J. (2017a). The process of (non) ageing in the perception of Polish Centenarians. Educational Gerontology, 43(2), ss. 101–111. http://dx.doi.org/10.108 0/03601277.2016.1263926
• Maćkowicz, J., & Wnęk-Gozdek, J. (2017b), Stulatkowie i superstulatkowie. W: A. A. Zych (red.),
• Encyklopedia starości, starzenia się i niepełnosprawności, t. 3 (ss. 512–518). Thesaurus Silesiae – Skarb Śląski.
• Mackowicz, J., Wnek-Gozdek, J., & Sliwa, E. (2021). Intergenerational transmission of values of Polish centenarian teachers. W: M. Poulain, J. Mackowicz (red.), Positive ageing and learning from centenarians (ss. 31–48). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003162216
• Marycjusz, S. (1925). O szkołach czyli akademiach ksiąg dwoje. Biblioteka Pisarzy Pedagogicznych.
• Poulain, M. & Mackowicz, J. (2021). Implications for ageing society. W: M. Poulain & J. Mackowicz (red.), Positive ageing and learning from centenarians (ss. 153–163). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003162216
• Stake, R. E. (2009). Jakościowe studium przypadku. W: N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, t. 1 (ss. 623–654). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Steuden, S. (2011). Psychologia starzenia się i starości. Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Straś-Romanowska, M. (2000). Późna dorosłość. Wiek starzenia się. W: B. Harwas-Napierała,
• J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, t. 2 (ss. 263–292). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Szarota, Z., & Perek-Białas, J. (2017). Four types of gerontological education in Poland: the current situation and needs for future. Studia Edukacyjne, 46, ss. 207–223. https://doi. org/10.14746/se.2017.46.13
• Tomczyk, Ł. (2015). Vzdelavani senioru v oblastii novych medii. Asociace Institucí Vzdělávání Dospělých ČR.
• Uzar, K. (2011). Wychowanie w perspektywie starości. Personalistyczne podstawy geragogiki. Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• United Nations (2022). World Population Prospects – Population Division, population.un.org. [dostęp: 27.12.2022].
• Wnęk-Gozdek, J. (2017). ,,Nawet nadchodzące starości rzeczy są warte wyczekiwania” – przepis stulatków na satysfakcjonującą starość. Exlibris Biblioteka Gerontologii Społecznej, 2(14), ss. 129–142.
• Young, R. D. (2021). Validated Worldwide Supercentenarians 113+, Living and Recently Deceased: February 2021. Rejuvenation Research, 24(1), ss. 62–64. http://doi.org/10.1089/ rej.2021.0008
• Zych, A. A. (2014). Geragogika pomiędzy Scyllą a Charybdą. W: A. A. Zych (red.), Starość darem, zadaniem i wyzwaniem (ss. 435–443). Stowarzyszenie Przyjaciół Domu Pomocy Społecznej „Pod Dębem”, Sosnowiec–Dąbrowa Górnicza.
• Zych, A. A. (2010). Leksykon gerontologii. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Netografia
• Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (2015). Ponad 4 tys. stulatków. https://www.mswia.gov.pl/ pl/aktualnosci/13397,Ponad-4-tys-stulatkow.html [dostęp: 23.09.2022].
• Najstarsi Ludzie, https://pl.wikipedia.org/wiki/Najstarsi_ludzie#cite_note-2 [dostęp: 12.09.2022].
• Polskie Radio, Informacje naukowe (16.08.2017): Ekspert: czeka nas eksplozja długowieczności w Polsce. https://www.polskieradio.pl/23/266/Artykul/1820042,Ekspert-czeka-naseksplozja- dlugowiecznosci-w-Polsce [dostęp: 09.11.2022].
• Uzar-Szcześniak, K. (2015). Personalistyczna perspektywa starości i jej implikacje dla pedagogii osoby. Forum Pedagogiczne, 2, ss. 77–93. http://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/fp/ article/viewFile/141/143 [dostęp: 03.09.2018].
• WHO (2022). Ageing and health. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageingand- health [dostęp: 14.11.2022].
• Wywiad z prof. Paulem B. Baltesem. Negatywne stereotypy dotyczące starości są znacznie przesadzone. Gazeta Wyborcza, 2001, 10 kwietnia. http://wyborcza.pl/1,75400,227349.html?- disableRedirects=true [dostęp: 18.08.2018].

Identifiers

DOI

DOI 10.57655/Exlibris_1_2022_6