Państwo, demokracja i walka klas. Uwagi na temat udziału socjalistów w debacie konstytucyjnej w sejmie II kadencji (1928–1930)

• Authors: Piskała Kamil
• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The following article discusses Polish Socialists’ participation in the constitutional debate conducted in the Sejm (1928–1930). In the first part, main motives of the criticism formulated by Socialists against constitutional project presented by the Nonpartisan Bloc for Cooperation with the Government (BBWR) are reconstructed. The role played by the constitutional debate in Socialists’ tactic is also presented in this section. Subsequently, on the basis of Socialists’ statements on constitutional issues, I discuss their class-oriented interpretation of parliamentary democracy. I argue that their perception of the modern state and democracy was coherent with the theory of social change and class struggle established in the Polish socialist thought of that time. I notice roots of this theory in specific “optimist historiosophy”, distinctive for the European socialist movement in the 1920s. The beginning of the 1930s started a decline of this optimism and initiated an ideological crisis in the Polish socialist movement.

Keywords

PL

demokracja; walka klas; socjalizm; parlamentaryzm; prawo konstytucyjne

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Historia i Polityka
• Year: 2015
• Issue: 13(20)
• Pages: 107-128

Contributors

author

Piskała Kamil

• Uniwersytet Łódzki

References

• A gdy projekt posła Sławka stał się prawem…, Naprzód, 2.03.1929, s. 4.
• A. Czubiński, Centrolew. Kształtowanie się i rozwój demokratycznej opozycji antysanacyjnej w Polsce w latach 1926–1930, Poznań 1963.
• A. Próchnik, „Człowiek opatrznościowy”, Robotnik, 15.02.1930, s. 3.
• A. Próchnik, Bez kontroli, Robotnik, 18.06.1929, s. 3.
• A. Próchnik, Czy demokracja parlamentarna?, Robotnik, 19.02.1929, s. 3.
• A. Próchnik, Fałszywa ocena, Robotnik, 12.10.1929, s. 1.
• A. Próchnik, Utrwalenie w konstytucji walki rządu z sejmem, Robotnik, 10.03.1929, s. 2.
• Ciężkie chmury nad Polską, Dziennik Ludowy, 25.02.1929, s. 1.
• Czego chcą oni?, „Dziennik Ludowy, 20.11.1929, s. 2.
• D. S. White, Reconsidering European Socialism in the 1920s, Journal of Contemporary History 1981, Vol. 16, No. 2 , s. 251–252.
• Dyktator i dyktatura, Dziennik Ludowy, 7.02.1929, s. 2.
• Dz.U. 1921, nr 44, poz. 267.
• E. Czerwińska, Studium myśli społeczno-politycznej Otto Bauera (1881–1938), t. 2: Utracona demokracja, Poznań 1998, s. 95–100.
• F., Sejm na urlopie – parlament przy pracy, Naprzód, 27.07.1929, s. 1.
• Faszyzm jako podstawa dyktatorskiej konstytucji zaprojektowanej przez Klub BB, Robotnik, 29.01.1930, s. 3.
• H. Diamand, Bezpartyjność a demokracja, Robotnik, 12.06.1929, s. 3, 3.
• H. Lieberman, Przelicytowany faszyzm, Naprzód, 4.12.1929, s. 2.
• Istotne oblicze demokracji (I), Dziennik Ludowy, 27.02.1929, s. 2.
• J. M. B. [J. M. Borski], Drogi dyktatury, Robotnik, 17 I 1929, s. 1.
• J. M. B. [J. M. Borski], Lekcja poglądowa, Robotnik, 16.03.1929, s. 1.
• J. M. B. [J. M. Borski], Projekt konstytucji BB w oświetleniu jego twórców, Naprzód, 24.02.1929, s. 4.
• J. Stańczyk, Wpływ politycznej organizacji klasy robotniczej na akcje zawodowe, Robotnik, 9.01.1929, s. 1.
• J. Tomicki, Polska Partia Socjalistyczna 1892–1948, Warszawa 1983, s. 296, 302.
• K. Marks, F. Engels, Dzieła, t. 4, Warszawa 1962, s. 516.
• M. Niedziałkowski, „Program konstytucyjny” B.B., Robotnik, 8.02.1929, s. 1.
• M. Niedziałkowski, Podobieństwa i różnice, Robotnik, 19.03.1929, s. 1.
• M. Niedziałkowski, Pogromca „partyjnictwa”, Robotnik, 23.07.1929, s. 1.
• M. Niedziałkowski, Polityka demokracji, Robotnik, 5.09.1929, s. 1.
• M. Niedziałkowski, Ślepy zaułek, Robotnik, 26.01.1929, s. 1.
• M. Niedziałkowski, Wóz albo przewóz, Robotnik, 26.11.1929, s. 1.
• M. Porczak, Na Święto Proletariatu, Dziennik Ludowy, 2.05.1929, s. 2.
• M. Porczak, Piętnasta rocznica, Dziennik Ludowy, 5.08.1929, s. 2.
• M. Salvadori, Karl Kautsky and the Socialist Revolution 1880–1938, London–New York 1990, s. 325–329.
• M. Śliwa Polska myśl socjalistyczna 1918–1948, Wrocław 1988.
• M. Śliwa, Myśl polityczna Mieczysława Niedziałkowskiego, Warszawa 198, s. 96, 109-111.
• M. Waldenberg, Wzlot i upadek Karola Kautsky’ego. Studium z historii myśli społecznej i politycznej, t. 2, Kraków 1972, s. 426–444.
• M. Wojtacki, Wstęp [w:] Prace Komisji Konstytucyjnej Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej II kadencji (1928–1930), oprac. M. Wojtacki, Warszawa 2013, s. 21.
• Na drodze do bonapartyzmu (II), Dziennik Ludowy, 14.02.1929, s. 1.
• Niebezpieczna gra, Naprzód, 16.06.1929, s. 1.
• R. Bäcker, Problematyka państwa w polskiej myśli socjalistycznej lat 1918–1948, Toruń 1994, s. 7–15.
• Ruch w interesie, Naprzód, 24 I 1929, s .1.
• S. Krukowski, Geneza konstytucji z 17 marca 1921 r., Warszawa 1977, s. 300.
• S. Michałowski, Myśl polityczna Polskiej Partii Socjalistycznej (1918–1939), Lublin 1994.
• S. Michałowski, Polscy socjaliści [w:] Więcej niż niepodległość. Polska myśl polityczna 1918–1939, red. J. Jachymek, W. Paruch, Lublin 2001.
• Socjalista, Socjalizm jako wyższa forma gospodarcza, Głos Zagłębia 1929, nr 19, s. 2.
• Sprawozdania Stenograficzne z posiedzeń Sejmu (dalej: SSS), pos. 38 z dn. 15.01.1929, ł. 26–27.
• SSS, pos. 52 z dn. 22.02.1929, ł. 20.
• SSS, pos. nr 39 z 22.01.1929, ł. 41.
• St. P. Stęborowski, Geneza Centrolewu 1928–1929, Warszawa 1963, s. 80-81, 90.
• W. J., Na drogach rozstroju. Niebezpieczeństwa dyktatury, Robotnik, 10.11.1930, s. 2.

Identifiers

DOI

http://dx.doi.org/10.12775/HiP.2015.007