OD REDAKTORA TEMATYCZNEGO NUMERU

• Authors: Golinowska Stanisława
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Teza o pracy zarobkowej jako o równoważnym kapitałowi czynniku rozwoju, podstawowym źródle dochodów ludności i fundamencie tożsamości człowieka, a nawet o sensie jego życia jest coraz bardziej kontestowana i to zarówno w warstwie aksjologicznej, jak i wobec nasilenia nowych tendencji w rozwoju. Przyspieszona dynamika dotyczy procesów ekonomicznych, powstawania i wdrażania nowych technologii oraz przemian społecznych. W debacie na temat znaczenia pracy mamy więc do czynienia z różnymi wątkami. Redakcyjne zainteresowanie dotyczy trzech głównych, które sukcesywnie będą podejmowane. Po pierwsze – o tendencji do bezzatrudnieniowego wzrostu gospodarczego oraz o globalnym zakresie rynku pracy i jego skutkach. Po drugie – o zmianie charakteru pracy wobec zmian w strukturze tworzenia dobrobytu; spadku znaczenia wytwarzania dóbr przemysłowych i rolniczych oraz wzroście znaczenia różnorodnych usług, a także o roli nowych technologii i postępu organizacyjnego w procesie nazywanym w starej literaturze „zastępowaniem pracy żywej przez uprzedmiotowioną”. Po trzecie – o spadku udziału pracy zarobkowej w zapewnianiu dochodów ludności, pozwalających na zaspokojenie ich rosnących i zmieniających się potrzeb. Reakcja na te wyraźnie zarysowujące się tendencje jest też różnorodna. W głównym nurcie ma miejsce obrona zatrudnienia i ogólnie pracy zarobkowej. Z tego powodu wzrost zatrudnienia jest nadal uznawanym i głoszonym celem strategii rozwoju. Wspiera się warunki tworzenia miejsc pracy i zdolności ludzi do zatrudnienia. Postuluje się też opłacanie pracy, wykonywanej dotychczas w ramach rodziny czy większej wspólnoty (np. sprawowania opieki). Dwa czynniki osłabiają ten ciągle główny nurt. Jeden dotyczy zmian charakteru i rodzajów pracy, którą jest coraz trudniej sformalizować (ustandaryzować), a tego wymaga takie funkcjonowanie rynku pracy, aby panował na nim ład społeczny i sprawiedliwość wynagradzania. Proste kryterium ilości i jakości pracy jako podstawy wynagradzania jest coraz trudniej stosować. Drugi czynnik dotyczy zastępowania pracy przez nowe technologie i to nie tylko w odniesieniu do wysiłku i organizacji pracy, ale także w odniesieniu do zastępowania procesu tworzenia dóbr (i usług) przez sztuczną inteligencję i roboty. Rozważania i publikacje na temat zmian rynku pracy oraz charakteru pracy i roli zatrudnienia były podejmowane w środowisku ekonomistów i polityków społecznych niejednokrotnie. Artykuły w tym numerze „Polityki Społecznej” nawiązują do publikacji Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych z roku 1998 i 2004, przygotowanych na kolejne jubileusze działalności badawczej Instytutu. Z tego powodu zaproszenie redakcji do napisania nowych artykułów zostało skierowane w pierwszym kroku głównie do autorów, którzy wówczas napisali swoje teksty, aby może chcieli zrewidować ówczesne stanowiska, ale przede wszystkim, aby ukazali nowe konteksty i dylematy. Zaproszenie wysłano także do młodszych autorów, szczególnie tych, którzy podjęli badania o nowych dylematach pracy w kontekście współczesnego sposobu życia. Podjęcie tych wątków w czasopiśmie ograniczonym liczbą stron i pozyskaniem zmotywowanych (punktami) i chętnych autorów stało się niemałym wyzwaniem. Okazało się jednak, że w naszym środowisku troska i głębsza refleksja nad losami świata pracy dominuje nad innymi motywacjami. Dzięki temu udało się redakcji „Polityki Społecznej” uzyskać teksty, które są prezentowane w tym numerze i następnym. Zaczynamy od spraw najogólniejszych: tendencji w odniesieniu do roli zatrudnienia w kształtowaniu się wzrostu gospodarczego (artykuł L. Kucharskiego i E. Kwiatkowskiego), roli globalizacji w rozwoju (artykuł W. Morawskiego), następnie przechodzimy do zmian rynku pracy i samej pracy w gospodarce (artykuł M. Bednarskiego) oraz konsekwencji dla utrzymania welfare state (artykuł S. Golinowskiej). Numer kończy artykuł na temat problemów podziału pracy we współczesnej rodzinie (artykuł P. Michonia) z zasygnalizowaniem, co to może oznaczać dla zmian na rynku pracy. eza o pracy zarobkowej jako o równoważnym kapitałowi czynniku rozwoju, podstawowym źródle dochodów ludności i fundamencie tożsamości człowieka, a nawet o sensie jego życia jest coraz bardziej kontestowana i to zarówno w warstwie aksjologicznej, jak i wobec nasilenia nowych tendencji w rozwoju. Przyspieszona dynamika dotyczy procesów ekonomicznych, powstawania i wdrażania nowych technologii oraz przemian społecznych. W debacie na temat znaczenia pracy mamy więc do czynienia z różnymi wątkami. Redakcyjne zainteresowanie dotyczy trzech głównych, które sukcesywnie będą podejmowane. Po pierwsze – o tendencji do bezzatrudnieniowego wzrostu gospodarczego oraz o globalnym zakresie rynku pracy i jego skutkach. Po drugie – o zmianie charakteru pracy wobec zmian w strukturze tworzenia dobrobytu; spadku znaczenia wytwarzania dóbr przemysłowych i rolniczych oraz wzroście znaczenia różnorodnych usług, a także o roli nowych technologii i postępu organizacyjnego w procesie nazywanym w starej literaturze „zastępowaniem pracy żywej przez uprzedmiotowioną”. Po trzecie – o spadku udziału pracy zarobkowej w zapewnianiu dochodów ludności, pozwalających na zaspokojenie ich rosnących i zmieniających się potrzeb. Reakcja na te wyraźnie zarysowujące się tendencje jest też różnorodna. W głównym nurcie ma miejsce obrona zatrudnienia i ogólnie pracy zarobkowej. Z tego powodu wzrost zatrudnienia jest nadal uznawanym i głoszonym celem strategii rozwoju. Wspiera się warunki tworzenia miejsc pracy i zdolności ludzi do zatrudnienia. Postuluje się też opłacanie pracy, wykonywanej dotychczas w ramach rodziny czy większej wspólnoty (np. sprawowania opieki). Dwa czynniki osłabiają ten ciągle główny nurt. Jeden dotyczy zmian charakteru i rodzajów pracy, którą jest coraz trudniej sformalizować (ustandaryzować), a tego wymaga takie funkcjonowanie rynku pracy, aby panował na nim ład społeczny i sprawiedliwość wynagradzania. Proste kryterium ilości i jakości pracy jako podstawy wynagradzania jest coraz trudniej stosować. Drugi czynnik dotyczy zastępowania pracy przez nowe technologie i to nie tylko w odniesieniu do wysiłku i organizacji pracy, ale także w odniesieniu do zastępowania procesu tworzenia dóbr (i usług) przez sztuczną inteligencję i roboty. Rozważania i publikacje na temat zmian rynku pracy oraz charakteru pracy i roli zatrudnienia były podejmowane w środowisku ekonomistów i polityków społecznych niejednokrotnie. Artykuły w tym numerze „Polityki Społecznej” nawiązują do publikacji Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych z roku 1998 i 2004, przygotowanych na kolejne jubileusze działalności badawczej Instytutu. Z tego powodu zaproszenie redakcji do napisania nowych artykułów zostało skierowane w pierwszym kroku głównie do autorów, którzy wówczas napisali swoje teksty, aby może chcieli zrewidować ówczesne stanowiska, ale przede wszystkim, aby ukazali nowe konteksty i dylematy. Zaproszenie wysłano także do młodszych autorów, szczególnie tych, którzy podjęli badania o nowych dylematach pracy w kontekście współczesnego sposobu życia. Podjęcie tych wątków w czasopiśmie ograniczonym liczbą stron i pozyskaniem zmotywowanych (punktami) i chętnych autorów stało się niemałym wyzwaniem. Okazało się jednak, że w naszym środowisku troska i głębsza refleksja nad losami świata pracy dominuje nad innymi motywacjami. Dzięki temu udało się redakcji „Polityki Społecznej” uzyskać teksty, które są prezentowane w tym numerze i następnym. Zaczynamy od spraw najogólniejszych: tendencji w odniesieniu do roli zatrudnienia w kształtowaniu się wzrostu gospodarczego (artykuł L. Kucharskiego i E. Kwiatkowskiego), roli globalizacji w rozwoju (artykuł W. Morawskiego), następnie przechodzimy do zmian rynku pracy i samej pracy w gospodarce (artykuł M. Bednarskiego) oraz konsekwencji dla utrzymania welfare state (artykuł S. Golinowskiej). Numer kończy artykuł na temat problemów podziału pracy we współczesnej rodzinie (artykuł P. Michonia) z zasygnalizowaniem, co to może oznaczać dla zmian na rynku pracy.

• Publisher: Institute of Labor and Social Studies, Warsaw
• Journal: Polityka Społeczna
• Year: 2020
• Volume: 47
• Issue: 11-12(560-561)
• Pages: 1

Contributors

author

Golinowska Stanisława

• Instytut Pracy i Spraw Socjalnych