THE PROCEEDINGS BEFORE THE CONSTITUTIONAL TRIBUNAL ON THE UNCONSTITUTIONALITY OF SUBSTATUTORY ACTS IN THE YEARS 1986-1997

• Authors: Brzęk Wacław

Title variants

PL

POSTĘPOWANIA PRZED TRYBUNAŁEM KONSTYTUCYJNYM W SPRAWIE NIEKONSTYTUCYJNOŚCI AKTÓW PODUSTAWOWYCH W LATACH 1986-1997

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Polski sąd konstytucyjny funkcjonuje już od ponad trzydziestu lat. Trybunał Konstytucyjny został ustanowiony w wyniku uchwalenia ustawy z dnia 26 marca 1982 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Miał on orzekać o zgodności z Konstytucją ustaw uchwalonych przez Sejm oraz innych aktów normatywnych wydanych przez naczelne, bądź centralne organy państwowe. Ustrojodawca przyjął, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o zgodności ustaw z Konstytucją miały być rozpatrywane przez Sejm. Przepisy ówczesnej konstytucji nie regulowały właściwości, ustroju oraz sposobów procedowania Trybunału Konstytucyjnego. Miała to regulować ustawa. Została ona uchwalona dopiero w dniu 29 kwietnia 1985 roku. W opracowaniu przedstawiono dorobek orzeczniczy Trybunału Konstytucyjnego w latach 1986 – 1997 w odniesieniu do aktów podustawowych. Były nimi przede wszystkim akty normatywne wydane przez naczelne i centralne organy administracji państwowej, jak również takie akty wydane przez inne naczelne i centralne organy państwowe. W artykule omówiono m.in. procedury stosowane przez Trybunał Konstytucyjny w sprawach o stwierdzenie zgodności aktów podustawowych z Konstytucją i aktami ustawowymi. Przedstawiono również problem procedowania w przypadku pytań prawnych. Zasygnalizowano także problem postanowień sygnalizacyjnych. Termin a quo wyznacza data pierwszego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Zapadło ono w dniu 26 maja 1986 roku. Natomiast termin ad quem to data uchwalenia nowej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Uchwalona ona została w dniu 1 sierpnia 1997 roku w oparciu o przepisy Konstytucji z dnia 2 kwietnia 1997 roku.

EN

The Constitutional Court of Poland has been functioning for over thirty years now. The Constitutional Tribunal was established as a result of the act on 26th March 1982 on the amendments of the Constitution of the Polish People’s Republic. It was supposed to judge the accordance of the passed acts by the Sejm and other normative acts issued by the main or central state authorities with the Constitution. The legislator adopted that the Constitutional Tribunal judgements on the accordance with the Constitution shall be recognized by the Sejm. The regulations of the Constitution that was in force at the time did not regulate appropriateness, system or ways of proceedings of the Constitutional Tribunal. The act was supposed to regulate all those areas. It was passed no sooner that on 29th April 1985. The article presents the Constitutional Tribunal judgement heritage in the years 1986-1997 in relation to the substatutory acts. Those included first of all normative acts issued by the main and central institutions of public administration as well as those acts issued by other main and central public authorities. The procedures used by the Constitutional Tribunal concerning the accordance of the substatutory acts with the Constitution and statutory acts were discussed as well. The article also presents an issue of proceedings in case of legal enquiries . A matter of signaling decisions made by the Constitutional Tribunal about the possible misconduct s were alsodiscussed . The term a quo is indicated by the date of the first judgement of the Constitutional Tribunal. It occurred on 26th May 1986. However, the term ad quem means the date of passing a new act on the Constitutional Tribunal. It was adopted on 1st August 1997 on the basis of the regulations of the Constitution from 2nd April 1997.

Keywords

PL

Trybunał Konstytucyjny; akty podustawowe; procedury; orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego; historia

EN

The Constitutional Court; substatutory acts; procedures; judgements of the Constitutional Court; history

• Publisher: Międzynarodowy Instytut Innowacji Nauka – Edukacja – Rozwój w Warszawie
• Journal: International Journal of Legal Studies (IJOLS)
• Year: 2017
• Issue: 2(2)
• Pages: 209-253

Dates

published

2017-12

Contributors

author

Brzęk Wacław

• University of Entrepreneurship in Warsaw, Poland.

References

• 1. BORSKI M., 2009. Sąd Konstytucyjny Republiki Czeskiej, Humanitas, Sosnowiec.
• 2. CZESZEJKO – SOCHACKI Z., 1986. Trybunał Konstytucyjny PRL, Warszawa.
• 3. DĄBROWSKI M., 2011. Zasada kontradyktoryjności a postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym. Przegląd Prawa Konstytucyjnego, Nr 2.
• 4. DĄBROWSKI M., 2015. Funkcje Trybunału Konstytucyjnego związane z hierarchiczną kontrolą konstytucyjności prawa. Olsztyn.
• 5. DERYNG A., 2014. Trybunał Konstytucyjny jako organ władzy sądowniczej w Polsce, Zeszyty Naukowe Akademii Jana Długosza w Częstochowie, Nr 2 (10).
• 6. DZIADZIO A., 2008. Ochrona konstytucyjności prawa w Europie XIX wieku, Studia z dziejów państwa i prawa polskiego, tom XI.
• 7. GARLICKI L., 2001. Pierwsze orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego (refleksje w 15 lat później), Trybunał Konstytucyjny – Księga XV-lecia, Warszawa.
• 8. JASIŃSKI A., 1999. Pojęcie legitymacji szczególnej w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym, Biuletyn Trybunału Konstytucyjnego, Nr 1.
• 9. JASTRZĘBSKI R., 2010. Konstytucyjność aktów ustawodawczych w judykaturze II Rzeczypospolitej, Przegląd Sejmowy, Nr 2(97).
• 10. KRÓLIKOWSKI J., PROKOP A.V., 2009. Wyrok o braku niezgodności jako trzeci rodzaj rozstrzygnięcia w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, „Studia Prawnicze” z. 4.
• 11. KUCZMA P., 2013. Orzecznictwo sygnalizacyjne Trybunału Konstytucyjnego w latach 1999 – 2003, Przegląd Prawa i Administracji, XCV.
• 12. LIS – STARANOWICZ D., 2006. Kilka uwag do art. 77 i 81 Konstytucji marcowej [w: ] Sarnecki P. ( red. ); Prawo konstytucyjne II Rzeczypospolitej – Nauka i instytucje. Kraków.
• 13. MIKULI P., 2007. Zdekoncentrowana sądowa kontrola konstytucyjności prawa – Stany Zjednoczone i państwa europejskie, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• 14. NIEWIŃSKI K., 2013. Geneza i pozycja ustrojowa Trybunału Stanu w PRL, Miscellanea Historico – Iuridica, tom XII.
• 15. ONISZCZUK J., 1998. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego w latach 1986 – 1996 – wybrane zagadnienia, Warszawa.
• 16. ONISZCZUK J., 1994. Postanowienia Trybunału Konstytucyjnego w latach 1986 – 1993 – wybrane zagadnienia [w:] Jankiewicz A.; Działalność orzecznicza Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa.
• 17. ORZECHOWSKA K., 2015. Ostateczność orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w regulacjach obowiązujących przed 1997 r. oraz koncepcje ostateczności orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w trakcie prac Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego i w projektach Konstytucji, Przegląd Prawa Konstytucyjnego, Nr 1 (23).
• 18. RADZIEWICZ P., 2010. Wykonywanie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego przez prawodawcę, Warszawa.
• 19. ROZMARYN S., 1948. Kontrola konstytucyjności ustaw, cz. I i II, Państwo i Prawo, zeszyt 11 i 12.
• 20. SKWARA B., 2010. Rozporządzenie jako akt wykonawczy do ustawy w polskim prawie konstytucyjnym, Warszawa.
• 21. STARZEWSKI M., 1928. Środki zabezpieczenia prawnego konstytucyjności ustaw, Kraków.
• 22. STAWECKI T., STAŚKIEWICZ W., WINCZOREK J., 2008. Między policentrycznością a fragmentaryzacją Wpływ Trybunału Konstytucyjnego na polski porządek prawny, Warszawa.
• 23. SULIKOWSKI A., 2013. Postanowienia sygnalizacyjne TK. Założenia instytucjonalne, praktyka, wykonywanie, [w:] Wykonywanie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w praktyce konstytucyjnej organów państwa, red. K. Działocha i S. Jarosz-Żukowska, Warszawa.
• 24. ŚNIEŻKO S., SZCZĄSKA Z., 1994. Ocena dotychczasowego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego [w:] Jankiewicz A. (red.), Działalność orzecznicza Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa.
• 25. TKACZYK E., 2015. Legitymacja organizacji zawodowych do wszczynania postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, Studia Prawnicze i Administracyjne, Nr 13 (3).
• 26. TULEJA P., 2009. Postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie hierarchicznej kontroli norm, Przegląd Sejmowy, Nr 5 (94).
• 27. ZAHORSKI H., 1931. Zasada badania konstytucyjności ustaw przez sądownictwo a Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 marca 1921 roku, Wilno.
• 28. ZWIERZCHOWSKI E., 1997. Prawa i kontrola jego zgodności z Konstytucją, Warszawa.
• 1. Ustawa konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r. (Dz. U. RP Nr 30, poz. 227).
• 2. Ustawa konstytucyjna z dnia 19 lutego 1947 r. o ustroju i zakresie działania najwyższych organów Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 18, poz. 71). 3. Konstytucja PRL z dnia 22 lipca 1952 r. (Dz. U. Nr 33, poz. 232 z późn. zm.).
• 4. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t. j. z 1980 r. Dz. U. Nr 9, poz. 26 ).
• 5. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2016 r., poz. 1822).
• 6. Ustawa z dnia 10 lutego 1976 r. o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 5, poz. 29).
• 7. Ustawa z dnia 26 marca 1982 roku o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 11, poz. 83).
• 8. Ustawa z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 22, poz. 98).
• 9. Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 roku o zmianie Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 19, poz. 101). 10. Ustawa z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych (Dz. U. Nr 33, poz. 175). 11. Ustawa z dnia 29 maja 1989 r. o przekazaniu dotychczasowych kompetencji Rady Państwa Prezydentowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i innym organom państwowym (Dz. U. Nr 34, poz. 178). 12. Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz. U. Nr 98 poz. 604).
• 13. Ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643).
• 14. Uchwała Sejmu PRL z dnia 31 lipca 1985 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 39, poz. 184.z późn. zm.).
• 15. Uchwała Sejmu PRL z dnia 17 lipca 1986 r. - Regulamin Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (M. P. Nr 21, poz. 264).
• 16. Uchwała Nr 147 Rady Ministrów z dnia 5 listopada 1991 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej ( M.P. Nr 44, poz. 310 ).
• 17. Uchwała Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 października 1997 r. w sprawie regulaminu Trybunału Konstytucyjnego została ogłoszona w Monitorze Polskim (M. P. Nr 81, poz. 788).

Identifiers

ISSN

ISSN 2543-7097

EISSN

2544-9478

DOI

10.5604/01.3001.0012.2251