Niedostosowanie społeczne dzieci i młodzieży a potencjał socjalizacyjno-terapeutyczny środowiska szkolnego

• Authors: Bartosz Zdziech

Title variants

EN

Herapeutic and Socialization Potential of School in Prevention of Children and Youth Social Maladjustment

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu było zaprezentowanie praktycznego, zintegrowanego modelu wychowawczo-terapeutycznego pracy z dziećmi i młodzieżą zagrożoną niedostosowaniem społecznym i niedostosowanych społecznie w środowisku szkolnym. Szczegółowymi celami były: poszerzenie rozumienia procesu kształtowania się niedostosowania społecznego o perspektywę psychologiczną, systemową, relacyjną i komunikacyjną oraz omówienie różnych oddziaływań terapeutycznych pomocnych zarówno w profilaktyce niedostosowania, jak i w aspekcie jego niwelowania. Autor przedstawił metarefleksję nad zjawiskiem profilaktyki niedostosowania społecznego, uwzględniającą m.in. perspektywą podmiotową, teorię więzi i przywiązania, motywację pozytywną i aksjologiczny wymiar relacji osób dorosłych z dziećmi i młodzieżą oraz ich rodzinami. Autor przedstawił także praktyczne pomysły na wykorzystanie technik psychoterapeutycznych w profilaktyce i korekcji niedostosowania społecznego w postaci modelu pracy edukacyjno-terapeutycznej w środowisku szkolnym.

EN

The aim of this paper is to broaden the understanding of the process of shaping the social maladjustment from the systemic, relational and communication perspective and to discuss the various impacts of therapeutic methods on the prevention of the problem and coping with it when fully developed. Author presents important issues such as potential of family and education environment to create bonds and ties with children and adolescents, bonds-making behavior modelling and communication, the role of the teacher as the provider of socialization and personality patterns, therapeutic dialogue as special container for their internal conflicts and support for development of identity process. Author shows general meta-perspective on the social maladjustment prevention that takes into account personalistic approach perspective, attachment theory, positive motivation to change and axiological dimension of the children and adolescents bonds, ties and relationships with the social world. Also author shows general, practical model of therapeutic work in school environment that aims at prevention of social maladjustment.

Keywords

PL

niedostosowanie społeczne; wychowanie; socjalizacja; terapia; edukacja; przywiązanie; wzorce społeczne

EN

social maladjustment; education; socialization; therapy; school; bonds-creating; social patterns

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Pedagogiczne
• Year: 2016
• Volume: 8(44)
• Issue: 3
• Pages: 83-99

Contributors

author

Bartosz Zdziech

• doktorant Katedry Psychologii Organizacji i Zarządzania, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

References

• Borecka-Biernat D. (red.): Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym: jak sobie radzą z nim dzieci i młodzież, Warszawa: Difin 2010.
• Bowlby J.: Przywiązanie, Warszawa: PWN 2007.
• Chałas K.: Wychowanie ku wartościom. Elementy teorii i praktyki, t. 1, Lublin–Kielce: Wydawnictwo „Jedność” 2003.
• Cichoń W.: Wartości – człowiek – wychowanie. Zarys problematyki aksjologiczno-wychowawczej, Kraków: Wydawnictwo UJ 1996.
• Czapów Cz.: Wychowanie resocjalizujące, Elementy metodyki i diagnostyki, Warszawa: PWN 1980.
• Gabbard G.: Psychiatria psychodynamiczna w praktyce klinicznej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2000.
• Jaraczewska J.M., Krasiejko I. (red.), Dialog Motywujący w teorii i praktyce: motywowanie do zmiany w pracy socjalnej i terapii, Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit 2012.
• Józefik B., Iniewicz G.: Koncepcja przywiązania. Od teorii do praktyki klinicznej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2008.
• Knapp H.: Komunikacja w terapii, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2009.
• Kołakowski A. (red.): Zaburzenia zachowania u dzieci. Teoria i praktyka, Sopot: GWP 2013.
• Konopczyński M.: Kryzys resocjalizacji, Warszawa: Pedagogium 2013.
• Konopczyński M.: Teoretyczne podstawy metodyki kulturotechnicznych oddziaływań resocjalizacyjnych wobec nieletnich, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2006.
• Konopczyński M.: Twórcza resocjalizacja, Warszawa: MEN 1995.
• Konopnicki J.: Niepowodzenia społeczne, Warszawa: PWN 1971.
• Korzeniowski K.: Podmiotowość człowieka, Wrocław: Ossolineum 1983.
• Lipkowski O.: Resocjalizacja, Warszawa: WSiP 1987.
• Lipkowski O.: Dziecko społecznie niedostosowane i jego resocjalizacja, Warszawa: PZWSz 1972.
• Maciaszkowska J.: Pedagogika opiekuńcza, w: W. Pomykało (red.), Encyklopedia pedagogiczna, Warszawa: Fundacja „Innowacja” 1993.
• Muszyński H., Ideał i cele wychowania, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1974.
• Okoń W.: Słownik pedagogiczny, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1987.
• Opora R.: Ewolucja niedostosowania społecznego jako rezultat zmian w zakresie odporności psychicznej i zniekształceń poznawczych, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 2009.
• Opora R.: Resocjalizacja, wychowanie i psychokorekcja nieletnich niedostosowanych społecznie, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2010.
• Pospiszyl K.: Resocjalizacja. Teoretyczne podstawy oraz przykłady programów oddziaływań, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 1998.
• Pospiszyl I., Konopczyński M.: Resocjalizacja – w stronę środowiska otwartego, Warszawa: Pedagogium 2007.
• Pospiszyl K., Żabczyńska E.: Psychologia dziecka niedostosowanego, Warszawa: PWN 1985.
• Pytka L.: Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej 2000.
• Pytka L., Zacharuk T.: Zaburzenia przystosowania społecznego dzieci i młodzieży. Aspekty diagnostyczne i teoretyczne, Siedlce: Wyższa Szkoła Rolniczo-Pedagogiczna 1998.
• Reykowski J.: Osobowość jako centralny system regulacji i integracji czynności człowieka. W: T. Tomaszewski (red.), Psychologia, Warszawa: PWN 1980.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, Dz.U. z dnia 15 stycznia 2009 r., nr 4, poz. 17.
• Sawicka K.: Socjoterapia, Warszawa: MEN 1999.
• Siemionow J.: Niedostosowanie społeczne nieletnich: działania, zmiana, efektywność, Warszawa: Difin 2011.
• Stankowski A.: Negatywizm szkolny młodzieży niedostosowanej społecznie, Katowice 1991.
• Strelau J. (red.): Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 1, Gdańsk: GWP 2000.
• Szczęsny W.: Zarys resocjalizacji z elementami patologii społecznej i profilaktyki, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 2005.
• Szymański A. M.: Niedostosowanie społeczne dzieci i młodzieży: wybrane problemy, Warszawa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej 2013.
• Urban B.: Zaburzenia w zachowaniu i przestępczości młodzieży, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2000.
• Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty – tekst jednolity, Dz. U nr 19 z 2000 r.
• Wolańczyk T.: Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci i młodzieży szkolnej w Polsce, Warszawa: Akademia Medyczna 2002.

Identifiers

DOI

10.18290/rped.2016.8(44).3-5