Socjologia muzyki i podejście socjologiczno-audialne (uwagi teoretyczno-metodologiczne)

• Authors: Barbara Jabłońska

Title variants

EN

Sociology of Music and the Sociological-Audial Approach (Theoretical and Methodological Reflections)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest ukazanie specyfiki badań nad muzyką i społeczeństwem, a także omówienie postulatów badawczych, składający się na metodologiczny program dla socjologii muzyki. Główną osią rozważań jest tzw. podejście socjologiczno-audialne, stanowiące propozycję dla szeroko pojętych studiów nad muzycznym wymiarem życia społecznego. W szczególności omówiono takie zagadnienia, jak perspektywa rozumiejąca, pamięć społeczno-muzyczna, „odpowiednie sposoby słuchania” i kontekstowe uchwycanie sytuacji społeczno-muzycznych, kompetencje muzyczne i dyspozycje estetyczne, znaczeniowość muzyki oraz komunikacyjna perspektywa badania praktyk muzycznych, politetyczne pojmowanie procesu muzycznego, heterogeniczne rozumienie audialności, a także procesy racjonalizacji praktyk muzycznych.

EN

The aim of the paper is to present the methodological program for studying the musical dimension of social life. The author introduces the new sociological-audial approach as a proposal for the broadly understood studies of the musical dimension of social life. The article focuses on the specific nature of research on music and society. It lays out research postulates that constitute the methodological program for the sociology of music. In particular, the following issues are discussed: the interpretative approach to musical life, socio-musical memory, „appropriate ways of listening” and the contextual analysis of the socio-musical life, musical competences and aesthetic dispositions, the meaning of music and the communicative perspective in research on music practices. The author also analyzes the polythetic understanding of the musical process, the heterogeneous understanding of social life’s audial dimension and the process of rationalization of musical practices.

Keywords

PL

socjologia muzyki; socjologia interpretatywna; podejście socjologiczno-audialne; praktyki muzyczne

EN

sociology of music; interpretive sociology; sociological-audial approach; musical practices

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2016
• Issue: 2(221)
• Pages: 99-121

Contributors

author

Barbara Jabłońska

• Instytut Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Grodzka 52, 31-044 Kraków

References

• Adorno, Theodor W. 1974. Filozofia nowej muzyki. Tłum. F. Wayda. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Adorno, Theodor W. 2002. On the Social Situation of Music. W: R. Leppert, wybór i opracowanie. Essays on Music. Berkley, Los Angeles, London: University of California Press, s. 391–436.
• Adorno, Theodor W. 1999. Some Ideas on the Sociology of Music. W: T.W. Adorno. Sound Figures. Stanford: Stanford University Press, s. 1–14.
• Adorno, Theodor W. 1990. Sztuka i sztuki. Wybór esejów. Tłum. K. Krzemień-Ojak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Bennett, Andy i Richard A. Peterson (red.). 2004. Music Scenes: Local, Trans-Local, and Virtual. Nashville, TN: Vanderbilt University Press.
• Bourdieu, Pierre. 2005. Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Tłum. P. Biłos. Warszawa: Scholar.
• Collins, Randall. 1986. Max Weber. A Skeleton Key. Beverly Hills, London, New York: Sage Publications.
• Czerwiński, Maciej. 2008. Kompetencja kulturowa a uczestnictwo w kulturze. W: A. Gwóźdź i A. Zeidler-Janiszewska (red.). Przestrzenie kultury – dyskursy teorii. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Dasilva, Fabio, Anthony Blasi i David Dees. 1984. The Sociology of Music. Notre Dame, Indiana: University of Notre Dame Press.
• DeNora, Tia. 2004. Music in Everyday Life. Cambridge: Cambridge University Press.
• Feher, Ferenc. 1978. Weber and the Rationalization of Music. „Qualitative Sociology” vol. 1, nr 3: 100–120.
• Gołaszewska, Maria. 1973. Zarys estetyki. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Grazian, David. 2004. Opportunities for Etnography in the Sociology of Music. „Poetics” vol. 32: 197–210.
• Griswold, Wendy. 2013. Socjologia kultury. Kultury i społeczeństwa w zmieniającym się świecie. Tłum. P. Tomanek. Warszawa: WN PWN.
• Jabłońska, Barbara. 2014. Socjologia muzyki. Warszawa: Scholar.
• Kant, Immanuel. 2004. Krytyka władzy sądzenia. Tłum. J. Gałecki. Warszawa: WN PWN.
• Kłoskowska, Antonina. 1991. Encyklopedia Kultury Polskiej XX wieku. Pojęcia i problemy wiedzy o kulturze. Wrocław: Wydawnictwo „Wiedza o kulturze”.
• Kofin, Ewa. 1991. Semiologiczny aspekt muzyki. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Kofin, Ewa. 2012. Muzyka wokół nas. Studium przeobrażeń recepcji muzyki w dobie elektronicznych środków jej przekazywania. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Malhotra, Valerie Ann. 1987. Weber’s Concept of Rationalization and the Electronic Revolution in Western Classical Music. „International Journal of Politics, Culture and Society” tom 1, nr 2: 147–162.
• Mika, Bogumiła. 2007. Muzyka jako znak w kontekście analizy paradygmatycznej. Lublin: POLIHYMNIA.
• Mills, Charles Wright. 2007. Wyobraźnia socjologiczna. Tłum. M. Bucholc. Warszawa: WN PWN.
• Misiak, Tomasz. 2009. Estetyczne konteksty audiosfery. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa.
• Misiak, Tomasz. 2010. Audiosfera w kulturze współczesnej. Próba przybliżenia pojęcia. „Przegląd Kulturoznawczy” nr 1(7): 62–73.
• Ossowski, Stanisław. 1966. U podstaw estetyki. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Paddison, Max. 1993. Adorno’s Aesthetics of Music. Cambridge: Cambridge University Press.
• Paddison, Max. 2004. Adorno, Modernism and Mass Culture. Essays on Critical Theory and Music. London: Kahn & Averill.
• Schafer, R. Murray. 2010. Muzyka środowiska. W: Ch. Cox i D. Warner (red.). Kultura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej. Tłum. J. Kutyła. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, s. 52–63.
• Schütz, Alfred. 2008. Wspólne tworzenie muzyki. Studium relacji społecznych. W: A. Schütz, O wielości światów. Szkice z socjologii fenomenologicznej. Tłum. B. Jabłońska. Kraków: Wydawnictwo Nomos, s. 225–239.
• Silbermann, Alfons. 1962. Miejsce socjologii muzyki w obrębie socjologii i muzykologii. „Muzyka” nr 1(24): 3–13.
• Socha, Ziemowit. 2011. Między bytem a niebytem. Socjologia muzyki w Polsce. „Muzyka” nr 4(223): 3–28.
• Stockfelt, Ola. 2010. Odpowiednie sposoby słuchania. W: Ch. Cox i D. Warner (red.). Kultura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej. Tłum. J. Kutyła. Gdańsk: słowo/ obraz terytoria, s. 120–126.
• Supičić, Ivo. 1969. Wstęp do socjologii muzyki. Tłum. S. Zalewski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Weber, Max. 2009. The Rational and Social Foundations of Music. Mansfield Center, CT: Martino Publ.
• Welsch, Wolfgang. 2001. Na drodze do kultury słyszenia? W: E. Wilk (red.). Przemoc ikoniczna czy „nowa widzialność”? Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 56–74.
• Znaniecki, Florian. 1988. Wstęp do socjologii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.