O początkach kościoła i parafii pw. św. Wawrzyńca w Sieciechowie w okresie średniowiecza

• Authors: Stępień Robert

Title variants

EN

About the Beginnings of the Church and Parish Dedicated to St. Lawrence in Sieciechów During the Middle Ages

RU

Начала церкви и прихода Св. Вавржизна в Сецехове в средние века

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi przyczynek do dziejów kościoła i parafii pw. św. Wawrzyńca w Sieciechowie w okresie średniowiecza. W tekście zawarto rozważania na temat czasu i miejsca powstania pierwszego kościoła sieciechowskiego oraz okoliczności wyboru jego patrocinium. W oparciu o materiał źródłowy przeanalizowano czas erygowania, rozwój terytorialny i uposażenie materialne parafii sieciechowskiej. Zestawiono również listę plebanów sieciechowskich, którzy sprawowali posługę duszpasterską w omawianym okresie. Tekst powstał w oparciu o analizę źródeł archiwalnych, rękopiśmiennych i wydanych drukiem, wyniki badań archeologicznych oraz dostępną literaturę przedmiotu. W tekście wskazano na potrzebę przeprowadzenia kompleksowych badań archeologicznych, dokumentujących osadnictwo wczesnośredniowieczne Sieciechowa, których wyniki pozwoliłyby zweryfikować wiedzę na temat początkowych dziejów kościoła i parafii sieciechowskiej.

EN

The article discusses selected issues from the history of the church and parish dedicated to St. Lawrence in Sieciechów during the Middle Ages. The text contains considerations about the time and place where the first church was erected, and the circumstances of establishing its patrocinium. Based on the source material, the subject of the analysis was the time of founding the parish, its territorial development and material endowment. The article also contains a list of priests who in the discussed period performed pastoral ministry in the parish church. The text was based on the analysis of archival, manuscript and printed sources, results of archaeological research and available literature on the subject. The article indicates the need for comprehensive archaeological research documenting the early medieval settlement in Sieciechów, the results of which would verify the knowledge of the beginnings of the local church and parish.

RU

Статья является вкладом в историю церкви и прихода св. Вавржинеца в Сецехове в средние века. В тексте содержатся соображения о времени и месте создания первой Сецеховской церкви и об обстоятельствах выбора ее патроциния. На основе источников были проанализированы время возведения, территориальное развитие и материальное оснащение прихода в Сецехове. Был также составлен список священнослужителей, которые занимались пастырским служением в рассматриваемый период. Текст был основан на анализе архивных, рукописных и печатных источников, результатов археологических исследований и доступной литературы по этому вопросу. В тексте указывается на необходимость всесторонних археологических документирующих средневековое заселение Сечехова в раннем средневековье, результаты которого позволят проверить знания о ранней истории церкви и прихода в Сецехове

Keywords

PL

Sieciechów; kościół parafialny; patrocinium św. Wawrzyńca; parafia; zasięg terytorialny parafii; uposażenie materialne parafii

EN

Sieciechów; parish church; patrocinium of St. Lawrence; territorial scope and material endowment of the parish

RU

Сецехув; приходская церковь; патроциния св. Вавржинеца; приход; территория прихода; материальное оснащение прихода.

• Publisher: Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
• Journal: Wschodni Rocznik Humanistyczny
• Year: 2019
• Volume: XVI (2019)
• Issue: 3: Rzeczpospolita i Wschód, pod red. Artura Góraka
• Pages: 21-40

Dates

published

2019

Contributors

author

Stępień Robert

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

References

• Bieniak J., Polska elita polityczna XII wieku. Część II. Wróżda i zgoda, [w:] Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. III, red. S.K. Kuczyński, Warszawa 1985, s. 13-74.
• Chachaj J., Łacińska parafia w Łęcznej do końca XVIII wieku, [w:] Studia z dziejów Łęcznej, red. A. Sochacka, Łęczna 2017, s. 129-168.
• Chojnacki A., Klasztorny patron wobec potrzeb patronackiego kościoła. Wybrane aspekty na przykładzie kościołów średniowiecznej Małopolski, [w:] Klasztor w Kościele średniowiecznym i nowożytnym, red. M. Derwich, A. Pobóg-Lenartowicz, Warszawa-Wrocław-Opole 2010, s. 293-310.
• Cieślak-Kopyt M., Micke I., Skubicha E., Twardowski W., Radomskie – alfabet wykopalisk. Przewodnik archeologiczny, Radom 2004.
• Deptuła Cz., Krąg kościelny płocki w połowie XII wieku, „Roczniki Humanistyczne”, 1959, t. 8, z. 2, s. 5-122.
• Derwich M., Benedyktyński klasztor św. Krzyża na Łysej Górze w średniowieczu, Warszawa 1992.
• Derwich M., Materiały do słownika historyczno-geograficznego dóbr i dochodów dziesięcinnych benedyktyńskiego opactwa św. Krzyża na Łysej Górze w 1819 r., Wrocław 2000.
• Derwich M., Monastycyzm benedyktyński w średniowiecznej Europie i Polsce. Wybrane problemy, Wrocław 1998.
• Dobosz J., Działalność fundacyjna Kazimierza Sprawiedliwego, Poznań 1995.
• Dobosz J., Monarchia i możni wobec Kościoła w Polsce do początku XIII wieku, Poznań 2002.
• Dobosz J., Piastowie wobec premonstratensów i innych form kanonikatu regularnego w XII wieku, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historica”, Folia 40, t. 5, 2007, s. 6-18.
• Dudziak J., Dziesięcina papieska w Polsce średniowiecznej: studium historyczno-prawne, Lublin 1974.
• Dunin-Wąsowiczowa A., Granice administracji kościelnej, [w:] Atlas historyczny Polski. Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku, cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 50-64.
• Fidos J., Olszewski D., Ksiądz Jan Wiśniewski 1876–1943: życie i działalność, Kielce 2000.
• Gacki J., Benedyktyński klasztor w Sieciechowie według pism i podań miejscowych, Radom 1872.
• Gacki J., O rodzinie Jana Kochanowskiego, o jej majętnościach i fundacyach kilkanaście pism urzędowych, Warszawa 1869.
• Giergiel T., Rycerstwo ziemi sandomierskiej. Podstawy kształtowania się rycerstwa sandomierskiego do połowy XIII wieku, Warszawa 2004.
• Gieysztor A., Szymański J., Patrocinia, [w:] Słownik Starożytności Słowiańskich, red. G. Labuda, Z. Stieber, t. 4, Warszawa 1970, s. 44-46.
• Januszewicz E., Miejscowości gminy Policzna, [w:] Policzna: by czas nie zaćmił i niepamięć, red. E. Januszewicz, Radom 2004, s. 69-100.
• Jasek B., Szkice do historii Powiśla Kozienickiego, „Ziemia Kozienicka”, 2009, z. 21.
• Jawor G., Policzna w dobie Kochanowskich (schyłek XV – początek XVIII w.), [w:] Policzna: przeszłość i dzień dzisiejszy radomskiej wsi, red. K. Myśliński, Radom 1993, s. 15-22,
• Kalinowscy E. i W., Zaginione grodziska w Radomskiem (Skaryszew i Sieciechów), „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 1973, R. 21, nr 2, s. 241-247.
• Kamieński S., Parafja Gołąb, „Wiadomości Diecezjalne Lubelskie”, 1925, R. 7, nr 10, s. 310-313.
• Karolewicz G., Kult św. Marcina w Polsce do schyłku XVI w., „Studia Theologica Varsaviensia”, 1980, R. 8, nr 1, s. 421-446.
• Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. III: Województwo kieleckie, pod. red. J.Z. Łozińskiego, B. Wolff, z. 6: Powiat kozienicki, Warszawa 1958.
• Kiryk F., Urbanizacja Małopolski. Województwo sandomierskie (XIII-XVI wiek), Kielce 1994.
• Kowalczyk E., Powracający temat: Sieciechów. Z problemów organizacji grodowej w Polsce wczesnośredniowiecznej, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 1994, R. 42, s. 69-85.
• Kowalski S, Szkice do dziejów oświaty i szkolnictwa na terenie gminy Sieciechów, Kozienice-Sieciechów 2016.
• Kozłowska-Budkowa Z., Z dziejów kolegiaty św. Andrzeja w Krakowie, „Studia Historyczne”, 1967, t. 10, z. 1/2, s. 23-30.
• Krzeszów uświęcony łaską, red. K. Bobowski, H. Dziurla, Wrocław 1997.
• Kumor B., Najstarsze patrocinia kościelne w diecezji krakowskiej do końca XI wieku, „AnalectaCracoviensia”, 2000, t. 32, s. XXXIV-XLI.
• Kumor B.S., Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, t. 1-4, Kraków 1998-2002.
• Kupisz D., Kozdrach M., Kochanowscy w XV-XVIII wieku, Warszawa 2018.
• Kurtyka J., Sieciech (2 poł. XI w.), palatyn (wojewoda) polski, najwyższy dostojnik Władysława Hermana, przodek możnowładczego rodu Toporów, [w:] Polski Słownik Biograficzny , t. 36, Warszawa-Kraków 1996, s. 495-509.
• Kurtyka J., Tęczyńscy: studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu, Kraków 1997.
• Kurzyp K., Stężyca nad Wisłą, Stężyca 1989.
• Lalik T., Sandomierskie we wcześniejszym średniowieczu. Prowincja, księstwo, województwo, [w:] Studia sandomierskie. Materiały do dziejów miasta Sandomierza i regionu sandomierskiego, red. T. Wąsowicz, J. Pazdur, Sandomierz 1967, s. 41-109.
• Lalik T., Sztuka a społeczeństwo, [w:] Polska pierwszych Piastów: państwo, społeczeństwo, kultura, red. T. Manteuffel, Warszawa 1974, s. 295-354.
• Lechowicz Z., Filipowicz P., Stan badań nad średniowiecznym opactwem w Sieciechowie, [w:] Radom: korzenia miasta i regionu, t. 4, Ziemia niczyja – ziemia nieznana. Schyłek starożytności i średniowiecze na ziemiach między Wisłą a Pilicą, red. A. Buko, D. Główka, M. Trzecieski, Warszawa 2013, s. 193-222.
• Litak S., Formowanie sieci parafialnej w Łukowskiem do końca XVI wieku. Studium geograficzno-historyczne, „Roczniki Humanistyczne”, 1964, t. 12, z. 2, s. 5-136.
• Litak S., Kościelne podziały administracyjne w Radomskiem w XVI-XVIII w., [w:] Radom i region radomski w dobie szlacheckiej Rzeczypospolitej, t. 2, Historia społeczno-religijna okresu wczesnonowożytnego, red. Z. Guldon, S. Zieliński, Radom 1996, s. 7-19.
• Litak S., Sieć parafialna archidiakonatu radomskiego w okresie przedrozbiorowym , „Sprawozdania z Czynności Wydawniczej i Posiedzeń Naukowych oraz Kronika Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego”, nr 9, Lublin 1959, s. 102-107.
• Ładogórski T., Studia nad zaludnieniem Polski XIV wieku, Wrocław 1958.
• Maciejowski W.A., Historya prawodawstw słowiańskich, t. 6, Obejmuje dawne pomniki prawodawstwa (r.992-1573) z rękopisów starych wyjęte, Warszawa 1858.
• Maleczyński K., Najstarsze targi w Polsce i ich stosunek do miast przed kolonizacją na prawie niemieckim, Lwów 1926.
• Myśliński K., Policzna, początki i dzieje najstarsze, [w:] Policzna: przeszłość i dzień dzisiejszy radomskiej wsi, red. K. Myśliński, Radom 1993, s. 5-14.
• Myśliński K., Zwoleń w średniowieczu. Geneza miasta na tle przeobrażeń Puszczy Radomskiej, [w:] Zwoleń: dzieje miasta i ziemi, red. K. Myśliński, Lublin 1976, s. 15-61.
• Osady zaginione i o zmienionych nazwach historycznego województwa lubelskiego, oprac. S. Wojciechowski, A. Sochacka, R. Szczygieł, Warszawa 1986.
• Pacuski K., Mazowsze wobec walk o władzę w Polsce na przełomie XIII/XIV w.. Sprawa przynależności kasztelanii sieciechowskiej na początku XIV w., „Kwartalnik Historyczny”, 1978, R. 85, z. 3, s. 585-604.
• Pacuski K., Początki benedyktyńskiego opactwa św. Wojciecha na grodzie płockim, „Notatki Płockie”, 1995, t. 40, nr 4, s. 3-9.
• Pacuski K., Uposażenie klasztoru czerwińskiego w XII-XVI wieku, [w:] Dzieje klasztoru w Czerwińsku, red. E. Olbromski, Lublin 1997, s. 15-24.
• Pawlicki B.M., Ze studiów nad reliktami domniemanego palatium Sieciecha w Krakowie, „Czasopismo Techniczne. Architektura”, 2011, R. 108, z. 7-A, s. 179-225.
• Pawłowski F., Stężyca przez dzieje. Kalendarium wydarzeń, Stężyca 1993.
• Pestka W., Jak mało… ks. Józef Gacki (1805–1876) – zarys biografii, Radom 2012.
• Piątkowski S., Szymanek A., Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Zwoleniu 1425-2002, Zwoleń 2002.
• Piekarski T., Kościół św. Benedykta w Radziwiu. Historia świątyni wydana w 100-lecie jej konsekracji, Płock 2002.
• Pisz B., Benedyktyni na grodzie płockim, „Notatki Płocki”, 1977, t. 22, nr 3, s. 22-25.
• Plit J., Zmiany relacji „człowiek – środowisko” w okolicach Kozienic, [w:] Współczesne problemy badawcze geografii polskiej – geografia fizyczna , red. E. Jekatierynczuk-Rudczyk, M. Stepaniuk, M. Mazur, Warszawa 2008, s. 205-210.
• Reczulski Ł., Wójtowa Góra w Sieciechowie, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica”, 2015, t. 30, s. 187-205.
• Rozwałka A., Sieć osadnicza w archidiakonacie lubelskim w średniowieczu. Studium archeologiczno-historyczne, Lublin 1999.
• Rozynkowski W., Mons Sancti Laurentii – wokół kultu św. Wawrzyńca, [w:] W. Chudziak, Wczesnośredniowieczna przestrzeń sakralna in Culmine na Pomorzu Nadwiślańskim, Toruń 2003, s. 189-198.
• Rozynkowski W., O najstarszych przejawach kultu św. Wawrzyńca w Polsce, „Diakon”, 2015-2016, nr 12-13, s. 55-63.
• Rozynkowski W., Przejawy kultu św. Marcina w Polsce – wybrane zagadnienia, „Przegląd Zachodniopomorski”, 2016, R. 31, z. 1, s. 233-248.
• Sander E., Błogosławiona Salomea i klasztory klarysek w Zawichoście, Skale i Krakowie do końca XV wieku, Kraków 2015.
• Schenk W., Kult świętych w Polsce. Zarys historyczny, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne”, 1966, t. 13, z. 4, s. 77-102.
• Sieciechowskie wykopaliska. Koniec mitu Grodu Sieciecha?, rozmawiał Edmund Kordas z Prof. Joanną Kalagą z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, „Tygodnik OKO”, 26.07.2018, nr 375/14, s. 1,7.
• Sikora J., Działalność fundacyjna Kazimierza Sprawiedliwego w świetle nowych badań, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaelogica”, 2004, t. 24, s. 127-156.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich , red. B. Chlebowski, J. Krzywicki, F. Sulimierski, t. XIV, Warszawa 1895.
• Słownik historyczno-geograficzny województwa lubelskiego w średniowieczu , oprac. S. Kuraś, Warszawa 1983.
• Sochacka A., Dzieje Gołębia w średniowieczu, „Region Lubelski”, 1987, R. 2, s. 145-152.
• Sochacka A., Łęczna i okolice w średniowieczu (X-XV w.), [w:] Łęczna. Studia z dziejów miasta, red. E. Horoch, Łęczna 1989, s. 19-29.
• Sochacka A., Najstarsze osadnictwo w okolicach Puław w świetle rozwoju średniowiecznej organizacji parafialnej, [w:] Polska i Puławy „na głównym szlaku duchowych dziejów. Przestrzeń chrześcijańska w kulturze polskiej, red. T. Giergiel, Puławy 2017, s. 63-82.
• Sochacka A., Opole i wieś Łęczna w średniowieczu, [w:] Studia z dziejów Łęcznej, red. A. Sochacka, Łęczna 2017, s. 69-107.
• Sochacka A., Początki nadwiślańskich parafii archidiakonatu lubelskiego w średniowieczu , [w:] IV Janowieckie Spotkania Historyczne: Parafie rejonu Wisły Środkowej w XII-XIX w. Zarys dziejów parafii w Janowcu nad Wisłą , red. A. Szymanek, F. Jaroszyński, Janowiec nad Wisłą 2002, s. 11-32.
• Sochacka A., Wczesnośredniowieczny ośrodek religijny w Gołębiu a problem genezy dwu prebend plebańskich w parafii, [w:] Peregrinatio ad veritatem. Studia ofiarowane Profesor Aleksandrze Witkowskiej OSU z okazji 40-lecia pracy naukowej, red. U. Borkowska i in., Lublin 2004, s. 489-498.
• Sochacka A., Własność ziemska w województwie lubelskim w średniowieczu, Lublin 1987.
• Sroka Ł.T., Judaica księdza Jana Nepomucena Fijałka w zbiorach Biblioteki Naukowej PAU i PAN w Krakowie, [w:] Lwów. Miasto – społeczeństwo – kultura, t. 5, Ludzie Lwowa, Studia z dziejów Lwowa, red. K. Karolczak, Kraków 2005, s. 185-191.
• Stępień R., Bractwo św. Anny przy kościele parafialnym w Sieciechowie, [w:] Bractwa religijne w średniowieczu i w okresie nowożytnym (do końca XVIII wieku), red. D. Burdzy, B. Wojciechowska, Kielce 2014, s. 221-233.
• Stępień R., Pokasacyjne losy i obecny stan zachowania archiwaliów klasztoru Benedyktynów z Sieciechowa, „Res Historica”, 2018, t. 45, s. 131-153.
• Stężyca nad Wisłą w dokumentach, red. F. Pawłowski, Stężyca 1993.
• Sutowicz A., Wokół problemów fundacji i niepowodzenia w rozwoju benedyktyńskiego klasztoru w Krzeszowie, „Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne”, 2017, R. 16, nr 1, s. 205-216.
• Szady B., Rozwój terytorium parafii Łęczna do końca XVIII wieku , [w:] Studia z dziejów parafii pw. św. Marii Magdaleny w Łęcznej, red. R. Jop, Łęczna 2010, s. 27-38.
• Szafran P., Rozwój średniowiecznej sieci parafialnej w Lubelskiem, Lublin 1958.
• Szambelan Z., Najazdy ruskie na ziemię sandomierską w XIII wieku, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica”, 1989, t. 36, s. 7-22.
• Szczepaniak J., Spis prepozytów i plebanów diecezji krakowskiej (XVIII w.), Kraków 2008.
• Szczygieł R., Lokacje miast w Polsce XVI wieku, Lublin 1989.
• Szymański D., Wezwania kościołów parafialnych w diecezji krakowskiej w końcu XVI w., „Roczniki Humanistyczne”, 1993, t. 41, z. 2, s. 83-159.
• Szymański J., Czas powstania kościoła w Wojniczu i benedyktyni tynieccy, „Roczniki Humanistyczne” 1962, t. 11, z. 2, s. 125-145.
• Szymański J., Kanonikat świecki w Małopolsce: od końca XI do połowy XIII wieku, Lublin 1995.
• Szymański J., Wczesnośredniowieczne kanonickie środowisko zawichojsko-sandomierskie, „Roczniki Humanistyczne”, 1964, t. 12, z. 2, s. 215-229.
• Teterycz-Puzio A., Kilka uwag o działalności politycznej księżnych krakowskich w okresie rozbicia dzielnicowego, „Res Historica”, 2008, t. 26, s. 9-29.
• Teterycz-Puzio A., Na rozstajnych drogach. Mazowsze a Małopolska w latach 1138-1313, Słupsk 2012.
• Teterycz-Puzio A., Piastowskie księżne regentki. O utrzymanie władzy dla synów (koniec XII w. – początek XIV w.), Kraków 2016.
• Teterycz-Puzio A., Przyczyny i cele najazdów litewskich na ziemię sandomierską w XIII w., „Rocznik Lubelski”, 2009, t. 35, s. 9-22.
• Wąsowiczówna T., Topografia wczesnośredniowiecznego Sieciechowa , „Przegląd Historyczny”, 1959, t. 50, z. 3, s. 569-581.
• Wąsowiczówna T., Wczesnośredniowieczne przeprawy przez środkową Wisłę, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, 1957, R. 5, nr 3/4, s. 433-453.
• Wąsowiczówna T., Zmiany w topografii osadnictwa wielkich dolin na niżu środkowoeuropejskim w XIII wieku, Wrocław 1974.
• Wczesnośredniowieczne odkrycie pod Sieciechowem, rozmawiał Robert Wyrostkiewicz z Prof. Joanną Kalagą, Portal „Archeolog.pl”, 06.08.2018 r., http://archeolog.pl/wczesnosrednio-wieczne-odkrycie-sieciechowem/, [dostęp: 20.04.2019].
• Wędzki A., Ze studiów nad rezydencjami możnowładczymi i rycerskimi na ziemiach polskich w XI-XII wieku, „Slavia Antiqua”, 1978, t. 25, s. 173-188.
• Wiliński S., Sieciechów-Opactwo. Sprawozdanie z badań architektoniczno-archeologicznych za rok 1962, (maszynopis w Archiwum WKZ w Radomiu).
• Wiśniewski J., Dekanat kozienicki, Radom 1913.
• Wiśniewski J., Katalog prałatów i kanoników sandomierskich od 1186 do 1926 r. tudzież sesje kapituły sandomierskiej od 1581-1866, Radom 1928.
• Wiśniowski E., Rozwój organizacji parafialnej w Polsce do czasów reformacji, [w:] Kościół w Polsce, t. 1, Średniowiecze, red. J. Kłoczowski, Kraków 1966, s. 235-372.
• Wiśniowski E., Badania nad początkami i rozwojem średniowiecznej sieci parafialnej na ziemiach polskich, „Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska. Sectio F – Historia”, 1990, t. 45, s. 43-55.
• Wiśniowski E., Kolęda, meszne, stołowe na ziemiach polskich. Problem rejonizacji, [w:] Kultura średniowieczna i staropolska. Studia ofiarowane Aleksandrowi Gieysztorowi w pięćdziesięciolecie pracy naukowej, red. D. Gawinowa i in., Warszawa 1991, s. 625-638.
• Wiśniowski E., Najstarszy dokument benedyktynów sieciechowskich (1252), „Studia Źródłoznawcze”, 1959, t. 4, s. 57-73.
• Wiśniowski E., Parafie w średniowiecznej Polsce: struktura i funkcje społeczne , Lublin 2004.
• Wiśniowski E., Wartość beneficjów plebańskich w diecezji krakowskiej w świetle „Księgi dochodów beneficjów” z roku 1529 , „Roczniki Humanistyczne”, 1987, t. 35, nr 2, s. 71-81.
• Wiśniowski E., Z dziejów opactwa benedyktynów w Sieciechowie (XIII-XVI w.), „Roczniki Humanistyczne”, 1958, R. 7, z. 2, s. 23-120
• Zachorowski S., Kraków biskupi, „Rocznik Krakowski”, 1906, t. 8, s. 103-128.
• Zając K., Siek S., Sieciechów. Szkice do dziejów miejscowości od czasów najdawniejszych do współczesnych, Kozienice-Sieciechów 2009.
• Zakrzewski S., Nad Wieprzem i Bugiem w wieku XI i XII, „Przegląd Historyczny”, 1905, t. 1, nr 3, s. 359-371.
• Żak E., Monografia historyczna Janikowa , „Ziemia Kozienicka”, 2008, z. 18.

Identifiers

DOI

10.36121/rstepien.16.2019.3.021