Wynagrodzenia personelu zarządzającego przedsiębiorstw w województwie lwowskim w latach 30. XX wieku w świetle źródeł Ministerstwa Skarbu

• Authors: Majcher-Ociesa Edyta

Title variants

EN

Management salaries in business in the Lviv Voievodship during the 1930s on the basis of Treasury sources

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 21 czerwca 1932 r. o nadmiernych wynagrodzeniach w przedsiębiorstwach dotyczyło wyższego personelu administracji zarabiającej 2,5 tys. zł miesięcznie lub 30 tys. zł rocznie i więcej. Rozporządzeniu podlegały przedsiębiorstwa, które ociągały się z płaceniem na rzecz Skarbu Państwa nałożonych zobowiązań oraz z regulowaniem wynagrodzeń zatrudnionym pracownikom. W województwie lwowskim w 1932 r. wytypowano 11 przedsiębiorstw, których pracownicy zarabiali miesięcznie ponad 5 tys. i rocznie ponad 60 tys. zł w 1931 r. W 1936 r. w 21 analizowanych przedsiębiorstwach zatrudniano 36 osób, których wynagrodzenie wynosiło minimum 2,5 tys. miesięcznie lub 30 tys. rocznie. W 1936 r. wygenerowano również wysokość obrotów przedsiębiorstw. Celem wydania rozporządzenia było zachęcenie przedsiębiorstw do systematycznego regulowania zobowiązań względem Skarbu Państwa. W ten sposób utrudniano również legalne wywożenie dewiz za granicę. W roku 1932 nastąpił kryzys gospodarczy, pensje robotników i urzędników państwowych zostały obniżone, w tym kontekście zmniejszenie wygórowanych wynagrodzeń przedsiębiorców mogło mieć cele propagandowe.

EN

The decree of the President of Poland on excessive remuneration in the sector of enterprises of 21 June, 1932, concerned senior administrative executives earning in excess of 2,500 PLN monthly or 30,000 PLN annually. The decree affected thos companies thathad delayed payment of obligations imposed by the State Treasury and regulated remuneration of employees. In the Lviv region, in 1932, 11 enterprises were selected, whose employees earned over 5,000 PLN per month or over 60,000PLN per year, in the previous year. In 1936, in the 21 analysed enterprises, 36 people were employed whose minimum remuneration was 2,500 PLN monthly or 30,000 annually. In 1936, the turnover of enterprises was also calculated. The purpose of the regulation was to encourage enterprises to systematically regulate their liabilities towards the State Treasury. As a consequence, it also became more difficult to export foreign currency abroad. In 1932, an economic crisis occurred, the salaries of workers and state officials were reduced, and in that context, the reduction of exorbitant remunerations of entrepreneurs fulfilled propaganda aims.

Keywords

PL

nadmierne wynagrodzenia; województwo lwowskie; lata 30. XX w.; przedsiębiorstwa; wyższy personel administracji

EN

excessive remuneration; the Lviv region; the 1930s; the enterprise sector; senior administrative executives

• Publisher: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
• Journal: UR Journal of Humanities and Social Sciences
• Year: 2018
• Issue: 2(7)
• Pages: 5-20

Contributors

author

Majcher-Ociesa Edyta

• Zakład Historii Polski i Powszechnej 1918–1945, Instytut Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, ul. Świętokrzyska 15, 25-406 Kielce

References

• Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Skarbu, sygn. 5590, sygn. 5879.
• Archiwum Akt Nowych, Prezydium Rady Ministrów Akta Grupowe, sygn. 49-24.
• Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1932, nr 52, poz. 496. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 21 czerwca 1932 r. o ograniczeniu nadmiernych wynagrodzeń w przedsiębiorstwach.
• Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1939, nr 50, poz. 320. Ustawa z dnia 25 maja 1939 r. o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o ograniczeniu nadmiernych wynagrodzeń w przedsiębiorstwach.
• Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1939, nr 89, poz. 579. Obwieszczenie Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 26 sierpnia 1939 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej o ograniczeniu nadmiernych wynagrodzeń w przedsiębiorstwach.
• Bilans płatniczy Polski za rok 1930, Warszawa 1933.
• „Rocznik Polskiego Przemysłu i Handlu” 1934, nr 302, 845, 890, 919, 920, 934, 2568, 3520, 4185, 6379, 7803.
• Statystyka Przemysłowa. Produkcja i zatrudnienie w zakładach I–VII kategorii 1935, Warszawa 1937.
• Czuchryta A., 2016, Gospodarka województwa wołyńskiego 1921–1939, Lublin.
• Kresy Wschodnie. Gospodarcze i społeczne znaczenie polskich kresów, 2015, red. T. Głowiński, Wrocław.
• Lwów miasto – społeczeństwo – kultura, t. VII: Urzędnicy, urzędy, instytucje. Studia z dziejów Lwowa, 2010, red. K. Karolczak, Ł.T. Sroka, Kraków.
• Majcher-Ociesa E., 2016, Realizacja rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 21 czerwca 1932 roku o ograniczeniu nadmiernych wynagrodzeń w przedsiębiorstwach na przykładzie województwa kieleckiego [w:] Historia magistra vitae est... Studia z dziejów społeczno-politycznych, gospodarczych i kulturalnych, red. L. Michalska-Bracha, M. Przeniosło, B. Wojciechowska, Kielce.
• Majcher-Ociesa E., 2014, Warunki pracy w przemyśle włókienniczym w Częstochowie w latach 1918–1939 [w:] Metamorfozy społeczne, t. 9: Praca i społeczeństwo Drugiej Rzeczypospolitej, red. W. Mędrzecki, C. Leszczyńska, Warszawa.
• Majewski M.W., 2015, Rozwój Galicji Wschodniej w kontekście planów Eugeniusza Kwiatkowskiego, w: Kresy Wschodnie. Gospodarcze i społeczne znaczenie polskich kresów, red. T. Głowiński, Wrocław.
• Mędrzecki W., 1988, Województwo wołyńskie 1921–1939. Elementy przemian cywilizacyjnych, społecznych i politycznych, Wrocław [i in.].
• Słabińska E., 2015, Rynek pracy w latach 1918–1939 na przykładzie województwa kieleckiego, Kielce.
• Wierzbieniec W., Żydzi w województwie lwowskim w okresie międzywojennym. Zagadnienia demograficzne i społeczne, Rzeszów 2003.
• Włodarkiewicz W., 2014, Potencjał ekonomiczny i życie polityczne województw południowo-wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej przed wybuchem II wojny światowej [w:] Historia społeczna – kultura – spółdzielczość. Studia i szkice dedykowane prof. dr hab. Zofii Chyrze-Rolicz, red. J. Gmitruk i in., Siedlce.