Przekraczanie granic subsystemowych w rodzinie – analiza doświadczeń młodych opiekunów (young carers) w kontekście praw dziecka

• Authors: Chojnacka Barbara

Title variants

EN

Crossing Boundaries in the Family System – Analysis of Young Carers’ Experience in the Context of Children’s Rights

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Głównym problemem, wokół którego koncentrują się niniejsze rozważania, jest zjawisko opieki podejmowanej przez dzieci w rodzinie, rozpatrywane w kontekście idei praw dziecka. Młodzi opiekunowie (young carers) wykonują szereg zadań, wspierając rodziców i cały system rodzinny, a niekiedy nawet przejmując za niego odpowiedzialność. Dokonano tu dwuetapowej analizy. W pierwszej kolejności, na podstawie autobiograficznych wywiadów narracyjnych, wyodrębniono kategorie doświadczeń młodych opiekunów. W drugim etapie zestawiono owe kategorie z obszarami praw dziecka, opierając się na analizie treści dokumentów je określających. Wnioski płynące z przeprowadzonych analiz stanowią podstawę do uznania sytuacji młodych opiekunów za zagrożenie lub przynajmniej istotne ograniczenie realizacji praw dziecka.

EN

The main problem of the presented analysis is the phenomenon of caretaking by children (young carers) in the family considered on the basis of the idea of children’s rights. Young carers realised the number of tasks supporting parents and the entire family system, sometimes even taking responsibility for it. Two-phased analysis was carried out here. Firstly, based on autobiographical narrative interviews, the categories of young carers’ experiences were distinguished. Next, these categories were collated with areas of children’s rights recognised by the content analysis of documents defining them. The conclusions drawn from the analysis could constitute the core of considerations on the situation of young carers as a threat to or at least a significant limitation of the realisation of children’s rights.

Keywords

PL

młodzi opiekunowie; prawa dziecka; system rodzinny

EN

young carers; children’s rights; family system

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Paedagogia Christiana
• Year: 2022
• Volume: 2/50
• Pages: 143-164

Contributors

author

Chojnacka Barbara

• Uniwersytet Szczeciński

• https://orcid.org/0000-0002-5635-3126

References

• Aldridge, J. i Becker, S. (1996). Befriending Young Carers: A Pilot Study. Young Carers Research Group, Loughborough University. Report for the Caloute Gulbenkian Foundation, December. Pobrano 10 lipca 2022 z: http://www.lboro.ac.uk/departments/ss/centres/YCRG/.
• Barbaro, B. de (1999). Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Becker, S. (2000). Young Carers. W: M. Davies (red.), The Blackwell Encyclopedia of Social Work (s. 378). Oxford: Blackwell.
• Becker, S. (2007). Global Perspectives on Children’s Unpaid Caregiving in the Family. Global Social Policy, 7(1), 23–50.
• Becker, S. i Sempik, J. (2019). Young Adult Carers: The Impact of Caring on Health and Education. Children & Society, 33(4), 377–386. https://doi.org/10.1111/chso.12310.
• Bolas, H., Wersch, A. V. i Flynn, D. (2007). The Well-Being of Young People Who Care for a Dependent Relative: An Interpretative Phenomenological Analysis. Psychology and Health, 22(7), 829–850. https://doi.org/10.1080/14768320601020154.
• Byng-Hall, J. (2008). The Significance of Children Fulfilling Parental Roles: Implications for Family Therapy. Journal of Family Therapy, 80, 147–162. https://doi.org/10.1111/j.1467-6427.2008.00423.x.
• Cass, B., Brennan, D., Thomson, C., Hill, T., Purcal, C., Hamilton, M. i Adamson, E. (2011). Young Carers: Social Policy Impacts of the Caring Responsibilities of Children and Young Adults. Sydney: University of New South Wales.
• Cheesbrough, S., Harding, C., Webster, H., Taylor, L. i Aldridge, J. (2017). The Lives of Young Carers in England: Omnibus Survey Report. London, UK: Department for Education.
• Children’s Society (2020). Young Carers. Pobrano 12 czerwca 2022 z: https://www.childrenssociety.org.uk/what-we-do/helping-children/young-carers.
• Chojnacka, B. (2020). The Loneliness and Isolation of the Parentified Child in the Family. Paedagogia Christiana, 45(1), 83–99. https://doi.org/10.12775/PCh.2020.006.
• Chojnacka, B. (2021). Doświadczenie parentyfikacji. Perspektywa biograficzna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Chojnacka, B. i Iwański, R. (2021). Young Carers and Parentification – Between Support and Responsibility: Involving the Child in the Functioning of the Family. Journal of Family Issues, 43(1), 2910–2932. https://doi.org/10.1177/0192513X211038072.
• Cree, V. E. (2003). Worries and Problems of Young Carers: Issues for Mental Health. Child and Family Social Work, 8, 301–309. https://doi.org/10.1046/j.1365-2206.2003.00292.x.
• Dearden, C. i Becker, S. (1998). Young Carers in the UK. London: Carers National Association.
• Dearden, C. i Becker, S. (2002). Carers UK. Young Carers and Education. Loughborough University.
• Dearden, C. i Becker, S. (2004). Young Carers in the UK: The 2004 Report. London: Carers UK.
• Deklaracja praw dziecka uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 20 listopada 1959 roku. Pobrano 14 lipca 2022 z: https://unicef.pl/co-robimy/prawa-dziecka?.
• Earley, L. i Cushway, D. (2002). Parentified Child. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 7(2), 163–178. https://doi.org/10.1177/1359104502007002005.
• Early, L. D., Psy, C., Cushway, D. i Cassiy, T. (2006). Perceived Stress in Young Carers: Development of a Measure. Journal of Child and Family Studies, 15(2), 165–176. https://doi.org/10.1007/s10826-005-9011-z.
• Eley, S. (2004). ‘If They Don’t Recognize it, You’ve Got to Deal with it Yourself’: Gender, Young Caring and Educational Support. Gender and Education, 16(1), 65–75. https://doi.org/10.1080/0954025032000170345.
• Fives, A., Kennan, D., Canavan, J. i Brady, B. (2013). Why We Still Need the Term ‘Young Carer’: Findings from an Exploratory Study of Young Carers in Ireland. Critical Social Work, 14(1), 49–61. https://doi.org/10.22329/csw.v14i1.5872.
• Fleming, W. M. (2003). Family Systems Theory. W: J. J. Ponzetti Jr. (red.), International Encyclopedia of Marriage and Family (s. 625–629). New York: Macmillan Reference USA.
• Hamilton, M. G. i Adamson, E. (2013). Bounded Agency in Young Carers’ Lifecourse-Stage Domains and Transitions. Journal of Youth Studies, 16(1), 101–117. https://doi.org/10.1080/13676261.2012.710743.
• Hendricks, B. A., Vo, J. B., Dionne-Odom, J. N. i Bakitas, M. A. (2021). Parentification Among Young Carers: A Concept Analysis. Child and Adolescent Social Work Journal, 38, 519–531. https://doi.org/10.1007/s10560-021-00784-7.
• Jones, P. i Welch, S. (2010). Rethinking Children’s Rights. Attitudes in Contemporary Society. London–New York: Continuum.
• Joseph, S., Kendall, S., Toher, D., Sempik, J., Holland, J. i Becker, S. (2019). Young Carers in England: Findings from the 2018 BBC Survey on the Prevalence and Nature of Caring among Young People. Child: Care, Health and Development, 45(4), 606–612. https://doi.org/10.1111/cch.12674.
• Jurkovic, G. J., Morrell, R. i Thirkield, A. (1999). Assessing Childhood Parentification: Guidelines for Researchers and Clinicals. W: N. Chase (red.), Burdened Children (s. 92–113). New York: The Guilford Press.
• Kaiser, S. i Schulze, G. C. (2015). Between Inclusion and Participation: Young Carers Who Are Absent from School. Journal of Cognitive Education and Psychology, 14(3), 314–328. https://doi.org/10.1891/1945-8959.14.3.314.
• Kavanaugh, M. S., Stamatopoulos, V., Cohen, D. i Zhang, L. (2016). Unacknowledged Caregivers: A Scoping Review of Research on Caregiving Youth in the United States. Adolescent Research Review, 1(1), 29–49. https://doi.org/10.1007/s40894-015-0015-7.
• Kim, H. i Rose, K. M. (2014). Concept Analysis of Family Homeostasis. Journal of Advanced Nursing, 70(11), 2450–2468. https://doi.org/10.1111/jan.12496.
• Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r. (Dz.U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526).
• Korczak, J. (2013). Jak kochać dziecko. Internat – kolonie letnie – dom sierot. Warszawa: Rzecznik Praw Dziecka.
• Krakowiak, P. (2020). The Loneliness of Home Care Family Caregivers in Poland. Inspirations from Carers UK Regarding Social Education for Their Inclusion and Support. Paedagogia Christiana, 45(1), 185–200. https://doi.org/10.12775/PCh.2020.012.
• Kuleta, M. i Wasilewska, M. (2014). Konsekwencje zdrowotne zjawiska parentyfikacji. W: A. Borzęcki (red.), Higiena i środowisko a zdrowie człowieka, t. 1 (s. 29–35). Lublin: Wydawnictwo-Drukarnia-Księgarnia Norbertinum.
• Leu, A. i Becker, S. (2016). A Cross-National and Comparative Classification of In-Country Awareness and Policy Responses to ‘Young Carers’. Journal of Youth Studies, 20(6), 750–762. https://doi.org/10.1080/13676261.2016.1260698.
• Leu., A., Guggiari, E., Phelps, D., Magnusson, L., Nap, H. H., Hoefman, R., Lewis, F., Santini, S., Socci, M., Boccaletti, L., Hlebec, V., Rakar, T., Hudobivnik, T. i Hanson, E. (2021). Cross-National Analysis of Legislation, Policy and Service Frameworks for Adolescent Young Carers in Europe. Journal of Youth Studies, 25(9), 1215–1235. https://doi.org/10.1080/13676261.2021.1948514.
• Leu, A., Pascal Berger, F. M., Heino, M., Nap, H. H., Untas, A., Boccaletti, L., Lewis, F., Phelps, D. i Becker, S. (2022). The 2021 Crossnational and Comparative Classification of In-Country Awareness and Policy Responses to ‘Young Carers’. Journal of Youth Studies, 1–18. https://doi.org/10.1080/13676261.2022.2027899.
• Lewandowska, A. (2017). Prawo dziecka do nauki na tle idei praw dziecka. W: J. Malinowska i E. Jezierska-Wiejak (red.), Dziecko w sytuacjach uczenia się. Codzienność w poznawaniu siebie i świata (s. 145–158). Wrocław: Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Lisowska-Magdziarz, M. (2004). Analiza zawartości mediów. Przewodnik dla studentów. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
• Lloyd, K. (2013). Happiness and Well-Being of Young Carers: Extent, Nature and Correlates of Caring among 10 and 11 Year Old School Children. Journal of Happiness Studies, 14(1), 67–80. https://doi.org/10.1007/s10902-011-9316-0.
• Łopatkowa, M. (1983). Samotność dziecka. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Macfie, J., Brumariu, L. E., Lyons-Ruth, K. (2015). Parent-Child Role-Confusion: A Critical Review of an Emerging Concept. Developmental Review, 36, 34–57. https://doi.org/10.1016/j.dr.2015.01.002.
• Miller, A. (1999). Zniewolone dzieciństwo. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
• Miller, I. W., Ryan, Ch. E., Keitner, G. I., Bishop, D. S. i Epstein, N. B. (2000). The McMaster Approach to Families: Theory, Assessment, Treatment and Research. Journal of Family Therapy, 22(2), 168–189. https://doi.org/10.1111/1467-6427.00145.
• Minuchin, S. (2012). Families and Family Therapy. New York: Routledge.
• Minuchin, S., Montalvo, B., Guerney, B. G. Jr., Rosman, B. L. i Schumer, F. (1968). Families of the Slums. New York: Basic Books.
• Moore, T. (2005). Reading between the Lines: Talking to Children and Young People about Their Experiences of Young Caring. Canberra: Youth Coalition of the ACT.
• Moore, T., McArthur, M. i Morrow, R. (2009). Attendance, Achievement and Participation: Young Carers’ Experiences of School in Australia. Australian Journal of Education, 53(1), 5–18. https://doi.org/10.1177/000494410905300102.
• Sang, J., Cederbaum, J. A. i Hurlburt, M. S. (2013). Parentification, Substance Use, and Sex among Adolescent Daughters from Ethnic Minority Families: The Moderating Role of Monitoring. Family Process, 53(2), 252–266.
• Schier, K. (2015). Dorosłe dzieci. Psychologiczna problematyka odwrócenia ról w rodzinie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Schütze, F. (1983). Biographieforschung und Narratives Interview. Neue Praxis, 3, 283–293.
• Smith, H. (2008). Nieszczęśliwe dzieci. Dlaczego cierpią i jak im pomóc. Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski.
• Smolińska-Theiss, B. (2010). Rozwój badań na dzieciństwem – przemiany i przejścia. Chowanna, 4, 13–26.
• Surina, I., Babicka-Wirkus, A. (2017). Prawa dziecka w przestrzeni edukacyjno-społecznej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Szczepaniak, K. (2012). Zastosowanie analizy treści w badaniach artykułów prasowych – refleksje metodologiczne. Acta Universitatis Lodziensis: Folia Sociologica, 42, 83–112.
• Świętochowski, W. (2017). Rodzina w ujęciu systemowym. W: I. Janicka i H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (s. 21–45). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• The Children’s Society (2013). Hidden from View: The Experiences of Young Carers in England. London: The Children’s Society.
• Theiss, W. (2012). „Dziecko to człowiek”. Pedagogiczne dziedzictwo Janusza Korczaka. Pedagogika Społeczna, 4, 7–17.
• Thomas, N., Stainton, T., Jackson, S., Cheung, E. Y., Doubtfire, S. i Webb, A. (2003). ‘Your Friends Don’t Understand’: Invisibility and Unmet Need in the Lives of Young Carers. Child and Family Social Work, 8(1), 35–46. https://doi.org/10.1046/j.1365-2206.2003.00266.x.
• Untas, A., Jarrige, E., Vioulac, Ch. i Dorard, G. (2022). Prevalence and Characteristics of Adolescent Young Carers in France: The Challenge of Identification. Journal of Advanced Nursing, 1–16. https://doi.org/10.1111/jan.15162.
• Vizard, P., Obolenskaya, P. i Burchardt, T. (2019). Child Poverty Amongst Young Carers in the UK: Prevalence and Trends in the Wake of the Financial Crisis, Economic Downturn and Onset of Austerity. Child Indicators Research, 12, 1831–1854. https://doi.org/10.1007/s12187-018-9608-6.
• Warren, D. i Edwards, B. (2017). Young Carers. W: LSAC Annual Statistical Report 2016. Australian Institute of Family Studies (s. 85–118). Melbourne: AIFS.
• Warren, J. (2007). Young Carers: Conventional or Exaggerated Levels of Involvement in Domestic and Caring Tasks? Children & Society, 21, 136–146. https://doi.org/10.1111/j.1099-0860.2006.00038.x.
• Warren, J. (2008). Young Carers: Still ‘Hidden’ after All These Years? Research, Policy and Planning, 26(1), 45–56.

Identifiers

DOI

10.12775/PCh.2022.018