Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2020 | XIII | 106-127

Article title

Monumentalne kompozycje z łysogórskich płyt ceramicznych w wystroju budowli sakralnych

Authors

Content

Title variants

EN
Monumental arrangements of the Łysa Góra ceramic panels in the decoration of church buildings

Languages of publication

PL EN

Abstracts

PL
Płyty ceramiczne wykonywane od 1960 roku w Spółdzielni „Kamionka” w Łysej Górze to jeden z dających największe możliwości twórcze materiałów wykorzystywanych do dekoracji architektury. Umożliwiały tworzenie niewielkich „akcentów ceramicznych” oraz prac o dużej powierzchni i monumentalnym charakterze. Kompozycje z płyt łysogórskich, spotykane przede wszystkim w budownictwie świeckim, od połowy lat 60. XX wieku zaczęły pojawiać się w architekturze sakralnej. Najwcześniejszą była okładzina na elewacji kaplicy Krzyża Świętego w Piasecznie autorstwa Krzysztofa Henisza z 1965 roku. W artykule przedstawiono realizacje znajdujące się w polskich oraz zagranicznych kościołach. Większość omówionych kompozycji powstała w okresie, gdy do wnętrz sakralnych wprowadzano nowe zasady organizacji wynikające z zaleceń Soboru Watykańskiego II. Na ten ważny wątek także została zwrócona uwaga w artykule. Ostatnia z wymienionych prac – ściana ołtarzowa w Harmężu autorstwa Anny Praxmayer – powstała już w XXI wieku, tuż przed ostatecznym upadkiem wytwórni w Łysej Górze.
EN
Ceramic panels produced since 1960 in the “Kamionka” cooperative in Łysa Góra are one of the most versatile materials used for architectural decorations. They made it possible to create small “ceramic accents” as well as large-scale and monumental works. Compositions made of Łysa Góra panels, at first found mainly in secular buildings, started to appear in church architecture from the mid-1960s. The earliest was the cladding on the facade of the Chapel of the Holy Cross in Piaseczno by Krzysztof Henisz in 1965. The article presents realisations found in Polish and foreign churches. Most of the discussed compositions were created in the period when new rules of organisation resulting from the recommendations of the Second Vatican Council were introduced into church interiors. This important theme is also highlighted in the article. The last mentioned work - the altar wall in Harmęże by Anna Praxmayer - was created in the 21st century, just before the definitive demise of the factory in Łysa Góra.

Contributors

  • Muzeum Narodowe w Krakowie

References

  • Archive of the Metropolitan Curia in Kraków, Siepraw parish; AKM, APA 288; Artistic Commission 1964–1968, n.pag.
  • Archive of the Priests of the Sacred Heart in Tarnów, protocols from 25.01.1968, n.pag.
  • Czermak K., Jubileuszowa wizyta u tarnowskich misjonarzy w Republice Konga [A jubilee visit to the missionaries from Tarnów in the Republic of Congo], 2008, https://tiny.pl/7kwhs (access date: 8.01.2020).
  • Gancarz B., Stworzone w ogniu [Created in Fire], https://tiny.pl/7kwhw (access date: 8.01.2020).
  • https://tiny.pl/7k9g7 (access date: 20.04.2020).
  • Instrukcja do należytego wprowadzenia w życie Konstytucji o świętej liturgii Instrukcja do należytego wprowadzenia w życie Konstytucji o świętej liturgii [Instruction for the Right Application of the Constitution on the Sacred Liturgy of the Second Vatican Council] chapter V: Należyte budowanie kościołów i ołtarzy ułatwiające wiernym aktualne uczestnictwo [Designing Churches and Altars to Facilitate Active Participation of the Faithful], in: Wprowadzenie do liturgii [Introduction to Liturgy], collective work, Poznań–Warszawa–Lublin 1967, pp. 624–626.
  • Kiedos J., Brzytwa A., Świadectwo śląskiego kapłana. Życie księdza Konrada Szwedy w 100-lecie urodzin [The Testimony of the Silesian Priest. The Life of Fr. Konrad Szweda on the 100th Anniversary of His Birthday], Katowice–Rybnik 2012.
  • Konstytucja o liturgii świętej [Constitution on the Sacred Liturgy], chapter VII: Sztuka sakralna i sprzęty liturgiczne [Sacred Art and Sacred Furnishings], in: Wprowadzenie do liturgii [Introduction to Liturgy], collective work, pp. 603–604
  • Kostuch B., Czarodziej z Łysej Góry. Opowieść o Bolesławie Książku [The Wizard of Łysa Góra. A Story of Bolesław Książek], Warszawa 2020.
  • Kostuch B., Kolor i blask. Ceramika architektoniczna oraz mozaiki w Krakowie i Małopolsce po 1945 roku [Colour and Radiance. Architectural Ceramics and Mosaics in Kraków and Małopolska after 1945], Kraków 2015.
  • Krasińska A., Współczesna sztuka sakralna. Ceramika w przestrzeni [Contemporary Church Art. Ceramics in Space], „Za i przeciw” 1965, no. 43.
  • Kucza-Kuczyński K., Mroczek A.A., Nowe kościoły w Polsce [New Churches in Poland], Warszawa 1991.
  • Makówka L., Sztuka sakralna na Górnym Śląsku w II połowie XX wieku. Malarstwo i rzeźba [Church Art of the Upper Silesia in the Second Half of the 20th Century. Painting and Sculpture], Katowice 2008.
  • Pasierb J.S., Zagadnienie nowoczesnej sztuki kościelnej w świetle Konstytucji o liturgii [The issues of modern church art in the light of Constitution on Liturgy], in: Wprowadzenie do liturgii [Introduction to Liturgy], collective work, Poznań–Warszawa–Lublin 1967, pp. 518–533.
  • Popiel J., Problematyka duszpasterska sztuki chrześcijańskiej [Pastoral issues in Christian art], in: Wprowadzenie do liturgii [Introduction to Liturgy], collective work, Poznań–Warszawa–Lublin 1967, pp. 550–562.
  • Popiel J., Wnętrze kościoła w świetle odnowionej liturgii [Church interior in the light of renewed liturgy], in: Wprowadzenie do liturgii [Introduction to Liturgy], collective work, Poznań–Warszawa–Lublin 1967, pp. 534–549.
  • Pyka H., Trzynaście lat wolnego artysty Norberta Paprotnego [Thirteen Years of the Free Artist Norbert Paprotny], in: Ziemia Śląska [The Silesian Region], vol. 6, ed. L. Szaraniec, Katowice 2005.
  • Ryba G., Rawenna, Wystrój wnętrza kościoła św. Maksymiliana Kolbe (Ravenna, Decorazione della chiesa San Massimiliano Kolbe), https://tiny.pl/7kwqt (access date: 8.01.2020).
  • Witold Cęckiewicz, vol. I: Rozmowy o architekturze. Projekty [Conversations on Architecture. Projects], eds. M. Karpińska, D. Leśniak-Rychlak and M. Wiśniewski, Kraków 2015.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-d2a7f4a9-80fc-4d90-9dba-9d0b8dc42a88
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.