Neurobiological Mechanisms of Emotional and Volitional Behaviors vis-à-vis Strategies for Logopedic Therapy

• Authors: Panasiuk Jolanta
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

It should be assumed that human linguistic and intellectual capabilities are gradable, which follows from both the laws of evolution of the human species and from developmental stages of each individual. The order of succession of the stages in the process of formation of mental functions is determined by the principle: from the most primitive to the increasingly complex. This hierarchy is based on neurobiological determinants: all the levels of the brain organization participate in the processes of forming and receiving utterances, from the oldest or the brain stem, which is connected with the readiness to speak and automation of vocal sequences, to the limbic level, which regulates the emotional and motor aspect of utterances, to the youngest or cortical level, which is responsible for language planning. The paper presents strategies that should be adopted to stimulate, shape and rebuild linguistic behaviors of children and adults with neurologically-based speech disorders. These strategies stem from the evolutionary and ontogenetic laws of the development and functioning of the human nervous system.

Keywords

EN

speech phylogenesis; speech ontogenesis; pragmatic functions of utterances; speech disorders; speech therapy management

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2018
• Volume: 47 EN
• Issue: 2
• Pages: 79-98

Dates

published

2018-12-15

Contributors

author

Panasiuk Jolanta

• Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, Department of Logopedics and Applied Linguistics

References

• Aitchison J., 1999, Ziarna mowy. Początki i rozwój języka. Przeł. M. Sykurska-Derwojed, Warszawa: PIW.
• Bajek A., Rzempowska J., Gawłowicz K., Galewska I., Chochowska M., Marcinkowski J., 2014, Znaczenie dotyku dla prawidłowego rozwoju kręgowców wyższych, Hygeia Public Health, 49 (3), 421–424.
• Brown J. W., 2015, Microgenetic Theory and Process Thought Reflections and prospects. Imprint Academic.
• Chomsky N., 1957, Syntactic Structures, Hague: Mouton.
• de Wit E., Linsen S.E., Cuppen E., Berezikov E., 2009, Repertoire and evolution of miRNA genes in four divergent nematode species, Genome Research 19: s. 2064–2074.
• Diamond J., 1998, Trzeci szympans. Ewolucja i przyszłość zwierzęcia zwanego człowiekiem, przeł. J. Weiner, Warszawa.
• Domańska Ł., Borkowska A.R., red., 2008, Podstawy neuropsychologii klinicznej, Lublin.
• Dryll E., 2003, Interakcja wychowawcza w relacji matka – dziecko, [w:] Z zagadnień współczesnej psychologii wychowawczej, red. A. Jurkowski, Warszawa, 131–162.
• Dunbar R.I.M., 1998, The social brain hypothesis. Evolutionary Anthropology: Issues, News, and Reviews 6, 5, 178–190.
• Dunbar R., 2014, Nowa historia ewolucji człowieka, przeł. B. Kucharzyk, Kraków: Copernicus Center Press.
• Edelman G.M., 1998, Przenikliwe powietrze, jasny ogień. O materii umysłu, przeł. J. Rączaszek. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Fiske J., 1999/2003, Wprowadzenie do badań nad komunikowaniem, przeł. A. Gierczak. Wrocław: Astrum.
• Fix J.D., 1997, Neuroanatomia. Przeł. i oprac. J. Moryś, Wrocław: Urban and Partner.
• Gerhardt S., 2010, Znaczenie emocji. Jak emocje wpływają na rozwój mózgu, przeł. B. Radwan, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Gilad Y., Oshlack A., Smyth G.K., Speed T.P., White K.P., 2006, Expression profiling in primates reveals a rapid evolution of human transcription factors, Nature 440, 242–245.
• Goleman D., 1997, Inteligencja emocjonalna, przeł. A. Jankowski. Poznań: Media Rodzina.
• Grabias S., 1997a, Język w zachowaniach społecznych, Lublin.
• Grabias S., 2001, Perspektywy opisu zaburzeń mowy, [w:] Zaburzenia mowy, red. S. Grabias, t. 1, s. 11–43, Lublin.
• Herzyk A., 2000, Afazja: mechanizmy mózgowe i symptomatologia, Logopedia, 27, 23–54.
• Herzyk A., 2005, Wprowadzenie do neuropsychologii klinicznej, Warszawa.
• Jakobson R., 1989, W poszukiwaniu istoty języka, t. 1–2, przeł. M. R. Mayenowa, Warszawa.
• Jurkowski A., 1975, Ontogeneza mowy i myślenia, Warszawa: WSiP.
• Kaczmarek B.L.J., 1995, Mózgowa organizacja mowy, Lublin.
• Khaitovich P., Enard W., Lachmann M., Paabo S., 2006, Evolution of primate gene expression, Nature Reviews Genetics 7, 693–702.
• Kogan W.M., 1962, Wosstanowlenije rieczi pri afaziji, Moskwa, Izdatielstwo CIETIN.
• Lenneberg E.H., 1967, Biological Foundations of Language, New York, NY: John Wiley and Sons.
• Martin G.N., 2001, Neuropsychologia, przeł. J. Gielecki, Warszawa: PZWL.
• Maruszewski T., 1996, Psychologia poznawcza, Warszawa: Znak – Język – Rzeczywistość, Polskie Towarzystwo Semiotyczne.
• Matczak A., 1982, Style poznawcze. Warszawa: PWN.
• Materska M., Tyszka T. (red.), 1997, Psychologia i poznanie. Warszawa: PWN.
• Maturana H., Varela F., 1998, The Free of Knowledge. The Biological Roots of Human Understanding. Boston, MA – London: Shambhala.
• Mazur R., Klimarczyk M., Rudy J., Nyka W., 2006, Wielopiętrowość zaburzeń mowy w praktyce lekarskiej, Psychiatria, 3(3), 112–117.
• Milewski S., 2004, Mowa dorosłych kierowana do niemowląt, Gdańsk.
• Panasiuk J., 1999, Zaburzenia języka a komunikacja w przypadkach afazji, [w:] Beiträge der Europäischen Slavistischen Linguistik (POLYSLAV), red. K. Böttger, M. Giger, B. Wiemer, t. 2, 213–222, München: Verlag Otto Sanger.
• Panasiuk J., 2013, Afazja a interakcja. TEKST – metaTEKST – konTEKST, Lublin.
• Panasiuk J., 2016, Mózgowa organizacja procesu mówienia, [w:] Logopedia artystyczna, red. B. Kamińska, S. Milewski, Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis, 288–311.
• Panasiuk J., 2016a, Neurologiczne uwarunkowania rozwoju mowy, [w:] Wczesna interwencja logopedyczna, red. K. Kaczorowska-Bray, S. Milewski, Gdańsk, Wydawnictwo Harmonia Universalis, 36–53.
• Pąchalska M., 2007, Neuropsychologia kliniczna. Uraz mózgu, t. 1, Procesy poznawcze i emocjonalne. Warszawa.
• Ruszel M.E., 2011, Sieroctwo duchowe dziecka, Studia Gdańskie, XXVIII, 151–157.
• Searle J.R., 1995, Umysł, mózg i nauka. Przeł. J. Bobryk, Warszawa.
• Smyczek A., 2007, Wspomaganie rozwoju komunikacji i języka dzieci niepełnosprawnych od 1-go do 6-go roku życia, [w:] Możliwości diagnostyki i terapii dzieci z wczesnym uszkodzeniem mózgu w wieku od 0 do 6-go roku życia i wsparcia ich rodzin, red. M. Król, J. Kryszczyńska, J. Taczała, Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym „Krok za krokiem”, Zamość, 91–103.
• Somel M., Liu X., Tang L., Yan Z., Hu H., Guo S., Jiang X., Zhang X., Xu G., Xie G., Li N., Hu Y., Chen W., Pääbo S., Khaitovich P., 2011, MicroRNA-Driven Developmental Remodeling in the Brain Distinguishes Humans from Other Primates, PLoS Biology 9(12): e1001214
• Tomaszewski T., 1963/1969, Wstęp do psychologii, wyd. 1, wyd. 3, Warszawa.
• Twardowski K., 1965, O czynnościach i wytworach. Kilka uwag z pogranicza psychologii, gramatyki i logiki, [w:]Wybrane prace filozoficzne, K. Twardowski, 222–240, Wybór i oprac. T. Rzepa. Warszawa.
• Wepman J.M., 1951, Recovery from Aphasia. New York, NY: Ronald Press.
• Wytwicki W., 1963, Psychologia (t. 2). Warszawa.
• Zwoliński A., 2003, Słowo w relacjach społecznych, Warszawa.