Damásio, jaźń i świadomość

• Authors: Munévar Gonzalo

Title variants

EN

Damásio, Self and Consciousness

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Sformułowana przez António Damásio koncepcja „świadomości rdzennej” ma poważne wady. Nie może wyjaśnić takich zjawisk jak śnienie czy zespół zamknięcia, które adekwatna teoria świadomości powinna wyjaśniać. W ramach swojej koncepcji Damásio wymaga bowiem, aby zachodzące w organizmie przetwarzanie informacji o przedmiocie wywierało wpływ na autoreprezentację organizmu. Wymogu tego nie da się spełnić w obu powyższych stanach. Co więcej, w wielu stanach, w których organizm uwzględnia efekt, powiedzmy, postrzegania przedmiotu zewnętrznego, uwzględnianie to ma charakter nieświadomy. Wreszcie, bliski związek między świadomością a jaźnią, jaki postuluje Damásio, prowadzi do podziału jaźni, który ze względów teoretycznych jest nie do utrzymania: w ramach teorii ewolucji wymaga się, aby nawet prymitywna jaźń (na przykład protojaźń) przejawiała cechy „jaźni autobiograficznej”.

EN

António Damásio’s notion of “core consciousness” suffers from serious defects. It cannot account for phenomena such as dreaming or locked-in-syndrome, which a proper theory of consciousness should explain, because it requires that the organism’s self-representation be affected by the organism’s processing of an object. This requirement cannot be met in those two states. Moreover, in many states in which the organism does take into account the effect of, say, the perception of an external object, that account is unconscious. And lastly, the close connection Damásio makes between consciousness and the self leads to a theoretically untenable division of the self: evolutionary considerations demand that even a primitive self (e.g., a proto-self) exhibit features of an “autobiographical self”.

Keywords

PL

świadomość; jaźń; jaźń rozproszona; neuronauka; obrazowanie mózgu; António Damásio

EN

consciousness; self; distributive self; neuroscience; brain-imaging; António Damásio

• Publisher: Uniwersytet Zielonogórski. Instytut Filozofii
• Journal: Filozoficzne Aspekty Genezy
• Year: 2015
• Volume: 12
• Pages: 305-320

Contributors

author

Munévar Gonzalo

• Lawrence Technological University

References

• António R. DAMÁSIO, Tajemnica świadomości. Jak ciało i emocje współtworzą świadomość, przeł. Maciej Karpiński, Nowe Horyzonty, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2000.
• António R. DAMÁSIO and Kaspar MEYER, Consciousness: An Overview of the Phenomenon and of Its Possible Neural Basis, w: Steven LAUREYS and Giulio TONONI (eds.), The Neurology of Consciousness: Cognitive Neuroscience and Neuropathology, Academic Press, London 2009, s. 3-14, doi: 10.1016/B978-0-12-374168-4.00001-0.
• António R. DAMÁSIO, Jak umysł zyskał jaźń. Konstruowanie świadomego mózgu, przeł. Norbert Radomski, Nowe Horyzonty, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2011.
• António R. DAMÁSIO, Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg, wyd. 2. popr., przeł. Maciej Karpiński, Nowe Horyzonty, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2011.
• C. Neil MACRAE, Todd F. HEATHERTON , and William M. KELLEY, A Self Less Ordinary: The Medial Prefrontal Cortex and You, w: Michael S. GAZZANIGA (ed.), The Cognitive Neurosciences III, A Bradford Book, MIT Press, Cambridge, Massachusetts — London 2004, s. 1067-1075.
• Gonzalo MUNÉVAR, Matthew L. COLE, Yongquan YE, Jie YANG, Yi ZHENG, Uday KRISHNAMURTHY, and Mark HAACKE, fMRI Study of Self vs. Others’ Attributions of Traits Consistent with Evolutionary Understanding of the Self, Neuroscience Discovery 2014, vol. 2, no. 3, s. 1-7, doi: 10.7243/2052-6946-2-3.
• Steven M. PLATEK, James W. LOUGHEAD, Ruben C. GUR, Samantha BUSCH, Kosha RUPAREL, Nicholas PHEND, Ivan S. PANYAVIN, and Daniel D. LANGLEBEN, Neural Substrates for Functionally Discriminating Self-Face from Personally Familiar Faces, Human Brain Mapping 2006, vol. 27, no. 2, s. 91-98, doi: 10.1002/hbm.20168.
• Georg NORTHOFF, Alexander HEINZEL, Moritz DE GRECK, Felix BERMPOHL, Henrik DOBROWOLNY, and Jaak PANKSEPP, Self-Referential Processing in Our Brain — A Meta-Analysis of Imaging Studies on the Self, NeuroImage 2006, vol. 31, no. 1, s. 440-457, doi: 10.1016/j.neuroim age.2005.12.002.
• Stanley B. KLEIN, The Cognitive Neuroscience of Knowing One’s Self, w: Michael S. GAZZANIGA (ed.), The Cognitive Neurosciences III, A Bradford Book, MIT Press, Cambridge, Massachusetts — London 2004, s. 1077-1089.
• Francis CRICK i Christof KOCH, Rama teoretyczna dla świadomości, przeł. Anna Binder i Marek Binder, w: Andrzej KLAWITER (red.), Formy aktywności umysłu. Ujęcia kognitywistyczne. Tom 1. Emocje, percepcja, świadomość, Nowe Tendencje w Psychologii, t. 13, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 302-323.
• Ilan I. GOLDBERG, Michal HAREL, and Rafael MALACH, When the Brain Loses Its Self: Prefrontal Inactivation during Sensorimotor Processing, Neuron 2006, vol. 50, no. 2, s. 329-339, doi: 10.1016/j.neuron.2006.03.015.
• Rodolfo R. LLINÁS, Ja z wiru. Od neuronów do selfu, przeł. Jan J. Trąbka i Piotr K. Walecki, b.w., Kraków 2008.
• Rodolfo R. LLINÁS, Ja z wiru, przeł. Anna Binder i Marek Binder, w: Andrzej KLAWITER (red.), Formy aktywności umysłu. Ujęcia kognitywistyczne. Tom 1. Emocje, percepcja, świadomość, Nowe Tendencje w Psychologii, t. 13, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 364-384.
• Benjamin LIBET, Unconscious Cerebral Initiative and the Role of Conscious Will in Voluntary Action, The Behavioral and Brain Sciences 1985, vol. 8, no. 4, s. 529-539, doi: 10.10 17/S0140525X00044903.
• Gonzalo MUNÉVAR, Naturalistyczne wyjaśnienie wolnej woli (II), przeł. Radosław Plato, Filozoficzne Aspekty Genezy 2014, t. 11, s. 161-184, http://www.nauka-a-religia.uz.zgora.pl/images/FAG/2014.t.11/art.07.pdf (16.08.2015).
• Gonzalo MUNÉVAR, A Darwinian Account of Self and Free Will, w: Martin BRINKWORTH and Friedel WEINERT (eds.), Evolution 2.0: Implications of Darwinism in Philosophy and the Social and Natural Sciences, The Frontiers Collection, Springer-Verlag, Heidelberg — Dordrecht — London — New York 2012, s. 43-63, doi: 10.1007/978-3-642-20496-8_5.
• Oliver BAUMANN and Jason B. MATTINGLEY, Medial Parietal Cortex Encodes Perceived Heading Direction in Humans, The Journal of Neuroscience 2010, vol. 30, no. 39, s. 12897-12901, doi: 10.1523/JNEUROSCI.3077-10.2010.
• Alex FORNITO, Murat YÜCEL, Brian DEAN, Stephen J. WOOD, and Christos PANTELIS, Anatomical Abnormalities of the Anterior Cingulate Cortex in Schizophrenia: Bridging the Gap Between Neuroimaging and Neuropathology, Schizophrenia Bulletin 2009, vol. 35 no. 5, s. 973-993, doi: 10.1093/schbul/sbn025.