Kwestia narodu bułgarskiego i ,,bułgarskiej duszy” w świetle ,,nauki” Petyra Dynowa o ewolucji, rasie i ludzkim postępie

• Authors: Ciesielska Ida

Title variants

EN

The issue of the Bulgarian nation and “Bulgarian soul” in the light of Peter Deunov’s teachings of evolution, race and human progress

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem niniejszego artykułu jest refleksja nad kategorią narodu bułgarskiego i ,,bułgarskiej duszy” w ,,nauce” Petyra Dynowa. Kategorie te zostaną przedstawione w perspektywie takich pojęć jak ewolucja, rasa i postęp. Tekst jest jednocześnie próbą wskazania na przepływ niektórych zachodnich idei oraz specyfikę ich bułgarskiej recepcji. Analizie zostały poddane dwa zbiory homilii Beinsa Duno – Bułgarska dusza (Българската душа) oraz Bułgarzy (Българите). Teksty te stanowią syntezę rozproszonych i wygłaszanych w różnym okresie poglądów Dynowa na interesujące mnie kwestie. Pojawiające się w ,,nauce” Beinsa Duno koncepcje narodu bułgarskiego i ,,bułgarskiej duszy” można interpretować jako próbę stworzenia oryginalnej hermetycznej mitologii narodowej. Mitologia ta, dzięki osadzeniu jej w kontekście naukowym (odwołania do takich kategorii jak rasa, ewolucja i postęp), miała stać się – zgodnie z zamysłem Dynowa – niepodważalną, zakorzenioną w empirii prawdą.

EN

The aim of this article is to reflect on the categories of the Bulgarian nation as well as the “Bulgarian soul” in the teachings of Peter Deunov. These categories are presented in the context of such notions as evolution, race and human progress. The paper also attempts to denote the transfer of certain Western ideas and the nature of their reception in Bulgaria. Two collections of homilies by Beinsa Douno have been subjected to thorough analysis – The Bulgarian soul (Българската душа) and Bulgarians (Българите). These texts constitute a synthesis of dispersed ideas and views that were espoused by Deunov over different periods of time, and which pertain to the issues in question. The concepts of the Bulgarian nation and “Bulgarian soul” that appear in Beinsa Douno’s teachings may be interpreted as an attempt to create an original hermetic national mythology. Its embedment in a scientific context (reference to such notions as race, evolution and human progress) was supposed to render it – according to Deunov’s intention – undeniable truth rooted in empiricism.

Keywords

EN

Bulgarian nation; “Bulgarian soul”; race; evolution; progress; national mythology; cosmic

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Adeptus
• Year: 2016
• Issue: 7
• Pages: 1-20

Dates

published

2016-06-30

Contributors

author

Ciesielska Ida

• Instytut Slawistyki PAN [Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences], Warszawa [Warsaw], Poland

References

• Atanasova, V. (2006). Religioznata vŭlna v Bŭlgariia: Kraia na XIX – sredata na XX vek. In T. Stoilova, V. Atanasova, & P. Dimitrova (Eds.), Problemŭt Iztok-Zapad: Bŭlgariia i Balkanite: Sb. dok. materiali i diskusiia (pp. 141–160). Sofiia.
• Bator, W. (1999). Lemuria. In M. Sacha-Piekło (Ed.), Zaświaty i krainy mityczne (pp. 154–155). Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Bławatska, H. (1996). Klucz do teozofii (Vol. 2). (W. Dynowska, Trans.). Warszawa: Interart Tedar.
• Dŭnov, P. (2000). Bŭlgarskata dusha. Sofiia: Izdatelstvo ,,Astrala”.
• Dŭnov, P. (2009). Bŭlgarite. Sofiia: Izdatelstvo ,,Astrala”.
• Gould, S. (1991). Niewczesny pogrzeb Darwina. (N. Kancewicz-Hoffman, Trans.). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Kondratow, A. (1983). Lemuria: Klucz do przeszłości? (R. M. Sadowski, Trans.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo ,,Iskry”.
• Koselleck, R. (2009). Dzieje pojęć: Studia z semantyki i pragmatyki języka społeczno-politycznego. (J. Merecki & W. Kunicki, Trans.). Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Kurczak, J. (2000). Historiozofia nadziei: Romantyczne słowianofilstwo polskie. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Lentin, J. P. (1996). Myślę, więc się mylę: Błędy i pomyłki w nauce od Pitagorasa do dziś. (E. Mierzeja & A. Frygas, Trans.). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Lewandowski, E. (2008). Charakter narodowy Polaków i innych. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza.
• Mitev, K. (1995). IAto beli ptitsi. Iztok-Iztok, 16/17, 41–49.
• Promitzer, C. (2010). Zagadnienie degeneracji i początki eugeniki w Bułgarii (1900–1929). In M. Gawin & K. Uzarczyk (Eds.), Eugenika – biopolityka – państwo: Z historii europejskich ruchów eugenicznych w pierwszej połowie XX w. (pp. 65–73). Warszawa: Neriton, Instytut Historii PAN.
• Rakowski, G. (1985). Przedmowa do ,,Klucza do języka bułgarskiego”. In W. Gałązka (Ed.), Naród i kultura: Antologia esejów i artykułów o narodzie i kulturze bułgarskiej (pp. 19–25). Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
• Said, E. (1991). Orientalizm. (W. Kalinowski, Trans.). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Scholem, G. (2013). Kabała chrześcijańska. Kronos – Kabała, 1, 43–49.
• Sheĭtanov, N. (2006). Dukhŭt na otritsane u bŭlgarina. In N. Sheĭtanov (Ed.), Balkano-bŭlgarskiiat titanizŭm (pp. 439–454). Sofiia: Izdatelstvo ,,Zakhariĭ Stoianov”.
• Strzałko, J. (2009). Darwin jako antropolog ewolucyjny: Problem ras ludzkich. Kosmos. Problemy nauk biologicznych, 58(3–4), 273–278.
• Szacki, J. (1983). Historia myśli socjologicznej (Pt. 1). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Szwat-Gyłybowa, G. (2004). Inspiracje teozoficzne: Przypadek Petyra Dynowa i jego biografia Atanasa Sławowa. In J. Goszczyńska (Ed.), Problemy tożsamości kulturowej w krajach słowiańskich (Vol. 2, Jej formy i przemiany, pp. 87–108). Warszawa: Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej.
• Szwat-Gyłybowa, G. (2005). Mnemotechnika Petyra Dynowa. Południowosłowiańskie Zeszyty Naukowe, 2, 139–150.
• Szwat-Gyłybowa, G. (2011). Dynow Petyr. In G. Szwat-Gyłybowa (Ed.), Leksykon tradycji bułgarskiej (pp. 89–91). Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
• Szymaniec, P. (2008). Pojęcie narodu w filozofii dziejów Johanna Gottfrieda Herdera. Wrocławskie Studia Erazmiańskie. Zeszyty Studenckie, 1, 18–36.
• Trendafilov, V. (1996). Neizlechimiiat obraz v ogledaloto: Aktualnata bŭlgarska retseptsiia na Angliia, anglichanina i angliĭskata misŭl prez 19 i nachaloto na 20 vek. Sofiia: Kralitsa Mab.
• Tyrała, R. (2005). O jeden takson za dużo: Rasa jako kategoria społecznie problematyczna. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Wierzbicki, A. (2010). Spory o polską duszę: Z zagadnień charakterologii narodowej i historiografii polskiej XIX i XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
• Zografski, V. (2011). Petŭr Dŭnov i Vanga, prorotsi i predtechi na antikhrista (Pt. 1, P. Dŭnov – analiz na edno lŭzheuchenie). Sveta Gora Aton: Slavianobŭlgarski manastir ,,Sv. Vmchk Georgi Zograf”.

Identifiers

DOI

10.11649/a.2016.001