Wielokulturowa przeszłość we współczesnym dyskursie turystyki kulturowej na pograniczu polsko-czeskim

• Authors: DAWIDEJT-DROBEK EWA , DROBEK WIESŁAW

Title variants

EN

The multicultural past in contemporary discourse of culture-oriented tourism in the Polish-Czech borderland

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Opracowanie dotyczy związków turystyki zorientowanej na dobra kultury i dziedzictwo historyczne z pamięcią kulturową. Przedmiotem analizy są oferty i produkty turystyki kulturowej na pograniczu Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Czeskiej (w rejonie Sudetów) w kontekście współczesnego dyskursu o wielokulturowej przeszłości. Obszar, na którym prowadzimy badania, stanowił w pewnym okresie historycznym teren przygraniczny Austro-Węgier i Prus. Po drugiej wojnie światowej – w wyniku zmiany przynależności państwowej i wymiany ludności – przerwana została tutaj ciągłość społeczności i pamięci zbiorowej. Identyfikujemy główne wątki, wokół których konstruowany jest obraz wielokulturowej przeszłości poszczególnych miejscowości i całego pogranicza. Konceptualizujemy strategie oswajania wielokulturowości na potrzeby turystyki, wskazujemy nowe elementy obrazów przeszłości oraz ich uwarunkowania i uwikłania.

EN

The paper deals with relations of tourism oriented towards goods of culture and historical heritage with cultural memory. The subject of the analysis are offers and products of culture-oriented tourism in the borderland of the Polish Republic and the Czech Republic (the area of the Sudetes) in the context of the contemporary discourse concerning the multicultural past. The area in which we carry out the studies made – at a certain point in the past – the frontier of Austria-Hungary and Prussia. After the Second World War – as a result of changing the state affiliation and exchange of population – the social continuity and collective memory was disrupted. We identify the main motifs around which the image of the multicultural past of individual places and the whole of the borderland is constructed. We conceptualize strategies of taming the multicultural character for the needs of tourism, as well as point to new elements of pictures of the past, their conditionings and complicacies.

Keywords

PL

krajobraz kulturowy; pamięć kulturowa; pogranicze polsko-czeskie; turystyka kulturowa; wielokulturowość

EN

cultural landscape; cultural memory; Polish-Czech borderland culture-oriented; tourism; multiculturalism

• Publisher: Zakład Edukacji Międzykulturowej i Badań nad Wsparciem Społecznym, Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego
• Journal: Multicultural Studies
• Year: 2016
• Issue: 2
• Pages: 87-100

Dates

published

2016-12-01

Contributors

author

DAWIDEJT-DROBEK EWA

• Państwowy Instytut Naukowy Instytut Śląski w Opolu

author

DROBEK WIESŁAW

• Politechnika Opolska

References

• Assmann, J. (2009). Kultura pamięci (tłum. A. Kryczyńska-Pham). W: M. Saryusz-Wolska (red.). Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka (59–99). Kra¬ków: Universitas.
• Augustyn, A. (2011). Spacerownik Dolina Pałaców i Ogrodów. Dodatek do „Gazety Wyborczej”. 28 maja 2011.
• Dawidejt-Drobek, E. & Drobek, W. (2014). Analiza i próba podsumowania 17 lat działalności Eu¬roregionu Pradziad w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego. Studia Śląskie. T. 75, 51–69.
• Dawidejt-Drobek E. & Drobek W. (2015). Oswajanie krajobrazu i pamięć kulturowa w prze¬wodnikach turystycznych po tak zwanych Ziemiach Odzyskanych. W: Acta Universitatis Wratislaviensis No 3649. „Prace Kulturoznawcze” XVII: Przewodniki w kulturze (101–112).
• Dawidejt-Jastrzębska, E. (2009). Turystyka krajoznawcza na pograniczu nysko-jesenickim w kontekście pamięci kulturowej. Wybrane aspekty. W: Wspólne dziedzictwo pogranicza nysko-jesenickiego Euroregionu Pradziad – historia turystyki. Materiały pokonferencyjne (123–166). Nysa: Starostwo Powiatowe w Nysie.
• Dereń. A. (2009). Prudnik i okolice. Prudnicka granica cudów. Przewodnik. Prudnik: Spółka Wydawnicza Aneks.
• Dereń, A. & Roszkowski, R. (2005). Zamki, pałace i dwory. Szlachetne pomniki śląskiej histo¬rii. W: A. Dereń (red.). Zamki i pałace Euroregionu Pradziad / Zámky a hrady euroregionu Praděd / Schlösser und Paläste der Euroregion Pradziad / Castles and Palaces of Pradziad Euroregion (3–5). Prudnik: Stowarzyszenie Rozwoju Dorzecza Osobłogi.
• Duch Dobrej Pani (2015). Gazeta Turystyczna nr 1: Wypoczywaj na południu. Dolny Śląsk. 5.
• Euroregion Pradziad Phare CBC, Wspólny Fundusz Małych Projektów. Joint Small Project Fund. Edycje 2001, 2002 (2005). Prudnik.
• Fish, S. (1997). Boutique Multiculturalism, or Why Liberale Are Incapable of Thinking about Hale Speech, Critical Inquiry. 2 (23). Źródło: http://www.jstor.org/stable/1343988.
• Gaida, B. (2008). Pomniki i tablice mniejszości niemieckiej na Śląsku Opolskim jako symbole tożsamości mniejszości niemieckiej w Polsce. W: Rola upamiętnień z czasów I i II wojny światowej – pole konfrontacji czy płaszczyzna porozumienia. Publikacja pokonferencyjna (wybór tekstów) (20–30). Gliwice – Opole: Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej.
• Gröger, R. (1996). Polacy i Niemcy na Ziemi Kłodzkiej, Chrześcijanin – wędrowiec. Ziemia Kłodzka / Od Kladského pomezi / Glatzer Bergland. 78, 10–13.
• Herget, B. (1999). Historia lokalna na przykładzie wybranych powiatów, miast i gmin. Projekt Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej w Gliwicach. W: Nauczanie historii na terenach mieszanych etnicznie. Materiały międzynarodowej konferencji naukowej, która odbyła się w Opolu w dniach 26–28 września 1999 r. (95–99), Gliwice – Opole: Dom Współpracy Pol¬sko-Niemieckiej w Gliwicach.
• Kajfosz, J. (2012). O kognitywnych i społecznych uwarunkowaniach pamięci. W: J. Adamowski & M. Wójcicka (red.). Pamięć jako kategoria rzeczywistości kulturowej (21–32). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Kamiński, R. (2002). Dzieje nyskich fortyfikacji. W: Ziemia nyska. Wielokulturowa historia re¬gionu (47–53). Nysa: Starostwo Powiatowe w Nysie, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej.
• Kamiński, B.M.J. (2008). Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego w Kudowie-Zdroju jako muzeum na pograniczu. W: R. Gładkiewicz (red.). Muzeum a dziedzictwo kulturowe po¬granicza. Kudowa-Zdrój – tożsamość i zbliżenie (13–18). Kudowa-Zdrój: Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego w Kudowie-Zdroju.
• Kieniewicz, J. (2002). Stojąc w drzwiach: odczytywanie dziedzictwa i wybór przynależności. W: J. Purchla (red.). Europa Środkowa – nowy wymiar dziedzictwa. Materiały międzynarodo¬wej konferencji zorganizowanej w dniach 1–2 czerwca 2001 r. (81–92). Kraków: Międzyna¬rodowe Centrum Kultury.
• Kłodnicki, Z. (red.). (2000). Śląsk, Schlesien, Slezsko. Przenikanie kultur. Wrocław: Muzeum Narodowe.
• Kobylarz-Buła, R. (2014). Trudna przeszłość: szansa czy zagrożenie dla regionu? Miejsce Pa¬mięci Narodowej w Łambinowicach. W: W. Musialik (red.). Region. Współczesne przejawy dziedzictwa (233–248). Opole: Politechnika Opolska, Studia i Monografie z. 402.
• Korzeniowska, W. (1997). Ziemiaństwo na Górnym Śląsku w XIX i XX wieku. Studium mono¬graficzne. Opole: Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski w Opolu.
• Łuczyński, R.M. (2012). Szlacheckie i arystokratyczne rezydencje w Sudetach Czeskich. Sudety Zachodnie i Środkowe. Wrocław: Wydawnictwo Kartograficzne EKO-GRAF.
• Malerek-Ilburg, M. (1995). Dzisiejsza turystyka na Śląsku. W: A. Herzig, W. Lesiuk (red.). „Wach auf, mein Herz, und denke”. Zur Geschichte der Beziehungen zwischen Schlesien und Berlin-Brandenburg von 1740 bis heute / „Przebudź się, serce moje, i pomyśl”. Przyczy¬nek do historii stosunków między Śląskiem a Berlinem-Brandenburgią od 1740 roku do dziś (585–594). Berlin–Opole: Gesellschaft für interregionalen Kulturaustausch, Stowarzysze¬nie Instytut Śląski.
• Nieuważny, A. (2006). Pamięć o Napoleonie w Polsce. W: K. Mikulski & Z. Noga (red.). Pamięć pol¬ska, pamięć niemiecka od XIX do XXI wieku (88–96). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Nycz, E. (red.) (2012). Lokalne dziedzictwo (wielo)kulturowe i walory przyrodnicze jako wartość promocyjno-turystyczna. Opole: Instytut Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Opolskie¬go, Instytut Studiów Edukacyjnych PWSZ w Raciborzu, Towarzystwo Ziemi Kozielskiej.
• Perzyński, M. (2013). W pałacu w Karpnikach znów świecą gwiazdy. Na Dolnym Śląsku i Opol¬szczyźnie. 1, 22–23.
• Planert, U. (2006). Napoleon w niemieckiej pamięci kulturowej. W: K. Mikulski & Z. Noga (red.). Pamięć polska, pamięć niemiecka od XIX do XXI wieku (70–87). Toruń: Wydawnic¬two Adam Marszałek.
• Region Turystyczny Králický Sněžnik Śnieżnik (b.r.), Králiký: Králický Sněžnik o.p.
• Rohrscheidt, A. M. von (2008). Turystyka kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy. Pod¬ręcznik akademicki. Gniezno: KMB Druk, GWSHM Milenium w Gnieźnie.
• Ruchniewicz, M. (2007). Budowa kłodzkiej tożsamości regionalnej jako zadanie czasopisma „Ziemia Kłodzka” w latach 90. XX w. W: J. Nowosielska-Sobel & G. Strauchold (red.). Dol¬noślązacy? Kształtowanie tożsamości mieszkańców Dolnego Śląska po II wojnie światowej (61–71). Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
• Rybicka, E. (2011). Pamięć i miasto. Palimpsest vs. pole walki. Teksty Drugie. 5, 201–211.
• Sammel, A. (2010). Turystyka kulturowa w gospodarstwach agroturystycznych województwa zachodniopomorskiego. W: M. Kaźmierczak (red.). Współczesne podróże kulturowe (225–236). Poznań: Akademia Wychowania Fizycznego.
• Saryusz-Wolska, M. (2010). Turystyka uwikłana w pamięć zbiorową, Kultura Współczesna. 3 (65), 63–74.
• Schäpe, T. (2003). Sytuacja i perspektywy rozwoju mniejszości niemieckiej w Polsce. W: VII Seminarium Śląskie. Śląsk żyjący Europą wczoraj – dziś – jutro. Publikacja pokonferencyjna (49–52). Gliwice–Opole: Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej.
• Sieradzka-Kasprzak, J. & Zaborowska, J. & Michalska, W. (2012). Przewodnik turystyczny Śla¬dem Funduszy Europejskich. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
• Szpociński, A. (2006). Formy przeszłości a komunikacja społeczna. W: A. Szpociński & P.T. Kwiat¬kowski, Przeszłość jako przedmiot przekazu (7–66). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Śliz, A. & Szczepański, M.S. (2011). Wielokulturowość i jej socjologiczny sens. Festival Caravan czy wielokulturowe street party? Studia Socjologiczne. 4 (203), 7–25.
• Witkowska, D. & Michl-Bernard, A. (2015). Prudnik i Krnov miasta nicią budowane. Prudnik: Starostwo Powiatowe w Prudniku.
• http://info.harrachov.cz/pl/historie-krkonos/harrachov-.harrachov-karkonosze-informacje¬-turystyczne [dostęp: 5.07.2015].
• http://www.cz-pl.eu/pl/muzea-wiejskie-html [dostęp: 5.07.2015].
• http://www.cz-pl.eu/kultura-zydowska-na-pograniczu-czesko-polskim [dostęp: 5.07.2015].
• http://www.europradziad.pl/index2.php [pobrano: 2.07.2014].
• http://www.gross-rosen-eu/kl-gross-rosen-historia-ktora-nas-dotyczy [dostęp: 8.07.2015].
• http://www.gross-rosen.eu/muzeum/wystawy-stale//zaginione-czlowieczeństwo [dostęp: 8.07.2015].
• http://www.gross-rosen.eu/projekty [dostęp: 8.07.2015].
• http://www.szklarskaporeba.pl/turystyka.atrakcje-i-zabytki/504 [dostęp: 4.02.2016].

Identifiers

ISBN

978-83-7977-246-9

ISSN

2451-2877

DOI

10.23734/mcs.2016.2.087.100